اگر توافق نشود، چه می شود؟

فرارو- توافق می شود یا نمی شود؟ این سوالی است که در یکی، دو سال اخیر همه عرصه های سیاست داخلی، خارجی، اقتصادی، اجتماعی و ... را تحت تاثیر قرار داده است.

طی دو سال اخیر همه چیز در انتظار به نتیجه رسیدن مذاکرات است. اکنون با حساس تر شدن مذاکرات هسته ای برخی از کارشناسان مسایل سیاسی نگران اند که شکست در این پرونده پیامدهای ناگواری در بخش های مختلف داشته باشد. این نگرانی ناشی از این است که افکار عمومی توقعی غیر از حل و فصل شدن پرونده هسته ای ندارد.

ناصر ایمانی، کارشناس مسایل سیاسی اصولگرا در گفت و گو با فرارو منشا ایجاد توقع نسبت به حصول توافق هسته ای را در تاکیدات دولت دانست و گفت: دولت یازدهم از ابتدای استقرار خود و حتی پیش از آن – در تبلیغات انتخاباتی – بیشترین مانور را روی موضوع مذاکرات با غرب و توافق هسته ای داد و همین پافشاری های دولت بر قطعی بودن دستیابی به توافق سبب شد که مسئولان و به تبع آن مردم نیز نسبت به انجام این توافق متوقع شوند.

وی افزود: اکنون در اظهارات کارشناسان سیاسی اصلاح طلب نیز به سرمایه گذاری بیش از اندازه دولت روی این موضوع نقد می شود زیرا می دانیم که این تاکیدات در میان مردم و در عرصه های مختلف سیاست داخلی، خارجی، اقتصادی، فرهنگی و ... بازتاب های مختلفی دارد.

ایمانی با تاکید بر این که دولت از ابتدا نباید این طور عمل می کرد، گفت: به اعتقاد من هنوز هم فرصت باقی است و دولت می تواند دو موضوع ضرورت استمرار مذاکرات و تلاش برای به نتیجه رسیدن آن را از اطمینان در دستیابی به توافق جدا کند.

به گفته وی تاکید بیش از اندازه بر حتمی بودن توافق هسته ای از سوی مسئولان قوه مجریه و در راس آنها رییس جمهور بازتاب داخلی و خارجی دارد که در صورت عدم دستیابی به توافق نمود بیشتری پیدا خواهد کرد.

این کارشناس مسایل سیاسی تضعیف جایگاه دولت را اصلی ترین پیامد به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته ای دانست و گفت: اگر این مذاکرات به توافق هسته ای منتهی نشود در مرحله اول باید منتظر تضعیف جایگاه دولت و طرفداران آن باشیم زیرا افکار عمومی تصور می کند که دولت در بزرگترین پروژه خود به بن بست رسیده است.

وی با بیان اینکه تضعیف جایگاه دولت به ضرر کلیت نظام است، گفت: مقام معظم رهبری همیشه تاکید کرده اند که از همه دولت ها حمایت می کنند. همین موضوع ناظر بر این است که جایگاه دولت چقدر اهمیت دارد و تضعیف آن برای همه نظام پیامد دارد.

ایمانی در ادامه گفت: بدیهی است که دولت بعد از عدم موفقیت در این پرونده و تضعیف جایگاه اش در پیگری برنامه های دیگر خود در حوزه های مختلف با مشکل مواجه خواهد شد و این به معنی بلندتر شدن صدای افراد رادیکال است.

وی با تاکید بر این که در نظر گرفتن این فرض به معنی ضرورت استمرار مذاکرات و پافشاری برای دستابی به نتیجه نیست، گفت: باید در نظر داشت که این یک مذاکره است و از قضا طرف قوی تر آن غربی ها هستند لذا نباید با تاکید بر اطمینان به نتیجه بخش بودن آن توقعات بیش از اندازه ایجاد کرد.

