ابهام‌زدایی از چند پرسش درباره «سانچی»

«تمام احتمالات این بود که در همان لحظه برخورد نفتکش سانچی با کشتی فله بر چینی تمام خدمه نفتکش ایرانی فوت کرده باشند. اما تا لحظه آخر دولت باتمام توان مهار آتش را پیگیری کرد. آن هم یک دلیل ساده داشت، اینکه یک هزارم درصد خدمه زنده باشند.»

به گزارش ایران، این موضوع را معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی می‌گوید. هادی حق‌شناس ادامه داد: «انفجار نادری بود. در 3 دهه اخیر چنین حادثه‌ای در هیچ نقطه از دنیا رخ نداده بود که با خود همه چیز را نابود کند. با این حال برای ما حتی پیکر دریانوردان‌مان هم مهم بود. البته اولویت اول ما نجات جان 32 خدمه سانچی بود. با آنکه احتمال تحقق آن خیلی اندک بود.» حق‌شناس از تلاش تمام نهادهای مربوطه می‌گوید. اینکه تمام مقامات مسئول هر کاری که می‌توانستند کردند، اما متأسفانه نتیجه‌بخش نبود.

حادثه‌ای کوتاه و مخرب برخی می‌گویند که خدمه در موتورخانه نفتکش پناه گرفته بودند. اما چقدر این موضوع صحت دارد؟

براساس دستورالعمل‌های ایمنی دریایی بعد از تصادف خدمه باید تعادل کشتی، اطفای حریق و ترک کشتی را مدنظر قرار دهند. هیچگاه هیچ دستوری مبنی بر پناه گرفتن در کشتی در حال غرق شدن نبوده و نیست. از موتورخانه تنها در زمان حمله دزدان دریایی به‌عنوان اتاق امن استفاده می‌شود. اما تمام تلاش مسئولان برای همان یک هزارم درصد بود. اینکه مبادا کسی در داخل موتورخانه پناه گرفته باشد.

نفتکش سانچی یک نفتکش ساخته شده در سال 2008 و مجهز به امکانات ایمنی بود. امکانات ایمنی این مدل کشتی‌های نفتکش بسیار زیاد است. برای مثال دو قایق نجات، 5 قایق نجات بادی، 14 حلقه نجات، جلیقه نجات و لباس شناوری بیشتر از تعداد سرنشینان داشت. هر دو هفته یکبار هم پروسه تخلیه و استفاده ازاین تجهیزات تمرین می‌شد و همه نفرات دانش کافی داشتند. امکانات اطفای حریق این کلاس کشتی‌ها بسیار زیاد است. اما چرا پرسنل خودشان اطفای حریق نکردند؟

در این باره معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی می‌گوید: ظاهراً امکان انجام هیچ اقدامی وجود نداشته و حادثه در لحظه اتفاق افتاده است.

او با بیان اینکه حدود 30 الی 40 مایل قبل از وقوع حادثه معمولاً سرنشینان کشتی تانکر متوجه خطر می‌شوند، گفت: سؤال اینجاست که چرا دو کشتی غول‌پیکر یکدیگر را ندیده‌اند؟ مثلاً آیا تجهیزات و رادارها از کار افتاده بود؟ آیا به خاطر تاریکی شب بوده؟ آیا ساعت 8 شب و زمان تغییر شیفت‌ها بود؟ و صدها دلیل احتمالی دیگر وجود دارد. اما همه احتمال است و تا زمانی که جعبه سیاه VDR نفتکش و کشتی فله‌بر چینی رمزخوانی نشود امکان اظهار نظر قطعی در خصوص جزئیات حادثه وجود ندارد.

اولویت چینی‌ها متفاوت بود
عملیات امداد و نجات طبق کنوانسیون‌های دریایی یک اقدام داوطلبانه و انساندوستانه است و در تمام دنیا انجام می‌شود. اما سؤال اینجاست که آیا چینی‌ها هم به این مسئولیت انسانی خود عمل کرده‌اند یا خیر، یکی از سؤالات است. حق‌شناس با بیان اینکه اولویت چینی‌ها با ما متفاوت بود اما نمی‌توانیم بگوییم قصوری از آنها سر زده؛ اظهار کرد: «ممکن است که برای چینی‌ها ایمنی شناورهای آتش‌خوار و حفظ محیط‌زیست اهمیت بیشتری داشته اما ما به‌عنوان یک ایرانی فقط به‌دنبال نجات جان یا حتی پیکر خدمه بودیم.»

معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: «اولویت‌ها متفاوت بود، اما از نظر قانونی آنها هیچ قصوری نکردند. انتظاری که در ذهن ما وجود داشت این بود که چینی‌ها با امکانات دریایی پیشرفته خود می‌توانند آتش را مهار کنند اما آنها هم برای این ناتوانی خود ادله دارند.»

حق‌شناس با اشاره به جابه‌جایی
120 مایلی نفتکش طی 7 روز و خروج آن از آب‌های چین به آب‌های ژاپن اذعان کرد: «شرایط جوی هم مناسب نبود. ارتفاع برخی از موج‌ها به 7 متر هم می‌رسید در این وضعیت واقعاً کار شناورها سخت بود. حجم آتش و گازهای سمی نیز مشکل را دوچندان می‌کرد به طوری که حتی تکاورهای ما نتوانستند از 700 متری نفتکش جلوتر بروند.»

معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با بیان اینکه چینی‌ها با 21 خدمه کشتی فله‌بر چینی مصاحبه کرده‌اند، گفت: «نماینده ایران و پاناما از این کشتی بازدید و آن را بررسی کرده‌اند و برای مصاحبه با این خدمه هم درخواست مصاحبه داده‌ایم و منتظر انجام کارهای حقوقی آن هستیم.»

