روابط
ايران و انگليس همواره يكي از مهم‌ترين امور سياست خارجي هر دو كشور تلقي
مي‌شود كه در دو سال گذشته با فراز و نشيب‌هايي زيادي همراه بوده است.
ورود برخي دانشجويان با حمايت تعدادي از چهره‌هاي اصولگراي مجلس به سفارت
انگليس در تهران و به دنبال آن اخراج سفير و مسوولان جمهوري اسلامي از
سفارت ايران در لندن و همچنين مصوبه مجلس شوراي اسلامي مبني بر كاهش رواديد
بين تهران _ لندن مجموعه اتفاقاتي بودند كه باعث شد روابط دو كشور به مدت
دو سال متوقف شده و به يكي ديگر از نقاط تاريك سياست خارجي احمدي‌نژاد
تبديل شود.
با آمدن دولت روحاني و تعيين تيم مذاكره‌كننده دولت با نظارت و حضور محمد
جواد ظريف و همچنين تغيير رويكرد سياست خارجي تحت عنوان «نرمش قهرمانانه »،
يك جهش چشمگير و مهم در عرصه سياست خارجي اتفاق افتاد. از يك سو، تغيير
گفتار اعضاي تيم مذاكره‌كننده و جلب حمايت گروه 1+5 و از سوي ديگر تغيير
موضع اعضاي گروه 1+5 و حمايت انگلستان در طول مذاكرات منجر به اين نتيجه شد
كه روابط متوقف شده ايران و انگلستان از پايين‌ترين سطح ممكن يعني حضور
كاردار غير مقيم در جهت بازگشت و ترميم قرار بگيرد.
اما، احياي روابط تهران- لندن با توجه به جايگاه مهم ايران در خاور ميانه و
نقش تعيين‌كننده انگلستان در اتحاديه اروپا مساله‌يي نيست كه با حضور
كاردار غيرمقيم توجيه‌پذير باشد. از همين در طول چند هفته اخير از سوي هر
دو كشور زمزمه‌هايي مبني بر ارتقاي سطح روابط دو كشور از كاردار غير مقيم
به سفير شنيده
مي‌شود. اين در حالي است كه با توجه به مصوبه مجلس براي كاهش رواديد با
لندن در سال 90، برخي نمايندگان، دولت را جهت ارتقاي سطح روابط با لندن
موظف به ارائه لايحه به مجلس مي‌دانند. حسين سبحاني نيا، عضو هيات رييسه
مجلس شوراي در گفت‌وگويي با «اعتماد» به بررسي همين موضوع مي‌پردازد. او
ارائه لايحه دولت براي ارتقاي سطح روابط تهران- لندن را ضروري نمي‌داند.
اين عضو فراكسيون روحانيون مجلس شوراي اسلامي براين نظر است كه اختلافات
چند سال اخير دو كشور از جمله باغ قلهك و موضوع كنسولگري ايران با مذاكره و
گفت‌وگو حل شدني است . سبحاني نيا همچنين تاكيد مي‌كند كه بدون مذاكره و
گفت و گو نمي‌توان اختلافات بين كشورها را حل كرد. در ادامه مشروح اين
گفت‌وگو را مي‌خوانيم.
برخي از نمايندگان مجلس ارتقاي سطح روابط تهران- لندن را ملزم به ارائه لايحه دولت مي‌دانند.
بحث سطح روابط در مساله‌يي است كه از سوي سفارتخانه‌ها و وزارت امور خارجه
پيگيري مي‌شود ولي از آنجايي كه در تقليل رابطه ايران و انگلستان، مجلس
شوراي اسلامي به دولت دهم مصوب ابلاغ كرده بود حالا نمايندگان از دولت
مي‌خواهند كه براي ارتقاي سطح روابط تهران – لندن لايحه به مجلس ارائه كند و
مجلس در اين زمينه اظهارنظر نهايي را انجام دهد.
