طلسم آزادراه تهران - شمال کی شکسته می‌شود؟

آزادراه تهران – شمال که بنا بود نوروز سال گذشته به مرحله افتتاح نخستین قطعه خود برسد، با گذشت بیش از ۱۵ ماه از وعده ابتدایی هنوز برای بهره‌برداری با اما و اگرهایی روبه روست.

به گزارش ایسنا، این آزادراه مهم در حالی وارد بیست و دومین سال از آغاز فعالیت های عمرانی اش شده که با وجود برنامه ریزی و همراهی وزارت راه و شهرسازی با بنیاد مستضعفان به عنوان پیمانکار اصلی طرح، هنوز مشخص نیست چه زمانی به بهره برداری نهایی خواهد رسید و این یعنی این‌که شکستن طلسم این طرح مهم عمرانی همچنان نیاز به صبر و انتظار خواهد داشت؛ موضوعی که صحبت های جدید رییس بنیاد مستضعفان نیز آن را تایید می کند.

بر اساس گفته های سعیدی کیا، قطعه نخست آزادراه که چند بار با تاخیر در افتتاح مواجه شده، در حال حاضر وارد فاز اقدامات تاسیساتی و روشنایی شده است و با پایان این مرحله امید آن وجود خواهد داشت که این قطعه ظرف چند ماه آینده به بهره برداری برسد. اگر برای این مرحله از کار لااقل سه ماه زمان احتیاج باشد، احتمالا این قطعه در زمان پیش‌بینی دولت یعنی شهریور ۱۳۹۷ آماده بهره‌برداری خواهد بود.

قطعه دوم این آزادراه نیز که کار ساخت تونل البرز به عنوان یکی از مهم ترین تونل های جاده‌ای ایران در آن از چند سال قبل آغاز شده با حضور پیمانکاران مختلف ادامه دارد و طبق ارزیابی های بنیاد احتمالا در سال ۱۳۹۹ به پایان خواهد رسید.

با عبور از این دو خان کار به قطعه سوم آزادراه می رسد که به دلیل دشواری جغرافیایی و شیب بالای منطقه یکی از پیچیده ترین قطعات آزادراهی ایران خواهد بود. این قطعه که هنوز در مرحله مطالعات نهایی به سر می برد هنوز سرمایه گذاران خود را نشناخته و با توجه به اعلام آمادگی کشورهایی مانند کره جنوبی برای سرمایه گذاری در آن احتمالا با فاینانس خارجی ساخته خواهد شد.

با توجه به پیچیدگی کار روی قطعه سوم، به نظر می رسد برنامه ریزی ابتدایی صورت گرفته برای تکمیل این آزادراه تا سال ۱۴۰۰ امکان پذیر نخواهد بود و شاید این پروژه مهم که حالا ۲۲ ساله شده، برای بهره برداری نهایی پای در دهه چهارم حیات خود بگذارد.

جزییات فنی و تاریخچه طرح

افزایش قابل توجه تقاضا برای سفر به استان های شمالی باعث شد، از اواسط دهه ۵۰، نخستین مطالعات برای ساخت آزادراهی که در کوتاه ترین زمان و مسافت ممکن اتصال استان های مرکزی کشور به شمال را کاهش دهد در دستور کار قرار گرفت. این مطالعات متوقف شد تا در سال های پایانی دولت هاشمی رفسنجانی کار ساخت این آزادراه بار دیگر از سر گرفته شود و این طرح مهم در چهار قطعه وارد فاز عملیاتی شود.

در دولت قبل قطعه چهارم این آزادراه که از نظر فنی و جغرافیایی بیش از دیگر قطعات برای کار عمرانی شرایط مساعد داشت به بهره برداری رسید که البته طی کردن گام های پایانی برای افتتاح آن در سال های گذشته برنامه ریزی شد.

با آغاز به کار دولت روحانی، آخوندی - وزیر راه و شهرسازی یکی از نخستین بازدیدهای خود از طرح های زیربنایی را به آزادراه تهران – شمال اختصاص داد و پس از آن بود که با همراهی وزارت راه به عنوان نماینده دولت و بنیاد مستضعفان به عنوان مسئول پروژه سرعت پیگیری طرح به طور قابل توجهی افزایش یافت؛ به طوری که پس از سه سال میزان پیشرفت فیزیکی قطعه نخست به اندازه ای رسید که در طول تمام سال‌های گذشته انجام شده است. در این فضا بود که دو طرف امیدوار شدند این آزادراه در نوروز ۱۳۹۵ به بهره برداری برسد؛ وعده ای که خیلی زود مشخص شد با واقعیت های طرح همسانی ندارد. پس از آن نیز با چند تاخیر ثبت شده رییس بنیاد مستضعفان اعلام کرد که قطعه نخست در زمستان ۱۳۹۶ به بهره برداری خواهد رسید که به دلیل وقوع سیل در منطقه کارگاه طرح عملا امکان اجرای آن فراهم نشد تا دولت اعلام کند که نمی توان تصور کرد که قطعه نخست این طرح پیش از شهریور ۱۳۹۷ به بهره برداری برسد؛ وعده ای که به نظر می رسد امکان اجرایی شدن آن بیش از وعده های گذشته خواهد بود.

آزادراه تهران – شمال که از غرب تهران آغاز می شود، در قطعه نخست تا شهرستانک ادامه خواهد داشت. این مسیر که موازی با جاده چالوس حرکت می‌کند، با توجه به عدم نیاز به عبور از کرج، ۶۰ کیلومتر فاصله تهران تا استان مازنداران در محدوده چالوس را کاهش خواهد داد. قطعه نخست این آزادراه که تونل البرز شاخصه اصلی آن به حساب می‌آید از شهرستانک آغاز شده و تا پل زنگوله امتداد می‌یابد و قطعه سوم که البته هنوز مختصات دقیق فنی آن نهایی نشده از پل زنگوله تا مرزن آباد کشیده می شود و سپس به قطعه چهارم می رسد که در حال بهره برداری است.

بر اساس آخرین اظهارات معاون وزیر راه وشهرسازی تا کنون نزدیک به ۳۰۰۰ میلیارد تومان به این طرح تزریق مالی صورت گرفته که نزدیک به نیمی از آن از سوی بنیاد مستضعفان و بخش بیشتر از سوی دولت بوده است.