خال‌ها انواع مختلف و بعضي از آنها شانس بيشتري براي سرطاني شدن دارند. ملانوم که خطرناک‌ترين سرطان‌پوست است، مي‌تواند روي بعضي از انواع خال‌ها ايجاد شود. خال‌هاي مادرزادي با قطر بيشتر از ۲۰ سانتي‌متر، بيشتر احتمال دارد بدخيم شوند. شانس تبديل خال‌هاي غيرعادي و بدشکل به ملانوم هم زياد است. ابتلا به اين نوع خال مي‌تواند زمينه‌ارثي داشته باشد و در افرادي‌که سابقه فاميلي ابتلا به ملانوم در آنها وجود دارد، احتمال ابتلا يشان به اين بيماري بالاست. براي تشخيص خال خوش‌خيم از خال سرطاني، بايد آن را خوب نگاه کرد و توجه خاصي به اندازه، شکل، لبه‌ها و رنگ آن داشت. تشخيص زودرس ملانوم احتمال درمان کامل آن را بسيار بالا مي‌برد در غير اين صورت درمان نمي‌تواند جلوي پيشامدهاي بد سرطان را بگيرد. معيارهايي که به تشخيص ملانوم از خال معمولي کمک مي‌کنند، عبارتند از:
خالتان نامتقارن است؟ خال‌هاي معمولي اغلب مدور و قرينه هستند ولي ضايعات ملانوم معمولا شکلي نامتقارن دارند. به اين ترتيب که اگر بخواهيم خطي فرضي از وسط ضايعه رسم کنيم، قادر به تقسيم و قرينه‌سازي ضايعه به ۲قسمت نخواهيم بود.
خالتان لبه‌دار است؟ لبه‌هاي ضايعات خوش‌خيم معمولا يکنواخت هستند ولي لبه‌هاي ضايعات بدخيم (ملانوم) اغلب نامنظم و دندانه دارند.
خالتان چند رنگ است؟ ضايعات خوش‌خيم معمولا يکنواخت رنگ قهوه‌اي روشن يا تيره يا سياه دارند اما در ضايعات بدخيم ملانوما اغلب طيفي از رنگ‌هاي مختلف وجود دارد (قهوه‌اي روشن يا تيره، سياه و حتي آبي يا قرمز).
خالتان بزرگ است؟ خال‌هاي معمولي اغلب کمتر از ۶ ميليمتر قطر دارند اما ملانوم از نظر اندازه بزرگتر است و اغلب بيش از ۶ ميليمتر است.
هر لكه قهوه‌اي خال نيست
اگر به صورت يا پوست بدن خود نگاهي بيندازيد، متوجه خال يا خال‌هاي متعددي خواهيد شد. بايد توجه کنيد که هر تغيير رنگي که قهوه‌اي يا سياه باشد لزوما خال نيست. به‌عنوان مثال کک‌ومک، لنتيگوها و سبورئيک کراتوز ازجمله ضايعاتي هستند که به‌وسيله افراد غيرمتخصص ممکن است خال تشخيص داده شوند. بيشتر خال‌ها طي ۲۰سال اول زندگي ظاهر مي‌شوند، گرچه بعضي خال‌ها ممکن است تا سنين بالاتر نيز ظاهر نشوند. بعد از سن ۳۵ سالگي پيدايش خال جديد نادر است.
خال‌ها هم تغيير مي‌كنند
خال‌ها معمولا ابتدا سطح صاف و رنگی قهوه‌اي يا سياه دارند و با گذشت زمان معمولا به کندي بزرگ و برجسته و رنگشان کمي ملايم‌تر مي‌شود. در سنين بالاتر، خال‌ها به رنگ پوست درمي‌آيند. دوره متوسط اين تغييرات حدود ۵۰ سال است. بعد از تماس با نورخورشيد، در سنين نوجواني و جواني، هنگام بارداري يا به‌دنبال مصرف برخي داروها يا هورمون‌ها، خال‌ها مي‌توانند بزرگتر و تيره‌تر يا خال‌هاي جديدي ظاهر شوند.
چه خالي را برداريم؟
بيشتر خال‌ها خوش‌خيم و غير‌سرطاني هستند و فقط آنهايي نياز به اقدام‌هاي درماني دارند که به نحوي غيرعادي باشند يا بيمار از لحاظ زيبايي بخواهد آنها را بردارد. هر لکه يا خالي که ناگهاني دچار تغييراتي در اندازه، شکل يا رنگ يا خونريزي، خارش يا درد يا زخمي شود، به بررسي بيشتري نياز دارد. همچنين بايد مراقب خال‌هايي که بعد از ۲۰ سالگي ظاهر مي‌شوند، بود. فقط متخصص پوست است که مي‌تواند متوجه شود که آيا يک خال خطرناک است يا نه و به همين دليل فقط متخصص پوست مجرب است که مي‌تواند مجوز درمان غير جراحي خال‌ها را داشته باشد. اگر متخصص پوست، شک کند که يک خال ممکن است غيرمعمول باشد، براي اطمينان تمام يا قسمتي از آن را برمي‌دارد و براي آزمايش به آزمايشگاه آسيب‌شناسي مي‌فرستد. اگر فقط قسمتي از خال برداشته شده باشد و جواب آسيب‌شناسي، سرطان خال باشد، بايد کل ضايعه همراه با قسمتي از پوست سالم اطراف آن برداشته شود البته نمونه‌برداري از يک خال هرگز به سرطاني‌شدن آن منجر نمي‌شود.
بهترين راه برداشتن خال
بهترين و علمي‌ترين راه براي برداشتن خال‌ها، جراحي و خارج کردن کل‌خال تا چربي زير جلدي و سپس دوختن پوست با بخيه است. اگر جراح (متخصص پوست يا جراح پلاستيک) ماهر باشد، اين كار به زيبايي صدمه نمي‌زند. روش ديگر، تراشيدن ضايعه با تيغ‌جراحي است و قسمت تراشيده شده نيز بهتر است براي آزمايش آسيب‌شناسي فرستاده شود. البته اين روش احتمال عود دارد که در اين صورت بايد به‌متخصص پوست براي درمان تکميلي مراجعه کرد اما امروزه از ليزرها نيز براي برداشتن خال‌ها استفاده مي‌شود.
ليزر خال صلاح نيست
استفاده از ليزري كه براي پاک‌کردن خالکوبي‌ها به كار مي‌رود در مورد خال‌ها به هيچ‌وجه صلاح نيست زيرا فقط رنگ فعال از بين مي‌رود و هنوز سلول‌هاي خال باقي مي‌مانند. بنابراين اگر روزي سرطاني شوند، تشخيص آن بسيار مشکل و ديررس خواهد بود. به‌هر‌حال توجه کنيد که اغلب مجامع علمي دنيا، برداشتن خال با ليزر را تاييد نمي‌كنند زيرا تاثير اشعه ليزر روي سلول‌هاي رنگدانه‌ساز خال در درازمدت هنوز کاملا مشخص نيست.
خال مادرزادي حتما بايد جراحي شود
براي خال‌هاي مادرزادي (که اغلب نيز مودار هستند) بهترين راه جراحي و برداشتن کامل آنها است زيرا خطر سرطاني‌شدن اين خال‌ها در صورت باقي ماندن از ساير خال‌ها بيشتر است. هرچه اندازه خال مادرزادي بزرگتر باشد، خطر تبديل آن به ملانوم نيز بيشتر مي‌شود.
