بورس آیینه و شمعدان چهارراه مخبرالدوله، از همان مکان‌هایی است که سال‌هاست شاهد زیباترین روزهای زندگی زوج‌ها بوده؛ خرید عروسی. مردم اعتقاد داشتند وجود آیینه و شمعدان سر سفره عقد و بعدها در خانه عروس و داماد، برای دو دلداده شگون دارد.
به گزارش روزنامه ایران، امروز اما با تغییر سبک زندگی، عروس‌ها دیگر علاقه چندانی به داشتن آینه و شمعدان ندارند.
یک نوعروس: به نظر من که یک وسیله کاملا اضافی است. من در جاهای مختلف خانه‌ام آیینه‌هایی دارم که داخل دیوار کار شده. شمع هم تا دلتان بخواهد دارم. نیازی نبود آیینه و شمعدان بخرم. جایی که عقد کردیم، یک آیینه و شمعدان سر سفره‌اش داشت که برای همه همان را استفاده می‌کرد. کارمان را راحت کرد. به نظرم آیینه و شمعدان یک وسیله کاملا اضافی است.
یک فروشنده: وضعیت اقتصادی مردم خوب نیست. می‌آیند قیمت می‌کنند و می‌روند. قیمت‌های اینجا اصلا بالا نیست. از 120 هزار تومان آیینه و شمعدان داریم تا 600، 700 هزار تومان که آیینه‌های کنسول‌دار است. بیشتر جنس‌ها قیمت‌شان زیر 600 هزار تومان است. همین‌اش را هم مردم بودجه‌شان نمی‌رسد بخرند.
دو سرباز قرار است از زندگی عروس و داماد محافظت کنند. دو سرباز همیشه ایستاده که از همان ابتدا همراه زوج جوان می‌شوند. اصلاً بی‌حضورشان، سفره عقد گسترده نمی‌شود. آنقدر مهم هستند که جزو مهریه عروس به شمار می‌آیند. حالا عروس و دامادها اما انگار دیگر تمایلی به حضور سربازهای نگهبان ندارند، همینطور آیینه‌ای که نماد بخت‌شان است. آیینه و شمعدان، دیگر جزو ضروریات خرید عروسی نیست. تا چند سال پیش این‌طور نبود. بیشتر عروس و دامادها و خانواده‌هایشان گاهی بی‌آنکه بدانند فلسفه خرید آیینه و شمعدان و گذاشتن آن پای سفره عقد چیست، این قلم را جزو ضروریات شروع زندگی مشترک می‌دانستند. حالا اما آیینه‌هایی که مظهر روشنایی و شمعدان‌هایی که مظهر سربازهای نگهبان زندگی عروس و داماد هستند، گوشه و کنار فروشگاه‌های پر زرق و برق، خاک می‌خورند. خبری از مشتری نیست.
«سه ماه است اصلاً فروش نکرده‌ایم. وضع بازار خیلی خراب است. از صبح تا شب در مغازه می‌نشینیم و دریغ از یک مشتری. اینجا مثلاً بورس آیینه و شمعدان است و این روزها هم بساط عقد و عروسی باید به راه باشد اما خودتان که می‌بینید.»
این‌ها را می‌گوید و به اطراف اشاره می‌کند. فروشگاه بزرگ با انواع و اقسام مدل‌های آیینه و شمعدان پر شده. آیینه‌ها، فضا را بزرگتر از آنچه هست نشان می‌دهد؛ دلباز و پرنور. تصویر فروشنده در آیینه‌ها منعکس می‌شود. تنها تصویر. قبل ترها عروس و دامادها بودند که عکس‌شان در آیینه‌ها می‌افتاد. هرکس به اندازه وسع‌اش آیینه و شمعدانی می‌خرید. کسی دست خالی از بازار برنمی‌گشت. حال اما وضعیت فرق کرده است.
مهران محمدی، فروشنده آیینه و شمعدان که ادامه‌دهنده شغل اجدادی است، می‌گوید: «وضعیت اقتصادی مردم خوب نیست. می‌آیند قیمت می‌کنند و می‌روند. قیمت‌های اینجا اصلاً بالا نیست. از 120 هزار تومان آیینه و شمعدان داریم تا 600، 700هزار تومان که آیینه‌های کنسول‌دار است.
گران‌ترین جنس‌مان این آیینه و شمعدان برنزی است که قیمت‌اش 2 میلیون و 700 هزار تومان است، اما بیشتر جنس‌ها قیمت‌شان زیر 600 هزار تومان است. همین‌اش را هم مردم بودجه‌شان نمی‌رسد بخرند. همین چند شب پیش آقای روحانی در تلویزیون گفتند اقتصاد رونق می‌گیرد. خدا کند وضع مردم تکانی بخورد. کار ما فصلی است و نهایتاً 5، 6 ماه از سال فروش‌مان نسبتاً خوب است. از یک ماه قبل از محرم و صفر تا یک ماه بعد از آن، فروش نداریم. ماه رمضان هم همینطور. شب عید هم که مثلاً بازار باید رونق بگیرد، باز کاسبی ما کساد است چون کمتر پیش می‌آید مردم در ایام نوروز عقد و عروسی بگیرند. بیشترین فروش‌مان حوالی اعیاد مذهبی است.»
