اروپايي‌ها مي‌گويند توافق هسته‌اي ايران، جهان را به مكان امن‌تري بدل كرده است با اين همه دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده به دنبال خروج از اين توافق است.
به گزارش اعتماد، تفاوت‌ها ميان اروپا و امريكا با اتفاقي كه روز گذشته (شنبه) در تهران و همزمان با مراسم تحليف حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران رخ داد، نمايان‌تر شد.
سايت دويچه وله در گزارشي در اين خصوص مي‌نويسد: اگر يك نقطه در جهان وجود داشته باشد كه تفاوت ديدگاه‌ها ميان اروپا و امريكا در مورد نحوه مواجهه با ايران در آن به چشم بخورد همين اتفاقاتي است كه در تهران در جريان مراسم تحليف رخ داد.
روز گذشته در تهران، زماني كه حسن روحاني مراسم تحليف براي آغاز دومين دور رياست‌جمهوري خود را به جا مي‌آورد، فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و نمايندگان عاليرتبه‌اي از فرانسه و آلمان در اين مراسم حضور داشتند.
حضور آنها در تهران براي برگزاري مراسم تحليف رييس‌جمهور در تضاد كامل و آشكار با نگاه ايالات متحده به ايران است. دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده در جريان سفر خود به عربستان سعودي در ماه مه ميلادي تاكيد كرده بود كه همه كشورها بايد دست در دست هم براي منزوي كردن ايران اقدام كنند.
اين نگاه در چندماه گذشته از حضور ترامپ در قدرت همواره تهديدي براي توافق هسته‌اي ايران بوده كه در نيمه جولاي سال ٢٠١٥ به دست آمد. برنامه جامع اقدام مشترك موسوم به برجام، هسته اصلي بود كه بر مدار آن ايران به آغوش جامعه جهاني بازگشت و پس از سال‌ها تحريم‌هاي رنگارنگ عليه اين كشور، تهران دوباره به سيستم اقتصادي بين‌المللي وارد شد.
در مدت زمان يك سال و چندماهي كه از زمان اجرايي شدن برجام گذشته است، بايد گفت كه اين توافق به خوبي پيش رفته است. براساس ٦ گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، ايران به تمام تعهدات خود در برجام پايبند بوده است. در نتيجه اين اتفاق‌هاست كه اتحاديه اروپا به اين توافق به چشم يك گام اساسي و روبه جلو در امن‌تر شدن جهان و توسعه راهكارهاي عدم اشاعه نگاه مي‌كند. با اين همه در امريكا، نگاه‌هاي غالب بر برجام بسيار متفاوت است.
يك عضو موسسه امور امنيتي و بين‌المللي آلمان مستقر در برلين در اين خصوص به دويچه‌وله مي‌گويد: در امريكا هم رييس‌جمهور و هم مجلس نسبت به توافق هسته‌اي با ايران نگاه مثبتي ندارند. اكثريت در هر دو قوه در داخل امريكا يا خواهان پاره كردن اين توافق هستند يا به دنبال مذاكره مجدد با ايران به اميد اينكه اين‌بار چيز بهتري دست امريكايي‌ها را بگيرد.
فضاي ضدبرجامي در داخل امريكا به اين معنا است كه همه‌چيز به سرعت مي‌تواند قابل تغيير باشد و در نتيجه شايد در آينده بسيار نزديك شاهد خروج امريكا از توافق هسته‌اي با ايران باشيم. چالش بعدي امريكا با برجام در ماه اكتبر از راه خواهد رسيد.
زماني كه رييس‌جمهور امريكا بايد براي بار سوم در مدت زمان ٩ ماه حضور در قدرت با ارسال نامه‌اي به كنگره پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را تاييد و در نتيجه بستر لازم براي متوقف ماندن اجراي تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را فراهم سازد. ترامپ تاكنون دو بار در دولت خود اين مراحل را پشت سرگذاشته است البته در هر دو بار هم نارضايتي خود را از وزارت امور خارجه‌اش براي اينكه وي را وادار به ماندن در توافق هسته‌اي با ايران مي‌كند، اعلام كرده است.
در اين ميان ترامپ در كاخ سفيد هياتي از معتمدان خود را هم تشكيل داده است و از آنها خواسته كه تا ماه اكتبر بهانه‌اي براي اعلام عدم پايبندي ايران به توافق هسته‌اي پيدا كنند.
يك كارشناس گروه بين‌المللي بحران در اين باره به دويچه‌وله مي‌گويد: اين اتفاق‌ها در داخل امريكا نشان مي‌دهد كه توافق هسته‌اي با ايران در معرض خطر جدي قرار دارد. اين نگراني بسيار فراتر از حد گزارش‌هاي رسانه‌اي است كه ادعا مي‌كنند ترامپ در ماه اكتبر احتمالا از تاييد پايبندي ايران به برجام سرباز خواهد زد.
