سعید هاشمی*؛ گذشته از تمام اتفاقات و رخداد‌های خوش و ناخوش سالیان اخیر، شاید بتوان برجام را مهم‌ترین و موثرترین اقدام در مناسبات کشور ایران در سطح بین الملل دانست. توافقی که ماحصل سال‌ها تلاش و مذاکرات تیم‌های کارشناسی متعددی بود که در نهایت با سران کشور‌های اروپایی و امریکا در حدود سه سال قبل به امضاء رسید و با وجود تمام مخالفان و موافقان داخلی و خارجی اش، رنگ و بوی یک توافق رسمی در عرصه بین الملل را به خود گرفت.
مرور تمام اتفاقات و حواشی برجام قطعا در این بحث نخواهد گنجید و چرایی این اتفاق و پیامد‌ها و تبعات ناشی از آن در حال حاضر بر هیچ فردی پوشیده نیست!
در میان تمام گزینه‌های مرتبط با برجام، یکی از مشهودترین و قابل توجه‌ترین موارد، وجود موافقان و مخالفان جدی با این توافق بین‌المللی بوده و هست. در داخل کشور جماعتی که در برهه‌ای از زمان دلواپسان نیز نامیده شدند، با حجم انبوهی از ادله، اسناد و شواهد و همچنین تجربیات ناشی از اتفاقات قبلی در پس مذاکرات از سنوات گذشته، بر بی خاصیت بودن برجام در لغو تحریم‌ها و رفع موانع و مشکلات گوناگون بوجود آمده برای کشور، مخصوصا در حوزه اقتصاد کشور تاکید نموده و حتی آن را تهدیدی برای امنیت ملی و تشدید مشکلات و معضلات کشور دانستند!
از سوی دیگر گروهی نیز که سکاندار مذاکرات بودند با طرح دیپلماسی سیاسی و گفتگو‌های مستمر و راه کار نزدیکی بیشتر به کشور‌های اروپایی برای متقاعد ساختن آنان در جهت صلح آمیز بودن دستاورد‌های هسته‌ای کشورمان و ارائه راهبرد‌هایی در این خصوص، بر انجام این توافق اصرار ورزیده و انعقاد آن را دستاوردی برای جلوگیری از وارد شدن ضرر و زیان‌های جدی‌تر به منافع کلی نظام دانسته و حتی این قرارداد را به عنوان سدی در برابر هجوم نظامی و مانع از آغاز جنگ مستقیم با کشورمان قلمداد نمودند!
شایان ذکر است جدای از این دو جناح مخالف و موافق، رهبر معظم انقلاب اسلامی در مناسبت‌های مختلف و به کرّات در خصوص مذاکره با امریکایی‌ها و دوّل غربی و ذهنیت تاریخی موجود از بدعهدی‌های آنان و عدم اعتماد به ایشان هشدار داده و به دفعات بر لزوم دقت نظر و تیزبینی در انجام امور تخصصی، حفظ عزت و صلابت ایران را بار‌ها گوشزد نمودند!
در یک بررسی اجمالی از شرائط موجود و دستاورد‌های برجام، جدای از هر گونه جهت گیری جناحی و بدون هیچ حُب و بُغضی، امروز شاهد هستیم که بعد از گذشت مدت زمان حدودا سه ساله از اجرای این توافق، اتفاقا ضمن اینکه تحریم‌های قبلی لغو نگردیده، بلکه اعمال تحریم‌های جدید بر علیه اشخاص حقیقی و حقوقی نظام و... از سوی امریکا و هم پیمانانش در ابعاد جدیدتری هم صورت گرفته و همچنان با وقاحت تمام بر طبلِ وجود گزینه‌های دیگر نیز بر روی میز می‌کوبند!
