فرارو- سال ۹۰ خبری جنجالی در مورد دو برادر منتشر شد. برادران قرائی که "مردان آهنین" بودند و لقب "قوی‌ترین مردان ایران" را داشتند. آنها در یک درگیری منتهی به قتل مشارکت داشتند. شاهدان شهادت دادند که برادران قرائی دراین درگیری از یک شمشیر بلند "سامورایی" استفاده کردند و ظاهرا، ضربه همین شمشیر منجر به قتل شده بود. چندی بعد هم این دو نفر به جایی نامعلوم گریختند. این شوک اولین کلید برای قطع برنامه پرطرفدار "مردان آهنین" بود.
به گزارش فرارو؛ نوروز امسال، پس از ۶ سال، سری جدید مسابقات "مردان آهنین" از تلویزیون پخش خواهد شد. سوال اینجاست که پس از حاشیه‌های فراوانی که موجب قطع پخش این برنامه شد، چرا صدا و سیما دوباره به فکر پخش آن افتاده است؟
برنامه‌ای که در سال‌های ٧٧، ٨٠ و از ٨٣ تا ٩١ از شبکه سوم سیما پخش می‌شد، به یکی از برنامه‌های پرمخاطب سیما در ایام نوروز تبدیل شده بود، برای مسابقه‌های فینال خیابان‌های تهران خلوت می‌شد و همه پای تلویزیون میخکوب می‌شدند. در آن سال‌ها با موجی که این برنامه ایجاد کرد، جوانان بیشتری روانه باشگاههای بدنسازی شدند.
۹۲ سال پایان نمایش مردان آهنین بود؛ مسئولان صداوسیما حاشیه‌های زیاد ورزشکاران این رشته را جزو علل اصلی قطع پخش آن عنوان کردند. سال ۹۳ نیز زمزمه‌هایی برای پخش برنامه در شبکه نمایش خانگی به گوش می‌رسید که محقق نشد.
پرونده مردان آهنین
سال ۹۰ علاوه بر ماجرای برادران قرائی، اتفاق تلخ دیگری نیز رخ داد. روح الله داداشی یکی دیگر از قهرمانان این رشته به قتل رسید. آن هم به دست پسری ۱۷ ساله و در خیابان. به دنبال این ماجرا، مجله ورزشی تماشاگر نمونه‌هایی مستند از بزهکاری‌های تعدادی از این قوی‌پیکران را مطرح کرد. جرایمی مانند سرقت، کلاهبرداری، زورگیری و حتی سوءاستفاده جنسی و فریب دختران.
نزاع سر صحنه
در زمان پخش برنامه هم چند بار نزاع‌های دسته‌جمعی بین شرکت‌کنندگان اتفاق افتاد. حادثه زمستان سال ۸۳ از آن جمله بود. دو گروه از تماشاگران با چاقو و قمه به جان هم افتادند و یکدیگر را مجروح کردند. این در حالی بود که مجریان برنامه تاکید می‌کردند در این رشته ورزشی هیچگاه از زور بازو برای مسائل غیراخلاقی استفاده نمی‌شود.
فساد در برگزاری انتخابات
اما غیر از حاشیه‌های ورزشکاران، خود مسابقات هم با حرف و حدیث‌های فراوانی همراه بود. محراب فاطمی قهرمان چند دوره متوالی این رقابت‌ها که طرفداران بسیاری در بین جوانان پیدا کرده بود در گفتگو با ایسنا از پشت پرده این مسابقات گفته است: «این برنامه به سمت و سویی رفت که عده‌ای سودجو با سوء استفاده از علاقه مردم و جوانان فقط جیب‌هایشان را پر می‌کردند.» . «زیرمیزی در مسابقه‌ها غوغا می‌کرد». «قوی‌ترین مردان هنرپیشه‌هایی بودیم که مجانی کار می‌کردیم، اما پول آن به جیب افراد خاصی رفت».
ماجرای دوپینگ و مافیای دارو
بر اساس گزارشاتی از پشت پرده این مسابقات، مصرف ماده ممنوعه «استروئید» یکی از مهم‌ترین عوامل درگیری‌های مردان آهنین سر ضبط برنامه بود. ماده‌ای که علاوه بر تاثیرات فیزیکی قوی و غیرمجاز روی ورزشکاران، باعث اختلالات روانی و بالا رفتن هیجان می‌شد و به دعوا و درگیری منجر می‌شد.
به گفته محراب فاطمی «۹۹ درصد بچه‌هایی که در قوی‌ترین مردان شرکت می‌کردند، از استروئید و دیگر مواد نیروزا استفاده می‌کردند».
