25 بهمن 1330، وزیرخارجه
دکتر مصدق توسط «محمدمهدی عبدخدایی» از اعضای فداییان اسلام ترور شد اما
جان سالم به‌در برد. حسین فاطمی اما سه‌سال بعد در آبان 1333 توسط حکومت
پهلوی اعدام شد. با عبد خدایی درباره چرایی آن رویداد و نگاهش به رخداد
ترور بعد از 60سال گفت‌وگوی کوتاهی انجام دادیم.
بعد از گذشت نزدیک به 60سال از مرگ دکتر فاطمی آیا شما همچنان از اقدام به ترور ایشان دفاع می‌کنید؟
هر جریانی مقتضای زمانی خودش را دارد. در آن زمان که من دکتر فاطمی را
ترور کردم او رابط دربار و دکتر مصدق بود. اما دکتر فاطمی 26بهمن سال 30 با
دکتر فاطمی سال 32 فرق دارد. کسی که به تمامی سفرای در مسیر حرکت شاه تلفن
زد و گفت از شاه به علت اینکه از کشور فرار کرده استقبال نکنید و اموال
دربار را مهروموم کرد؛ این در حالی است که ایشان قبلا نشان همایونی از شاه
گرفته بود. او گفت من هرگز این نشان را به سینه نزدم. اما چه‌طور می‌شود که
ایشان نشان می‌گیرد؟ یک شخصیت در یک مقطع یک نظر دارد، همان شخصیت در
مقطعی دیگر نظرش عوض می‌شود.
با وجود همه اینها آیا باز هم شما از ترور فاطمی دفاع می‌کنید؟
من از ترور در آن موقعیت دفاع می‌کنم. ولی آن زمان شما یک نوجوان 15ساله بودید شاید تحت‌تاثیر احساسات یا ابزار قرار گرفته باشید.
رهبران آن جمعیت (فداییان اسلام) تیرباران شدند و خودشان نیستند تا جواب
بدهند اما من در خانواده‌ای بزرگ شدم که نواب‌صفوی و حضرت امام را در سن
10سالگی در منزل خودمان دیدم. یک بلوغ داریم، یک رشد؛ که اینها با هم فرق
دارند. من به بلوغ فکری رسیده بودم. همه حرف‌هایم در دفاعیاتم مشخص و
روشن‌کننده است. امام اما هیچ‌وقت عملیات ترور را تایید نکردند و برایش به هیچ گروهی فتوا ندادند.
شما از امام دلیل می‌آورید این درحالی است که حاج‌مهدی عراقی و حاج‌صادق
امانی و هرندی همه بعد انقلاب شخصیت‌های نزدیک به امام هستند. نحوه برخورد
امام(ره) تایید کار آنها بوده است. یعنی شما همچنان از ترور فاطمی دفاع می‌کنید؟
بله چون اگر کشته شده بود بین مصدق و شاه اختلاف می‌شد. و نتیجه؟
من الان بعد 60سال نمی‌توانم اظهارنظر کنم و نمی‌دانم چه رخ می‌داد. آنچه
مسلم بود وحدت شاه و مصدق دکتر فاطمی به هم می‌خورد. بعدش را نمی‌دانم.
نمی‌دانم کودتا رخ می‌داد یا نه؟ و قدرت شاه و مصدق چه قدر تغییر می‌کرد.
همه اینها در تاریخ مکتوم مانده است. یعنی به نظر شما اگر فاطمی کشته می‌شد نتیجه تاریخ سمت و سوی بهتری پیدا می‌کرد؟
نمی‌توانم اظهارنظر کنم. الان کیف چرمی مخصوص فاطمی در موزه وزارت خارجه
هست که نشان می‌دهد گلوله از یک طرف کیف بیرون نیامده و یک طرف کیف سالم
باقی‌مانده است. من یک روز از همسر دکتر فاطمی سوال کردم که گلوله به ایشان
خورده بود یا نه که ایشان گفت فقط پایش را با اسید سوزانده بودند
درحالی‌که اسیدی در کار نبوده است. نظر شما نسبت به «شهید» خواندن فاطمی چیست؟
گاهی آدم با مرگ مواجه می‌شود و گاهی خودش سراغ مرگ می‌رود. دکتر فاطمی
روز 25مرداد خودش را پیروز می‌دانست. نمی‌دانست چه پیش می‌آید اما با مرگ
روبه‌رو شد. چون در مقام وزارت‌خارجه افراط کرد کشته شد. چرا بقیه کشته
نشدند؟ فاطمی چون اختلاف شخصی با دربار پیدا کرد کشته شد. او «شهید» خوانده
شد چون توسط شاه کشته شد و برای همین مظلوم واقع شد. من‌هم خودم کسی هستم
که در حکومت شاه دستگیر و شکنجه شدم برای همین است که این مدت سکوت کرده‌ام
و چیزی نگفته‌ام.