او ادامه داد: «کشتی فله‌بر چینی معروف به کریستال حدود 48 ساعت در محل حادثه حضور داشت و دچار احتراق نیز شده بود. اینکه می‌گویند بلافاصله بدون مشکل محل حادثه را ترک کرده اشتباه است.» البته سخنگوی وزارت خارجه چین غرق شدن نفتکش ایرانی را تسلیت گفت و افزود: امدادگران چینی جان خود را به خطر انداختند و وارد کشتی شده و جعبه سیاه را کشف کردند.

سانچی راهی کره جنوبی بود
با اوج گرفتن شایعات «کیم سئونگ‌ــ‌هو» سفیر کره‌جنوبی در تهران تأیید کرد که نفتکش سانچی راهی این کشور بوده است نه کشور دیگری.

حق‌شناس نیز درخصوص این شایعات یعنی مقصد محموله یا کارشکنی امریکا توضیح داد: ما یک سازمان تخصصی هستیم و اظهارنظرهای ما تماماً فنی و کارشناسی است. هر حرفی که می‌زنیم باید در مجامع بین‌المللی از جمله کنوانسیون جهانی دریانوردی پاسخگو باشیم و همین طور پاسخ بشنویم. در خصوص این حادثه هر رفتاری که از کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی، پاناما و هنگ‌گنک سر بزند، در مجامع بین‌المللی دریانوردی و حقوقی بررسی خواهد شد. ما همه مکلف به پاسخگویی هستیم. لذا از هر گونه بحث سیاسی یا غیرحرفه‌ای خودداری می‌کنیم.

صدور دستور ویژه دادستان کل کشور در پی حادثه نفتکش سانچی
در عین حال دادستان کل کشور با صدور دستور ویژه‌ای به معاون حقوق عامه دادستانی کل خواستار بررسی علت بروز حادثه نفتکش سانچی شد. به گزارش روابط عمومی دادستانی کل کشور، حجت‌الاسلام والمسلمین منتظری با تسلیت به مردم و خانواده‌های جانباختگان کشتی نفتکش سانچی با صدور دستوری به معاون حقوق عامه دادستانی کل کشور، خواستار بررسی و پیگیری علت بروز این حادثه شد.

ناگفته‌های مهم فرمانده نیروی دریایی ارتش
فرماند نیروی دریایی ارتش گفت: در روز‌های اول و دوم حادثه و درحالی که بخش‌هایی از شناور در حریق نبود و به زعم ما امکان حضور کسانی در شناور برای امداد و نجات مهیا بود، بنده تصور کردم که شاید جرأت رفتن به روی کشتی وجود ندارد و به همین خاطر به شرکت ملی نفت‌کش و سازمان بنادر و دریانوردی پیشنهاد دادیم که کلاه‌سبز‌های نیروی دریایی آمادگی دارند روی عرشه شناور حاضر شوند و فقط باید تشریفات اعزام آنها به چین فراهم شود.

امیر دریادار «حسین خانزادی» با بیان اینکه گفت: ما زمانی که این پیشنهاد را اعلام کردیم حدود سه روز از سانحه گذشته بود. تشریفات اعزام این عزیزان با توجه به اینکه باید ویزا می‌گرفتند، با چالش‌هایی مواجه شد. آنها گفتند «نظامی» را برای حضور در این عرصه نمی‌پذیرند. تمهیداتی پیش‌بینی شد که اعلام کنیم این عملکرد و کاری که می‌خواهد انجام شود در قالب نظامی نیست.

به ما گفتند این عزیزان نباید با لباس تکاوری در صحنه حاضر شوند. با وجود اینکه لباس تکاور‌ها برای‌شان یک ارزش بزرگ است، این لباس را از تن درآورده و حاضر شدند با هر آنچه آنها پوشش اعلام کنند، در صحنه حاضر شوند. وی گفت: فرآیند رفت و برگشت صدور ویزای چین برای کلاه‌سبز‌های نیروی دریایی کمی طولانی شد و ۲ تا ۳ روز طول کشید. همکاران من در روز هفتم وارد صحنه شدند و در روز هفتم با توجه به اینکه کشتی از سواحل چین دور شده و به سواحل ژاپن نزدیک شده بود، امکان اعزام به وسیله بالگرد به‌دلیل فاصله زیاد وجود نداشت. با سریع‌ترین شناوری که امکانش بود، تکاوران دریایی را به صحنه اعزام کردند و به محض آمادگی اعزام تکاوران به کشتی، انفجار مهیبی اتفاق افتاد و تمام عرشه را آتش فراگرفت و متأسفانه با اندوه زیاد در همان لحظات شاهد غرق شدن این شناور بودیم.

چرا پرچم پاناما؟
مالکیت کشتی هیچ ارتباطی با پرچم آن ندارد. پرچم هر کشتی نشان دهنده استانداردهایی است که یک کشتی پیروی می‌کند. پاناما کشتی‌های با استاندارد بالا را ثبت می‌کند و این برای کلاس‌بندی کشتی خیلی مهم است و نشان می‌دهد شما یک کشتی به روز و مجهز با استانداردهای بالا در اختیار اجاره‌کننده‌ها قرار می‌دهید. به هر حال تمام نفس وجود یک کشتی کار اقتصادی است یعنی ساخته می‌شود، ثبت می‌شود تا اجاره شود و بار حمل کند. هرچه پرچم و کلاس رده‌بندی کشتی از استاندارد بالاتری برخوردار باشد شانس بازاریابی آن کشتی هم بالاتر می‌رود و نهایتاً برای مالک صرفه اقتصادی دارد.