فاطمی گفته است: «از روزی که در این رشته مشغول به فعالیتم نزدیک ۸-۹ نفر از ورزشکاران این رشته را با چشمان خودم دیده‌ام که به خاطر مصرف استروئید و زدن آمپول‌های مختلف "از دنیا رفته‌اند"»
فروش مواد نیروزا و دارو‌های مکمل در باشگاههای بدنسازی قهرمانان، از موارد دیگری بود که انتقادات فراوانی در پی داشت.
اما با وجود تمام این حواشی و وقفه ۶ ساله در پخش این برنامه چرا صدا و سیما باز تصمیم به پخش آن گرفته است؟
دکتر حمید شاکری جامعه شناس در گفتگو با فرارو به بررسی این مساله می‌پردازد. به اعتقاد او خشونتی که در صدا و سیما بازنمایی می‌شود مختص یک برنامه خاص نیست و باید ریشه ای‌تر به موضوع نگاه کرد.
او می‌گوید: انتقادات زیادی در زمینه‌های مختلف اعم از عرصه‌های فرهنگی، سیاسی و... به صدا و سیما وارد است، اما اینکه صدا و سیما یا هر رسانه دیگری به سمت تولید برنامه‌هایی برود که پرمخاطب است چیز بدی نیست. رسالت رسانه همین است که به سمت سوژه‌هایی برود که مخاطب دارد؛ خصوصا با این شرایطی که صدا و سیما در سال‌های اخیرا پیدا کرده و با ریزش مخاطب رو به رو است. در این شرایط طبیعی است که به سمت پخش برنامه‌های پرمخاطب برود خصوصا برنامه‌هایی که بخاطر ماهیت ورزشی از حساسیت سیاسی کمتری برخوردار باشد هرچند که این برنامه‌ها گاهی با مسائل سیاسی هم گره می‌خورد. مثال بارز این برنامه‌ها "نود" است که علی رغم فشار‌های زیادی که به این برنامه وارد می‌شود، صدا و سیما همچنان سعی می‌کند این برنامه را از دست ندهد و همچنان هم مخاطبان خوبی دارد.
وی در ادامه گفت: اما در مورد اینکه این برنامه با توجه به این اتفاقاتی که در حواشی آن پیش آمده است چقدر می‌تواند روی مخاطب اثر سوء بگذارد باید بگویم خود برنامه مشکلی نداشته است. اگر در حین پخش برنامه درگیری بین ورزشکاران صورت می‌گرفت که منجر به قتل، خونریزی یا هر عمل دیگری می‌شد آنجا باید جلوی پخش این برنامه گرفته می‌شد، ولی خود برنامه فی‌نفسه مشکلی ندارد، بلکه صرفا برای چند ورزشکار این رشته اتفاقاتی رخ داده است.در همه جای جهان برنامه‌های مشابه پخش می‌شود، در سراسر کشور هم این مسابقات جدا از مساله پخش تلوزیونی در حال برگزاری است.
شاکری گفت: به نظر من این مساله را باید فراتر از یک برنامه یا رخداد ورزشی تفسیر کرد. در واقع فرهنگ خشونتی که در عرصه‌های مختلف در جامعه ما رواج پیدا کرده در عرصه‌های مختلفی از جمله ورزش خودش را بروز می‌دهد؛ به خصوص در مورد اهالی این ورزش که عنوان قوی‌ترین مردان یا مردان آهنین را دارند طبعا ممکن است با غروری خاصی دست به کنش‌هایی بزنند که این کنش‌ها خشونت آمیز است. متاسفانه صدا و سیما در برنامه‌های مختلف حتی در سریال‌های خانوادگی خشونت را ترویج می‌دهد. خشونت لزوما این نیست که یک نفر با چاقو دیگری را مضروب کند؛ نوع مواجه‌ای که با کودکان و زنان در برنامه‌های صدا و سیما دیده می‌شود هم یک نوع خشونت است. بنابراین، مساله خشونت ریشه‌ای‌تر از نمایش برنامه‌های ورزشی خاص مثل مردان آهنین و ... است. خشونت در عرصه‌های مختلف در جامعه ما به دلایل متعددی که متاسفانه به آن پرداخته نشده رواج پیدا کرده است.
وی افزود: پیشگیری از خشونت را باید در نهاد‌های متولی تربیت اجتماعی از جمله آموزش و پرورش تعریف کنیم که از کودکی افراد را آموزش دهند که منجر به پرهیز از خشونت شود. این اتفاق وقتی در نهاد متولی خودش که مشخصا آموزش و پرورش است نمی‌افتد در نهایت در جامعه هم توسعه پیدا می‌کند و متاسفانه قبح رفتار‌های خشونت آمیز در جامعه شکسته می‌شود.
