غلامرضا نورمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، امروز ۱۶ اسفندماه، با موضوع «ارزش شناسی سلامت جسمانی در نظام جامع سلامت از منظر قرآن» در همایش بین‌المللی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم، سخنرانی کرد.
به گزارش ایکنا، نورمحمدی در آغاز سخنانش گفت: ۴ نوع سلامت تاکنون در جهان مطرح شده که عبارتند از؛ سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی. از نگاه قرآن و روایات ما ده سلامت دیگر هم داریم؛ نظام سلامت در اسلام ۱۴ بعدی است لذا باید این ابعاد سلامت در قرآن مطرح و ارتباط آنها با یکدیگر مشخص گردد.
وی افزود: باید دید ارزش سلامت جسمی انسان از دیدگاه اسلام به چه میزان است. آیا جسم و بدن انسان که بعدی از سلامت انسان را تحقق می‌دهد، ارزش ذاتی دارد؟ این سؤال به سؤال اصلی دیگری بر می‌گردد و آن این است که آیا انسان موجودی تک ساحتی است و یا چند ساحتی، آیا حقیقت وجودی انسان را بدن مادی تشکیل می‌دهد و یا امر غیر مادی نیز نقش دارد؟
نور محمدی ادامه داد: باید پاسخ داده شود که تأثیر و تأثیر این دو بی‌واسطه است یا با واسطه؟ آیا این ارتباط از نوع ارتباط ذهن و مغز است و یا امر دیگری به نام روح وجود دارد؟ ما در روان شناسی، رفتارشناسی داریم و شناخت روان مغفول مانده است. آیا روان بعد سوم در وجود انسان است یا ذیل ذهن بحث می‌شود، نقش روح برای بدن و بدن برای روح چگونه است؟ سوالاتی از این قبیل در نظام جامع سلامت وجود دارد.
وی افزود: ما باید اهداف را مشخص کنیم و اصول، مبانی، قواعد و قلمرو بحث را مشخص کنیم. ما آخرین طیف سلامتی را مرگ می‌دانیم و پس از مرگ در حوزه سلامت کنونی مطرح نمی‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: اولا سلامت هدف غایی است و یا واسطه‌ای؟ اگر ما به نقطه اصلی سلامت برسیم در قرآن و روایات سلامت مقدمه است برای بخش‌های دیگر. تأمین سلامت پایدار در کمال و عبودیت مطرح است؛ زکات سلامتی تلاش در عبودیت خداوند است. ما بخش‌های معرفت‌شناسی را باید مشخص کنیم و متد بعد از اینها مشخص می‌شود.
نورمحمدی افزود: حس، عقل، نقل، شهود، وحی پنج ورودی معرفت است و باید قلمرو این ورودی‌ها مشخص شود. در هستی‌شناسی، ما جهان محسوس و نا‌محسوس را داریم که باید به ارتباط این دو پرداخت. آیا این دو از هم جدا هستند و یا به هم مرتبط هستند؟ در حوزه سلامت فعلی به جهان محسوس پرداخته نمی‌شود.
وی ادامه داد: ما ارزش‌شناسی را به عنوان مبنا در نظر می‌گیریم. در قلمرو ما مرحله زیست دنیوی و اخروی را در نظام جامع سلامت اسلام داریم، اما به هر دلیلی در نظام سلامت جهانی به سلامت اخروی ورود نشده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه در طب قدیم با سابقه ۷۰۰۰ ساله، طب جدید و اسلام از سلامتی به عنوان ارزش سخن به میان آمده است، گفت: جالینوس، سلامتی را گذرگاه ضروری زندگی می‌داند، بوعلی نیز سلامتی را منشأ اعمال انسان می‌داند. امام علی(ع) می‌فرماید: سلامتی شرط عبودیت ماست. در طب جدید هم سلامتی شاخص رشد یک جامعه بوده و سلامتی جزو عوامل پایداری جوامع انسانی شمرده شده است.
وی افزود: در حدیثی از امام علی(ع) بالاترین نعمت سلامتی است. در دیدگاه اسلام سلامت، صحت و عافیت تفاوت‌هایی با هم دارد. امام علی(ع) همچنین می‌گوید، بهره‌برداری از دنیا که مورد توصیه قرآن است به واسطه سلامتی است. در واقع سلامتی را در اسلام هدف واسطه‌ای برای انجام تکالیف الهی می‌دانیم و روایت داریم که زکات سلامتی عبادت خداوند است.
نورمحمدی افزود: اسلام از سه زاویه به سلامت نگاه کرده است؛ کرامت، ارزش جسم و روح انسان. آیا از منظر قرآن و روایات جسم ابزار و قفس است که اگر این قفس شکست روح آزاد می‌شود؟ در اسلام معاد جسمانی مطرح می شود و اینکه جسم در عالم آخرت وجود دارد.
وی تصریح کرد: در بحث حیات، موضع اسلام ارزش حیات جسمانی است. در خصوص دیوانگان کسانی که به ارزش اعتباری جسم معتقدند آزمایش روی دیوانگان را مجاز می‌دانند.
نورمحمدی تصریح کرد: در حوزه ارزش ذاتی و ارزش ابزاری ما تا الان ۵ دیدگاه داریم؛ از نظر اسلام جسم ارزش ذاتی دارد و به همین خاطر است که صحت جسمانی شرط انجام احکام است.