این کارشناس مسایل سیاسی همچنین گفت: اینکه دولت به نتیجه نرسد و به تبع آن در تحقق وعده های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... با مشکل مواجه شود سبب می شود که عده دیگری در انتخابات آتی ریاست جمهوری به میدان آیند و روحانی شانس خود برای پیروزی در آن رقابت را از دست بدهد.

به گفته وی احتمال دیگری نیز وجود دارد و آن این است که دولت تضعیف شده درصدد بازسازی جایگاه خود برآید و در این راستا خطاهایی کند که به نفع منافع ملی نباشد لذا می توان نتیجه گرفت که گره زدن همه مسایل کشور با دستیابی به توافق هسته ایی نتیجه مثبتی ندارد و دولت باید از فرصت باقی مانده برای جدا کردن این دو مساله از هم اقدام کند.

سیر قهقرایی در اقتصاد و سیاست داخلی

علی تاجرنیا، کارشناس مسایل سیاست داخلی نیز گفت و گو با فرارو با تاکید بر این که باید فرض را بر انجام شدن توافق هسته ای گذاشت، گفت: مردم و دولت ایران و آمریکا اکنون دیگر به این نتیجه رسیده اند که تنش های سی و پنج سال در روابط فی مابین برایشان هیچ دستاورد جدی نداشته است.

وی افزود:‌ نتیجه این تنش ها سودی بوده است که کشورهای حاشیه برده اند. به عنوان مثال اسراییل از نزدیکی به آمریکا سود برده و کشورهایی مانند چین و روسیه با ارتقای روابط اقتصادی خودشان در منطقه سود برده اند. به همین خاطر معتقد هستم که باید بر اساس خواست جمعی در ایران و آمریکا فرض را بر انجام توافق هسته ای گذاریم.

این کارشناس مسایل سیاسی همچنین با در نظر گرفتن این احتمال که مذاکرات هسته ای به نتیجه نرسد، گفت: در این صورت باید منتظر تندتر شدن شیب ورشکستگی اقتصادی کشور باشیم. اکنون باید بدانیم اعتقاد بر کاغذپاره بودن تحریم ها چندان درست نبود و آنها در اقتصاد کشور اثرگذار هستند.

وی با تاکید بر این که قصد ندارم حل و فصل همه مشکلات اقتصادی کشور را به تحریم های علیه ایران وابسته بدانم، گفت: باید پذیرفت که در شرایط تحریمی اقتصاد رانتی رشد کرده است و در کنار عادت کرده ایم که همیشه فضای داخلی بسته باشد چون تصور می کنیم که باید در حالت جنگ بمانیم.

تاجرنیا افزود: آنچه که از به نتیجه نرسیدن توافق هسته ای حاصل می شود، در حقیقت ادامه روالی که سالهاست جریان دارد به شکلی بدتر از گذشته است.

به گفته وی اوضاع بدتر خواهد بود زیرا سرمایه های اجتماعی و نیروی انسانی ما رو به تحلیل است.

این کارشناس مسایل سیاسی دلیل این تحلیل را نیز پدیده هایی مانند فرار مغزها که در نتیجه شکاف میان مردم و دولت – به معانی اعم – دانست و گفت: با به نتیجه نرسیدن توافق حتما شاهد ادامه روند رو به تحلیل سرمایه های اجتماعی و ادامه سیر قهقرایی در اقتصاد و سیاست داخلی خواهیم بود.

تاجرنیا با تاکید بر این که نباید مساله هسته ای را به طور کامل با مسایل داخلی مرتبط و وابسته دانست، گفت: به هر حال نمی توان از این واقعیت گذشت که دغدغه اصلی دولت مسایل اقتصادی و معیشت مردم است که با تحریم ها و پرونده هسته ای ارتباط دارد. روشن است که با برطرف شدن این دغدغه اساسی و دولت فرصت بیشتری برای حل و فصل مسایل داخلی خواهد داشت.

وی افزود: اظهارات اخیر رییس جمهور نشانه ای از استراتژی صحیح و توجه دولت به مسایل سیاست داخلی بود و نشان داد که دولت به هر حال با  حصول توافق یا عدم حصول توافق به این بخش توجه داد.