شاکری در آخر گفت: به نظر من با عدم پخش این برنامه مشکلی حل نمی‌شود و این کار به نوعی پاک کردن صورت مساله است. این نوع ورزش یک نهاد متولی دارد که فدراسیون است، پس باید از ناحیه نهاد متولی و حتی فدراسیون پزشکی ماجرا پیگیری و حل شود. این رشته به هر حال یک ورزشی است که به رسمیت شناخته شده است و باشگاههای ورزشی دارد. نفسِ کار درست است؛ مساله‌ای مثل دوپینگ را در فوتبال را هم داریم، ولی این دلیل نمی‌شود که، چون در فوتبال دوپینگ وجود دارد ما فوتبال را هم در تلوزیون پخش نکنیم.
اما آرمان شهرکی پژوهشگر در گفتگو با فرارو علت پخش این برنامه از صدا و سیما را ناشی از ضعف این سازمان می‌داند.
به گفته این جامعه‌شناس در سال‌های اخیر دو اتفاق خیلی مهم افتاده است: یکی افزایش کمی شبکه‌ها که صدا و سیما برای پر کردن برنامه‌های آن مشکل دارد و دیگری استقبال مردم از شبکه‌های ماهواره‌ای، که به واسطه آنها صدا و سیما قافیه را باخته است.
به اعتقاد او این ضعف به خصوص در ایام نوروز و تعطیل بیشتر خودش را نشان می‌دهد. در این مورد می‌بینیم با این همه انتقادی که صدا و سیما از هالیوود دارد، تمام فیلم‌هایی که در ایام نوروز پخش می‌کند هالیوودی است.
شهرکی افزود: بحث دیگر پرداختن صدا و سیما به این ورزش، وجود آسیب‌هایی است که در این ورزش وجود دارد. از همان ابتدا پوشش رسانه‌ای دادن به این مساله اشتباه بود. چون در صدا و سیما متاسفانه عدالت رسانه‌ای در گرایش‌های ورزشی رعایت نمی‌شود. به والیبال و بسکتبال که در سال‌های اخیر این همه پیشرفت کرده اند، بی توجهی می‌شود.
به گفته این پژوهشگر، در تلوزیون‌های خارجی به همه ورزش‌ها پرداخته می‌شود. اما در کشورمان حالا که خواستند غیر از فوتبال به ورزش دیگری بپردازند به قول معروف «بین این همه پیامبر "جرجیس" را انتخاب کرده اند».
به اعتقاد او مسابقات قوی‌ترین مردان و ... حاشیه‌های بیشتری از فوتبال دارد که در باشگاههای بدنسازی این مشکلات نمود پیدا می‌کنند. در باشگاههای بدنسازی آسیب‌های اخلاقی- اجتماعی زیاد است. در خارج از کشور هم همینطور است؛ مثلا در باشگاه بدنسازی انگلستان هم آمار بالایی از قاچاق و خرید و فروش مکمل‌ها و... وجود دارد.
این جامعه‌شناس، آسیب‌هایی که به بدن وارد می‌شود، مساله فوکوس به بدن و توجه شدید به حجم عضلات را از دیگر مشکلات جوانانی دانست که جذب این رشته می‌شود.
شهرکی افزود: نمی‌گویم همه ورزشکاران این رشته، ولی غالب آنها محبوبیت اجتماعی آنچنانی ندارند و این رشته، ورزشی نیست که بخواهیم در عرصه‌های جهانی به آن بپردازیم. اگر مخاطب هم پای این برنامه‌ها بنشیند برای او چیزی جز بدآموزی ندارد. مثلا نمایش حجم عضله یک ورزشکار و فوکوس و اهمیت صرف به بدن ارزش خاصی را برای جوان مخاطب تولید نمی‌کند.
"مردان آهنین" روی آنتن
علی‌رغم حاشیه‌های فراوان، مخالفت‌ها و حرف و حدیث‌ها بسیار، مسؤولان صدا و سیما بار دیگر این ریسک را به پذیرفته‌اند و برنامه "مردان آهنین" را روی آنتن شبکه سه خواهند برد. اما اینکه پخش مجدد برنامه به خاطر سودآوری است یا رقابت با شبکه‌های ماهواره‌ای، به خاطر درخواست مردم است یا حق طبیعی یک رشته ورزشی، باید منتظر ماند و تماشا کرد. در هر صورت خانواده‌های ایرانی امیدوارند که سری جدید برنامه، فرزندان و به طور کلی جامعه را با آسیبی جدید مواجه نسازد.
