فرارو- یک کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «دولت در سال 95 با توجه به ثبات شاخص های کلان اقتصادی می تواند یکسان سازی نرخ ارز را انجام دهد که بستر بسیاری از رانت ها و فسادهای کشور ناشی از همین چند نرخی بودن ارز است.»
دولت اعلام کرده قصد دارد در سال 95 به یکسان سازی نرخ ارز اقدام کند. البته جهانگیری معاون اول رئیس جمهور گفته این یکسان سازی به صورت دستوری نخواهد بود بلکه دولت می خواهد نرخ ارز به صورت واقعی و در بازار تعیین شود. آیا دولت خواهد توانست در سال 95 ارز را تک نرخی کند؟ این اقدام چه تغییری در نرخ ارز ایجاد خواهد کرد؟
در ایران اساسا بازار ارز وجود ندارد
دکتر عباس شاکری اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفتگو با فرارو گفت: «اینکه گفته شود بازار نرخ ارز را تک نرخی کند صحبتی غیرحرفه ای است چون در ایران اساسا بازار ارز وجود ندارد.»
وی درباره دلیل دولت برای تک نرخی کردن ارز گفت: «به هر حال اکنون بحث سرمایه گذاری خارجی در کشور مطرح است و در این باره صحبت هایی با شرکت های خارجی شده است و شرط اصلی ورود سرمایه خارجی تثبیت یا ثبات نرخ ارز است چرا که نرخ ارز چندگانه مشکل زا است.»
وی افزود: «لذا تک نرخی کردن ارز برای ورود سرمایه خارجی به کشور کار درستی است اما سوال این است که چگونه قرار است این کار انجام شود؟ آیا می خواهند نرخ پایین را به نرخ بالا نزدیک کنند یا برعکس نرخ بالا را به نرخ پایین نزدیک کنند؟»
شاکری با بیان اینکه در تمام سال های گذشته نرخ ارز در ایران به صورت دستوری و شناور مدیریت شده بوده و بعضا دلالان و عوامل سوداگری هم به آن دامن زده اند گفت: «اقتصاد ایران وابسته به واردات مواد اولیه تولیدی است و باید در نظر گرفت اگر قرار باشد نرخ پایین را به نرخ بالا رساند بحث حمایت از تولید داخلی چه می شود؟»
وی ادامه داد: «از طرف دیگر اگر قرار باشد نرخ بالا را به نرخ پایین نزدیک کرد صادرکنندگان آسیب می بینند.»
شاکری درباره وضعیت نرخ ارز در سال 95 گفت: «تعامل اقتصادی با کشورها خوب است و درآمدهای ایران هم که آزاد شده است اگرچه درآمد نفت کاهش یافته اما اگر فعالیت های سوداگرایانه انجام نشود به نظر می رسد زمینه برای افزایش نرخ ارز وجود ندارد.»
دولت می تواند در سال 95 یکسان سازی نرخ ارز را انجام دهد
اما دکتر هادی حق شناس کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «مفهوم ثبات نرخ ارز این نیست که نرخ ارز دچار تغییرات نمی شود بلکه مفهوم آن این است که نرخ ارز قابل پیش بینی باشد.»
وی ادامه داد: «در تمام دنیا قیمت ارز دچار تغییرات می شود چنانکه امروز قوی ترین ارزهای جهان همچون یورو یا فلزات گرانبها همچون طلا در مقابل دلار دچار نوسان می شود منتهی نکته کلیدی این است که این نوسان قابل پیش بینی است.»
وی افزود: «در سال 95 عزم دولت مبنی بر یکسان سازی نرخ ارز است چون نرخ چندگانه منشاء رانت بوده و زمینه فساد اقتصادی را فراهم می کند.»
این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: «اصلی ترین دلیل عدم یکسان سازی نرخ ارز در سنوات گذشته به دلیل وجود نرخ تورم بالا در اقتصاد ایران بود چراکه وقتی نرخ تورم بالای 30 درصد است کسی نمی تواند در خصوص یکسان سازی نرخ ارز بحثی را مطرح کند.»
وی ادامه داد: «مضاف بر اینکه معمولا نرخ ارز با فرمول مابه التفاوت تورم داخل کشور به تورم میانگین سایر کشورها تعدیل می شود که در اقتصاد ایران در سنوات گذشته که با وفور درآمد نفتی مواجه بودیم با آن درآمدهای نفتی قیمت ارز سرکوب و عمدا پایین نگاه داشته شد که پس از کاهش درآمدهای ارزی یکباره قیمت ارز تا سه برابر در اواخر سال 91 و اوایل سال 92 افزایش یافت.»
وی افزود: «اما وضعیت کنونی و انتظاری که در افکار عمومی و فعالان اقتصادی شکل گرفته است دال بر این است که در سال 95 شاهد کاهش نرخ تورم خواهیم بود و نرخ تورم یک رقمی خواهد شد که اگر چنین شود که تمام شواهد و قراین مبنی بر این است که می شود آنگاه با توجه به نرخ تورم میانگین ماب التفاوت این عدد در حدود 5 درصد خواهد بود و لذا نوسان نرخ دلار در حد 5 درصد در سال 95 برای دولت قابل کنترل است.»
این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: «به همین دلیل دولت در سال 95 با توجه به ثبات شاخص های کلان اقتصادی می تواند یکسان سازی نرخ ارز را انجام دهد که بستر بسیاری از رانت ها و فسادهای کشور ناشی از همین چند نرخی بودن ارز است.»
حق شناس در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به سیاست های ضدرکودی دولت احتمال افزایش نرخ تورم در سال آینده وجود ندارد؟، گفت: «درست است که دولت سیاست انبساطی اجرا می کند اما پیش بینی می شود درآمدهای ارزی قابل توجهی نیز از محل افزایش صادرات نفت و از محل سرمایه گذاری خارجی و نیز صادرات غیرنفتی داشته باشد.»
وی ادامه داد: «به عبارت دیگر عرضه ارز بیشتر خواهد بود و این نکته ای است که ضرورتا منجر به افزایش نرخ تورم نخواهد شد؛ چراکه تورم در زمانی که بدون پشتوانه پول چاپ می کنیم افزایش می یابد. مضاف بر اینکه دستاورد دولت در دو سال اخیر کاهش نرخ تورم بوده و بعید است در سال آینده از این دستاورد مهم بگذرد و تورم را در سطح پایین نگاه ندارد.»
وی افزود: «یکسان سازی نرخ ارز طبیعتا این نیست که نرخ ارز از نرخ پایین به بالا یا برعکس برسد بلکه عرضه و تقاضا در بازار نرخ را تعیین می کند و طبیعی است که نرخ امروز در بازار می تواند مبنای یکسان سازی باشد که با نوسان 5 درصد که مبنای آن ماب التفاوت تورم داخلی به خارجی است خواهد بود.»