مقام‌هاي امريكايي به صراحت خواهان تغيير نظام در ايران هستند و اين مساله با گزارش اخير وال استريت ژورنال كه ادعا كرده مايك پمپئو، رييس سازمان سيا در داخل اين نهاد گروه ويژه‌اي را براي مقابله با ايران به راه انداخته است، تطبيق دارد.
مركز ايران يك بخش جديد در داخل سازمان سيا است كه مسووليت آن كشف شيوه‌هاي جديد براي اعمال فشار بر ايران است.
در بخشي از گزارشي كه وال استريت ژورنال اخيرا منتشر كرده به نقل از برخي منابع آگاه در سازمان سيا آمده است كه تشكيل چنين مركزي در سازمان سيا نشان‌دهنده اولويت بخشي دولت ترامپ به پرونده ايران در حوزه سياست خارجي است. پمپئو نه فقط در پست رياست سازمان سيا كه از سال‌هاي بسيار قبل از مخالفان ايران بوده است و در دو سال گذشته نيز از اصلي‌ترين منتقدان توافق هسته‌اي با ايران بوده است.
دويچه‌وله در ادامه گزارش خود نوشته است: با وجود تمام مخالفت‌هايي كه در داخل دولت امريكا در مورد برجام وجود دارد اما برخي از جمهوريخواهان مانند سناتور باب كروكر اعتقاد دارند كه برجام تاكنون كارايي داشته است.
وي كه رياست كميته سياست خارجي را برعهده دارد هرچند كه از مخالفان شناسنامه‌دار ايران است اما تلاش مي‌كند مانع از خروج امريكا از برجام بدون در اختيار داشتن ادله مناسب شود. وي در زمره كساني است كه مي‌گويد بايد ايران را وادار به خروج از برجام كرد و اجازه نداد كه بار اين اتفاق بر دوش امريكا در صحنه بين‌المللي بيفتد.
وي در تازه‌ترين گفت‌وگوي خود تاكيد داشته كه امريكا بايد درخواست افزايش نظارت‌ها بر تاسيسات هسته‌اي ايران و بازرسي از سايت‌هاي نظامي را بدهد. با وجود همه اتفاق‌هايي كه در داخل امريكا عليه ايران در جريان است اما متحدان اروپايي امريكا اندك علاقه‌اي به تبعيت از واشنگتن در اين مسير از خود نشان نمي‌دهند.
رييس گروه پارلماني ايران و آلمان اعتقاد دارد كه حضور نمايندگان سياست خارجي اتحاديه اروپا و كشورهاي اروپايي در مراسم تحليف روحاني پيامي واضح براي جهان است كه اروپا در حفظ توافق با ايران مصمم است. همزمان اين پيام را هم مي‌دهد كه اروپا مي‌خواهد به كار توامان با اعتماد به حسن روحاني رييس‌جمهور ايران ادامه دهد.
براي اروپايي‌ها روحاني مردي است كه به دنبال تعامل مثبت ايران با غرب و جامعه جهاني است لذا حضور در ايران براي استقبال از تداوم دولت وي براي يك دوره چهارساله ديگر را لازم و ضروري مي‌دانند.
در ميان مقام‌هاي اروپايي، فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا از تلاش براي حفظ برجام خسته نمي‌شود. وي نخستين سياستمدار خارجي بود كه به حسن روحاني پيروزي وي در انتخابات را تبريك گفت و از فرصت اين تبريك براي تاكيد بر تمايل اروپا براي كار كردن با ايران هم استفاده كرد.
در چنين شرايطي ايالات متحده بايد بداند كه اگر از برجام خارج شود حتي اگر اين توافق بدون وجود واشنگتن هم به حيات خود ادامه دهد اما باز هم تبعاتي متوجه امريكا خواهد شد. البته تبعات اين خروج براي ايران و ديگر شركاي اين كشور در توافق هسته‌اي نيز ناچيز نخواهد بود. تحريم‌هاي ثانويه امريكا مي‌تواند دامان كمپاني‌هاي اروپايي كه با ايران كار مي‌كنند را بگيرد.
يك كارشناس مسائل مالي در اتحاديه اروپا در اين باره به دويچه وله مي‌گويد: مشكل ما اين است كه كمپاني‌هاي اروپايي بيش از آنكه با قواعد مالي بروكسل كار كنند خود را با قوانين واشنگتن تطبيق مي‌دهند. به همين دليل است كه اين كمپاني‌ها مي‌گويند تحريم‌هاي امريكا ما را تحت تاثير قرار مي‌دهد. حتي اگر كار با ايران در سايه تهديدهاي امريكا براي اين كمپاني‌ها در عمل هزينه‌اي هم نداشته باشد اما باز هم آنها ترجيح مي‌دهند كه فاصله ايمن خود با تهران را حفظ كنند.