نکته مهم و قابل توجه این است که ایران با ورود به این توافق بین المللی و قبول تمامی شروط، با پایبندی کامل به مفاد برجام، به همه تعهدات خود و شاید هم فراتر از آن عمل نموده که تائید و تاکید چندین باره آژانس بین المللی اتمی مبنی بر صلح آمیز بودن اقدامات ایران، گواه همین ماجراست ولی در عوض غربی‌ها هنوز بر سر اقدامات خصمانه خود استوارند و به دنبال برجام‌های دیگری در زمینه تسلیحات نظامی دفاعی و موشکی کشورمان و حتی حقوق بشری هستند!
علاوه بر مولفه‌های گوناگون داخلی و سنگ اندازی کشور‌های اروپایی در مسیر برجام، از تحرکات موجود در منطقه و نقش آفرینی عربستان سعودی نباید غافل بود، که تجهیز سعودی‌ها به انواع سلاح‌های پیشرفته نظامی و همچنین اعلام غیر منتظره رهبر جوان کره شمالی مبنی بر پایان آزمایش‌های هسته‌ای بعد از آن همه قیل و قال و آغاز مذاکرات با سران غربی و دیگر کشور‌های درگیر، از نشانه‌های واضح اقدامات آمریکا و سایر کشور‌های طرف مذاکره، برای تصمیم گیری درباره آینده ارتباطات با ایران در چارچوب برجام خواهد بود. چرا که در گذشته‌ای نه چندان دور با همین شیوه در کشور‌هایی مانند عراق، لیبی، سوریه و... ورود نموده و به بهانه وجود سلاح‌های کشتار جمعی و خلع سلاح، این کشور‌ها را وارد فاز جنگ مستقیم نظامی کردند و علاوه بر نابودی زیر ساخت ها، منابع غنی و ثروت ایشان را به تاراج بردند؛ و البته از چندی پیش نیز با ترفند دیگری در کشوری مانند ونزوئلا، برای بی ثبات کردن وضعیت اقتصادی و سیاسی و نابودی رئیس جمهور فعلی، جنگ اقتصادی به راه انداخته و اوضاع این کشور را به آشوب و اغتشاش کشانیدند.
گذشته از همه تهدیدات و تحریم‌های موجود که متاسفانه تاثیر بسیار مخربی بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور، خصوصا در بازار‌های مالی و ارز داشته است، رئیس جمهور لُمپن امریکا در روز‌های آتی درباره آینده برجام تصمیم خواهد گرفت و بنابر اظهارات ایشان ادامه این مسیر امکان پذیر نیست و امریکا قصد خروج از برجام را دارد!
با نگاه اجمالی به موارد فوق و درک وضعیت موجود در کشور می‌توان گفت: که شاید برجام برای امریکا بهترین دستاورد بین‌المللی هم بوده است که بر اساس همان سیاست چُماق و هویجِ امریکایی در عین اینکه همه تحریم‌ها و تهدیدات را بر علیه ما روا داشته است و هیچ گاه دست از خصومت و عناد با ایرانیان برنداشته، در چارچوب یک قرارداد بین المللی ما را موظف و مکلف به اجرای همه تعهدات و بسیاری از شروط در سطوح مختلف نیز نموده است که در حال حاضر هم شاهد رشد فزاینده مشکلات ناشی از آن هستیم!
علی ایحال امید است که مسئولین ارشد نظام با همدلی و به دور از هر گونه نگاه جناحی و سیاسی در این وضعیت ملتهب و حساس کنونی، در قبال هر یک از رفتار‌های چندگانه غربی ها، راه کار‌های متناسب را اتخاذ نموده و با اقدامات سریع، تاثیرگذار و ملموس در سطح جامعه، به طور عملی و جدی در موضوعات اقتصادی و معیشتی مردم وارد شوند و با انجام کار‌های اصولی و همچنین اصلاحات اساسی مورد نیاز در بخش‌های مختلف کشور، ِدین خود را بیش از پیش به شهدا و امام شهدا ادا فرمایند و در مقابل هم ملت شریف ایران همچون گذشته، متحد و یک صدا ضمن تاکید بر جانفشانی در راه وطن و حفظ استقلال و آزادی خویش، در برابر تمام ابرقدرت‌های دنیا خواهند ایستاد!
*کارشناس بوسنی و لهستان (سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی)