بورس آیینه و شمعدان چهارراه مخبرالدوله، از همان مکان‌هایی است که سال‌هاست شاهد زیباترین روزهای زندگی زوج‌ها بوده؛ خرید عروسی. مردم اعتقاد داشتند وجود آیینه و شمعدان سر سفره عقد و بعدها در خانه عروس و داماد، برای دو دلداده شگون دارد. رسم بود عروس و داماد، سر عقد از میان آیینه به هم نگاه کنند. در حمل و نگهداری آیینه، نهایت دقت می‌شد چون اگر خدای ناکرده، ترکی گوشه‌اش می‌افتاد، نشان بدیمنی بود و خانواده‌های دو طرف را دل چرکین می‌کرد. عروس بعد از مراسم، آیینه و شمعدان را در بهترین نقطه خانه می‌گذاشت و تا سال‌های سال کسی حق نداشت بی‌اذن او جای این اشیای گرانبها را تغییر دهد. امروز اما با تغییر سبک زندگی، عروس‌ها دیگر علاقه چندانی به داشتن آیینه و شمعدان ندارند.
«به نظر من که یک وسیله کاملاً اضافی است. من در جاهای مختلف خانه‌ام آیینه‌هایی دارم که داخل دیوار کار شده. شمع هم تا دلتان بخواهد دارم. نیازی نبود آیینه و شمعدان بخرم. جایی که عقد کردیم، یک آیینه و شمعدان سر سفره‌اش داشت که برای همه همان را استفاده می‌کرد. کارمان را راحت کرد. به نظرم آیینه و شمعدان یک وسیله کاملاً اضافی است. اصلاً دیگر دمده شده.»
زن جوان همراه دخترخاله‌اش برای خرید آمده. خودش نوعروس است. اصرار دارد دخترخاله هم قید خرید آیینه و شمعدان را بزند و عوض‌اش چند تا تابلوی قشنگ بخرد که جلوه‌اش هم بیشتر است. تازه عروس اما حواسش پیش آیینه و شمعدان نقره است که جایی نشان کرده. آن‌طور که می‌گوید، یکی دوتا از دوستانش آیینه و شمعدان از بقیه قرض گرفته‌اند و سر سفره عقدشان گذاشته‌اند. آنها هم مثل دخترخاله‌اش از خیر خریدش گذشته‌اند. او اما به رسم دیرین پایبند است.
«نقره هنوز خریدار دارد.» این را جواد منصوری، از دیگر فروشندگان بورس آیینه و شمعدان می‌گوید و ادامه می‌دهد: «جنس برنزی و کریستال هم هست. آنها هم به نسبت هنوز طرفدار دارند. نقره از همه گران‌تر است. قیمت‌اش بستگی به اندازه و وزن آیینه و شمعدان دارد. خیلی‌ها ترجیح می‌دهند چیزی بخرند که ارزش‌اش را حفظ می‌کند. انواع دیگر مثل چینی، شیشه‌ای و چوبی، دست دوم‌اش دیگر قیمتی ندارد. بعضی‌ها به آیینه و شمعدان به چشم سرمایه نگاه می‌کنند. خصوصاً آنهایی که می‌خواهند از ایران بروند، ترجیح می‌دهند آیینه و شمعدان نقره بخرند.» جالب است بدانید بر اساس اعلام فعالان صنف نقره، بیشترین حجم خرید محصولات نقره معطوف به آیینه و شمعدان است.
آیینه و شمعدان محصولی داخلی است و تمام مراحل ساخت آن در کارگاه‌های داخل کشور انجام می‌شود. از این جهت شاید بتوان گفت از نادر محصولاتی است که هنوز واردات، نتوانسته بر آن ضربه وارد کند. چینی‌ها هم با تمام ابتکارات‌شان در تولید محصولات بومی، همچون فرش کاشان و صنایع دستی اصفهان، هنوز به بازار آیینه و شمعدان دست درازی نکرده‌اند. البته شاید اگر برایشان به صرفه بود، حتماً این کار را می‌کردند. در شرایطی که محصولات تولید داخل روی دست تولیدکنندگان و فروشندگان می‌ماند، دیگر تولید محصول مشابه و صادرات آن به ایران چه معنایی دارد؟!
اکبر میرزایی، تولید‌کننده آیینه و شمعدان از مشکلات این صنف می‌گوید: «نوسان قیمت‌ها و مشکلات اقتصادی کشور، بر تولید ما هم اثر می‌گذارد و آن را با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. با وجود اینکه واردات آیینه و شمعدان نداریم و این، امتیاز بزرگی برای تولیدکنندگان است، شرایط کار ما رونق چندانی ندارد چون قدرت خرید مردم پایین است. از طرفی بعضی فرم‌های آیینه و شمعدان که قبلاً پرطرفدار بود، با شکل و شمایل خانه‌های جدید همخوانی ندارد. ما چون تولید‌کننده آیینه و شمعدان‌های‌ام دی اف هستیم، فروش‌مان نسبتاً بد نیست به هرحال مردم خواهان طرح‌های مدرن و به روز هستند که با دکوراسیون منزل‌شان جور دربیاد. از طرفی این آیینه و شمعدان‌ها، به صرفه‌اند و بین 300تا 500 هزار تومان قیمت دارند.»
به گفته این تولید کننده، بیشتر کارگاه‌های تولید آیینه و شمعدان در تهران، اراک و اصفهان فعال هستند و کارگران متخصص در این شهرها مشغول‌اند که روز به روز هم از تعدادشان کم می‌شود.
هیچ کجای دنیا جز ایران، خرید آیینه و شمعدان رسم نیست. این رسم کاملاً ایرانی، صنعتی را پایه‌گذاری کرده که قدمت‌اش به سال‌های دور برمی‌گردد. در نگارگری‌های قرون گذشته ایرانی می‌توانید نقوش آیینه و شمعدان را سر سفره عقد یا سفره هفت سین ببینید. نقشی که کم کم محو می‌شود.