منظور شما از اظهارنظر مجلس چيست؟
در مجلس اختلاف‌نظرهايي در اين زمينه وجود دارد لذا نمايندگان مخالف تقاضاي
لايحه از دولت كرده و اظهارنظر خود را ضروري مي‌دانند و در مقابل نيز
موافقان اين ارتقاي سطح بر اين نظر هستند كه ارائه لايحه از سوي دولت ضروري
نيست. البته اين مخالفت‌ها به معناي مخالفت اكثريت مجلس شوراي اسلامي با
ارتقاي سطح روابط دو دولت نيست.
نظر شما در اين رابطه چيست؟ آيا دولت ملزم به ارائه لايحه است؟
بنده اين مساله را ضروري نمي‌دانم و موافق گسترش روابط متقابل و توام با
احترام و حفظ منافع كشورها هستم. ولي اين موافقت به معناي تاييد سياست‌هاي
گذشته دولت انگليس نيست بلكه به نظر من و ساير نمايندگان موافقان ارتقاي
سطح روابط تهران-لندن، دولت انگليس براي بهبود روابط با ايران، موظف است كه
در روش‌ها و روابطش با ايران اصلاحاتي را مد نظر قرار دهد وگرنه كسي با
توسعه و همكاري بين‌المللي مخالف نيست و مجلس نيز به عنوان يكي از نهادهاي
مهم نظام جمهوري اسلامي بر اين اصل تاكيد دارد.
منظور شما از ضرورت اصلاح رفتار انگليسي‌ها چيست؟
در جريان فتنه و برخي موارد دولت انگليس بد عمل كرد و مواضع بدي نسبت به
اين اتفاقات داشت كه بايد براي توسعه روابط با تهران، از تكرار آنها پرهيز
كند. ما معتقد به احترام متقابل در روابط بين‌المللي و دو جانبه هستيم كه
اين گونه رفتار‌ها، دخالت در امور داخلي و نقض‌كننده اصل احترام متقابل بين
تهران و لندن است.
فارغ از اتفاقات بين ايران و انگلستان در زمان احمدي‌نژاد، در دولت روحاني
به ويژه در طول مذاكرات ژنو و همچنين سفر جك استراو به تهران، شاهد استقبال
لندن از جمهوري اسلامي بوديم. نظر شما در رابطه با تغيير موضع چيست؟
اين مسائل مي‌تواند مثبت تلقي شود و براي تعامل بيشتر و توسعه همكاري‌ها
نشانه‌ها خوبي است. اساسا در دولت روحاني ما شاهد بوديم كه تعداد زيادي از
كشورها، حتي دولت‌هايي كه با جمهوري اسلامي اختلاف نظر و مشكل ديپلماتيك
داشتند همچون فرانسه و انگليس، رفتار و رويكرد خودشان را نسبت به ايران
تغيير دادند. اعزام هيات‌هاي پارلماني و اقتصادي براي ارتقاي همكاري هاي
دوجانبه از نشانه‌هاي خوب اين تغيير رويكرد است كه اميدواريم اين تغيير
رويكردها پايدار و منظم تا حسن نيت آنان اثبات شود.
بعد از اتفاقات 90 و قطع همكاري ايران و انگلستان، مسائلي همچون
باغ قلهك و امور كنسولگري ايران در لندن، مسكوت مانده كه حل اين مسائل از
الزامات ارتقاي سطح همكاري دو كشور است.
هنوز بحث‌هاي جدي در اين زمينه مطرح نشده است. مساله باغ قلهك و همچنين
حقوق ايران در رابطه با امور كنسولگري جمهوري اسلامي در لندن جزو مسائلي
هستند كه دير يا زود بايد براي حل مناقشات بين تهران و لندن حل شود. البته
اين مسائل، لاينحل و صعب العلاج نيستند كه توسعه همكاري دو كشور را تحت
تاثير قرار دهد. با مذاكره و گفت‌وگو اين مسائل را مي‌توان حل كرد و جاي
نگراني ندارد. ما بدون مذاكره نمي‌توانيم به نتايج مطلوب دست پيدا كنيم و
تنها باعث مي‌شويم كه مسائل حل نشده باقي مانده و حتي حاد شوند.
