روابط جنسی خشونت‌آمیز ، خشونت علیه خانواده و رفتارهای پرخاشگرانه برخی از اختلالات ناشی از مصرف مواد هستند اما به تازگی اعلام شد که رفتارهای خشونت آمیز در معتادان در ده سال اخیر افزایش یافته است. محمدرضا فتاحی روانشناس و درمانگر اعتیاد در گفتگو با فرارو علت افزایش خشونت در معتادان نسبت به گذشته را ناشی از افزایش مصرف مواد محرک و توهم زا در مقایسه با مواد مخدر می داند.
فرارو- ستاد مبارزه با مواد مخدر بر اساس تحقیقات کارشناسان اعلام کرد در ده سال اخیر معتادان به خشونت‌هایی دست زدند که پیش از این دیده نمی‌شد.
به گزارش فرارو؛ این سطح از خشونت با توجه به تغییر الگوی مصرف در طی ده سال اخیر در بین معتادان رایج شده و رو به افزایش است. مطالعات زیادی در خصوص ارتباط مستقیم اعتیاد و خشونت انجام شده است، تحقیقات نشان می‌دهد برخی از مواد مخدر میزان خشونت فیزیکی را در فرد به شدت بالا می‌برند.
نکته دیگر درباره افراد معتادی است که از نوع خاصی مواد مخدر بالاخص مواد روانگردان استفاده می‌کنند، این است که این افراد به دلیل اینکه مغز هیجانی‌شان به شدت حرکت می‌کند و مغز عقلانی منطقی آنها تقریبا از کار می‌افتد به صورت مستقیم به اعمال خشونت آمیزعلیه زنان همچون ریختن آب جوش، سوزاندن با سیخ و سیگار داغ روی بدن قربانی دست می‌زنند بدون اینکه خودشان متوجه بشوند که چه کاری دارند انجام می‌دهند.
همچنین معمولا افراد معتادی که شریک جنسی دارند وقتی از مواد روانگردان استفاده می‌کنند روابط جنسی خشونت‌آمیزی دارند حتی در برخی از مواقع این روابط منجر به ضرب و جرح و درگیری‌های شدیدی می‌شود.
محمدرضا فتاحی کارشناس ارشد روانشناسی بالینی و درمانگر اعتیاد که تجربه مشاوره در کمپ های ترک اعتیاد و زندان ها را دارد در گفتگو با فرارو افزایش خشونت در معتادان را ناشی از استفاده از مواد محرک و توهم زا در مقایسه با مواد مخدر می داند.
به گفته او یکی از دلایل افزایش خشونت بین معتادان جنس مواد مخدر است. امروزه مواد محرک و توهم زا بسیار رایج شده است؛ در حالیکه قبلا بیشتر مواد مخدری مثل تریاک و هروئین رایج بود. مواد مخدر چون یک نوع حالت مُسَکن و آرام بخش دارند معمولا در افراد خشونت ایجاد نمی کنند. اما پرخاشگری و جنون از عوارض مصرف مواد محرک است.
این درمانگر اعتیاد افزود: البته عوارض مصرف مواد به شخصیت خود فرد هم بستگی دارد به عنوان مثال یک فرد بدبین با مصرف مواد بدبین تر می شود یعنی شدت حالت هایی خشنی که دارد تحت تاثیر مواد بیشتر می شود. بنابر این تشدید رفتارهای پرخاشگرانه با مصرف مواد هم یکی از دلایل خشونت در معتادان است.
فتاحی افزود: مصرف مواد محرک، توهم زا و حتی سایر مواد( به جز مرفین ها) هیجان را تشدید می کند و از طرف دیگر منطق را پایین می آورد. معمولا در کسانی که محرک مصرف می کنند رفتارهای هیجانی زیادی دیده می شود. مثلا به راحتی سرقت می کنند و حتی عواقب کارشان را نمی سنجند به همین دلیل است که برخی سارقان که معتاد هستند به راحتی دستگیر می شوند.
این روانشناس با اشاره به تجربیات خود در روانشاسی زندانیان گفت: تجربیات من به عنوان روانشناس در زندان نشان می دهد سارقان بخاطر مصرف مواد بی پروا می شوند و اصلا حساب نمی کنند که در هنگام سرقت یا درگیری ممکن است دستگیر شوند. خیلی نترس و بی پروا می شوند. همچنین این افراد معمولا رانندگی های پرخطر دارند که منجر به تصادف هم می شود. همه اینها در واقع اثر همان اثر مواد محرک و توهم زا است.
او افزود: در ابتدای بحث گفتیم مساله خشونت بین معتادان مقداری هم به ذهنیت فرد معتاد برمی گردد مثالا اگر فرد یک کمی فردی پرخاشگر باشد با مصرف مواد پرخاشگرتر می شود حتی عکس این مورد هم وجود دارد یعنی یک فرد آرام ممکن است با مصرف مواد آرام تر شود اما تا زمانی که اثرات شدید مواد بروز بکند.
این درمانگر اعتیاد ادامه داد: نکته بعدی که می خواهم بگویم همین شروع بروز اثرات تخریبی مواد است که آن زمان دیگر فردی که بر اثر مصرف مواد آرام می شد آرام‌تر نمی شود به این معنی که پس از گذشت مدتی از شروع مصرف مواد اثرات شدید مواد بروز می کند و فرد در هر صورت پرخاشگرتر می‌شود. چون اوایل مصرف، مواد حالت خیلی خوشایندی دارد و تخربیش بعد از گذشت چند سال مشخص می‌شود.
به گفته فتاحی شاید مثلا فرد در سال اول مصرف، سر کار هم برود و به زندگی اش برسد اما وقتی دوره تخریب شروع می شود بخاطر اثرات تخریبی جسمانی، روحی و روانی که ایجاد می شود رفتارهای پرخاشگرانه هم در فرد ظاهر می شوند. فرد حوصله سر کار رفتن ندارد چرا؟ چون دچار افسردگی شده است.
او افزود: یک نوع از افسردگی ها ناشی از مصرف مواد است. نکته قابل توجه اینجاست که چون در افسرده ها هم خشم وجود دارد همانطور که توضیح دادم از طریق مواد یا اضطراب ناشی از مصرف مواد افسرده تر می شوند و خشم آنها هم مضاعف می شود.
به گفته این روانشناس، اضطراب ناشی از مصرف مواد یکی از عواملی است که به شدت روی رفتار معتادان تاثیر می گذارد. تمام این موارد از لحاظ علمی تقسیم بندی شده است و در کتاب" راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی" آمده است.
به اعتقاد فتاحی علاوه بر اینها اختلالات دیگری هم ناشی از مصرف مواد وجود دارد مانند اختلالات جنسی. همچنین در مورد فردی که مواد محرک مصرف می کند توهم و هذیان هم داریم که بسیاری از رفتارهای پر خطر معتادان در این حالت اتفاق می افتد. به عنوان مثال کسی که دچار این توهم و هذیان شده است که گمان می‌کند عده ای در حال کنترل و تعقیب او هستند در نتیجه فرد رفتارهای پرخاشگرانه انجام می دهد.
در انتها این روانشناس توضیح می دهد: همانطور که بسیاری از مراجعان ما می گویند وقتی مواد مصرف می کردند دائما چاقو یا قمه یا گاز اشک آور همراه داشتند چون احساس می کردند دائما کسی آنها را تعقیب می کند. که خود حمل سلاح هم موجب بروز رفتار پرخاشگرانه و خشونت می شود.
