ایکنا نوشت:
محمدجواد جمالی نوبندگانی، عضو هیئت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، درباره پیشبرد دو اولویت کلان مدنظر رهبر معظم انقلاب؛ «تعامل گسترده با دنیا و ارتباطات وسیع با ملت‌ها و دولت‌ها»، و «ایستادگی همراه با صلابت و قدرت در مقابل سلطه‌طلبان»، و لزوم یا عدم لزوم برخی تغییرات در دستگاه دیپلماسی در دولت دوازدهم در این رابطه گفت: به عقیده من ساختار سفارتخانه‌های ما بسیار سنتی است و سیاستگذاری در حوزه خارج از کشور پراکنده و جزیره‌ای است؛ حوزه فرهنگی تحت نظر وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است و فعالیتهای سیاسی نیز زیر نظر وزارت امور خارجه است و ایجاد هماهنگی در خارج از کشور بسیار مشکل است زیرا افراد تحت امر نهادهای مختلف هستند.
ساختار فعلی سفارتخانه‌ها به تأمین مطلوب منافع اقتصادی کشور منجر نمی‌شود
وی ادامه داد: نکته دوم اینکه در وزارت امور خارجه برای سفرا و دیپلمات‌ها یک ساز و کار چرخشی و گردشی در حوزه کاری وجود دارد که این مسئله نوعا امتیازی برای بعضی افراد است که به کدام کشور اعزام شوند، لذا لازم است کارکرد سفارتخانه‌ها از این شکل خارج شود.
جمالی نوبندگانی اظهار کرد: سفارتخانه‌های ما برای پیشبرد این اهداف کلان لازم است براساس نوع روابطی که با کشور هدف داریم شکل بگیرند نه اینکه همگی به یک نوع فعالیت کنند. در دنیای امروز هدف اصلی از توسعه روابط با کشورها، تأمین منافع اقتصادی و سیاسی است، بنابراین با شکل و ساختار فعلی سفازتخانه‌های ما این هدف غایی به خوبی محقق نمی‌شود.
دبیر اول کمیسیون امنیت ملی عنوان کرد: البته این سخنان من نافی زحمات سفرا و دیپلمات‌های ما نیست و شاید ساختار و تشکیلات سنتی سفارتخانه‌ها مانع اصلی تحقق این هدف است و آنها چندان مقصر نباشند. لذا ساختار وزارت امور خارجه به ویژه تشکیلات و کارکرد سفارتخانه‌های ما نیاز به بازنگری دارد.
ضرورت تقویت وجه اقتصادی دیپلمات‌ها
وی یادآور شد: خوشبختانه براساس گفته‌های شخص وزیر، قرار است یک معاونت اقتصادی در ساختار وزارت خارجه ایجاد شود، اما راهکار بهتر از ایجاد یک معاونت اقتصادی، استفاده از دیپلمات‌هایی است که وجه اقتصادی قوی‌تری دارند نه اینکه صرفا از یک وزارتخانه اقتصادی، فردی را برای این سمت انتخاب کنیم.
جمالی نوبندگانی تأکید کرد: به عقیده من لازم است سفرا و دیپلمات‌های ما در کنار تسلط به حوزه روابط بین‌الملل و شناخت مناسب از کشور محل خدمت، با حوزه اقتصاد، فرهنگ و حتی ورزش آشنایی مطلوبی داشته باشند. بر همین اساس باید تعداد دیپلمات‌های اعزامی به کشور مد نظر و سطح تجربی و علمی آنها با سطح روابط با آن کشور تنظیم شود.
عضو هیئت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی تأکید کرد: با توجه به اولویت‌هایی هم که رهبر معظم انقلاب اعلام کردند و تأکیدات رئیس جمهور بر مسئله تعامل سازنده با جهان براساس اصل عزت، حکمت و مصلحت، ضروری است ابزارهای پیشبرد این اولویت‌های کلان که وزارت امور خارجه و دیپلمات‌ها هستند از تسلط کافی بر حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برخوردار باشند و کشور محل خدمت خود را کاملا بشناسند تا بسترهای لازم برای تأمین منافع اقتصادی و سیاسی کشور را فراهم نمایند.
حوزه دیپلماسی نیازمند کار جهادی است
وی اظهار کرد: در واقع امروز در حوزه دیپلماسی نیز به مانند حوزه اقتصادی و فرهنگی نیازمند کار جهادی هستیم و دیپلمات‌های ما در خارج از کشور نباید به صورت اداری معمول کار کنند بلکه از همه فرصت‌ها و لحظه‌ها برای افزایش منافع اقتصادی کشور، فرصت‌سازی برای تولیدگران و تجار و بازرگانان کشور در آن کشور و ارائه تصویر واقعی از جمهوری اسلامی ایران در جهت حنثی کردن سیاست ایران‌هراسی آمریکا استفاده کنند.
جمالی نوبندگانی تصریح کرد: ما دچار برخی عقب‌افتادگی‌ها هستیم و از طرفی دشمنان ما نیز در همه کشورها در حال فعالیت علیه جمهوری اسلامی هستند و این مسائل یک جهاد دیپلماتیک را ایجاب می‌کند و از همین رو یک تغییر ساختار و کارکردی در وزارت امور خارجه برای افزایش کارآمدی و چابکی بیشتر سفارتخانه‌ها ضروری است.
اهمیت نظارت مؤثرتر کمیسیون امنیت ملی بر فعالیت سفارتخانه‌ها
جمالی نوبندگانی اهمیت تعامل و نظارت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی بر وزارت خارجه در این دوره گفت: کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی دارای سه بعد دیپلماسی، امنیتی و نظامی است و به همین دلیل با وزارت‌خانه‌های امور خارجه، دفاع، اطلاعات، کشور و نیروهای مسلح ارتباط مستقیم دارد که در کمتر کمیسیونی چنین گستره ارتباطی وجود دارد.
وی عنوان کرد: متأسفانه در ۱۴ ماه حضور بنده در کمیسیون وجه نظارتی کمیسیون بر وزارت امور خارجه بسیار ضعیف بوده است. به عنوان نمونه پس از اتفاقات تروریستی در جنوب شرق کشور که منجر به شهادت ۹ تن از سربازان ما شد وزارت امور خارجه با مسئولان پاکستانی دیدار و گفت‌وگو کردند که متاسفانه هیچ یک از اعضای کمیسیون در آن سفر حضور نداشتند و ما متوجه نشدیم در ان دیدارها چه مسائلی مطرح شد.
جمالی افزود: همچنین در حوزه سفارتخانه‌ها، لیستی داده شد که اعضای کمیسیون بتوانند بر برخی از آنها نظارت داشته باشند اما با وجود گذشت چند ماه از این قضیه هیچ اتفاق خاصی نیفتاده است. بنابراین در دوره جدید لازم است کمیسیون در عین تعامل با زوارت امور خارجه، نظارت قوی‌تری بر فعالیتهای سفارتخانه‌ها به ویژه در حوزه اقتصادی داشته باشد.
