احمد توکلی: در فرایند سؤال حتما نباید نمایندگان قانع شوند، بلکه این یک نماد از فرایند دموکراتیک و مردم‌سالارانه است که پس از حضور رئیس‌جمهور در مجلس، نمایندگان با متانت حرف خود را زده و ایشان نیز با همین منوال جواب می‌دهد، بعد از آن نیز ممکن است نمایندگان از پاسخ‌های ارائه‌شده، قانع شوند یا خیر.
بعد از آن آرامش عجیب در مجلسی که شاهد برگزاری سؤال از رئیس‌جمهور بود، موجی از واکنش‌های فعالان سیاسی به رئیس‌جمهور در فضای مجازی به راه افتاد. محور این واکنش‌ها نقد سخنان روحانی بود. بااین‌حال نزدیکان رئیس‌جمهوری از این سخن گفتند که حسن روحانی برای حفظ وحدت، خیلی از موارد را ناگفته باقی گذاشته است.
بر همین اساس بود که حسام‌الدین آشنا، رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک و مشاور رئیس‌جمهور، پس از پایان جلسه سؤال از حسن روحانی در مجلس شورای اسلامی در توییتر خود به این نشست واکنش نشان داد و نوشت: «روحانى یک‌بار دیگر هزینه حفظ آرامش و عدم ایجاد تنش را پرداخت. سر خم مى سلامت».
مصطفی تاجزاده، معاون سیاسی وزارت کشور در دولت اصلاحات، هم تقریبا هم‌جهت با آشنا در حساب توییتر خود نوشت: «روحانی می‌توانست با تبیین علل و عوامل اصلی مشکلات کشور گام بلندی در جهت رشد آگاهی‌های عمومی بردارد و مشارکت ملت را برای حل معضلات، خنثی‌کردن کارشکنی‌های دولت پنهان و طمع‌ورزی ترامپ جلب کند. رأی منفی مجلس نشان داد نگفتن حقایق رقیب را جری و مردم را ناامید می‌کند».
اما از طرف دیگر محمدعلی ابطحی، معاون پارلمانی در دولت اصلاحات، نظر دیگری داشت و در توییتر خود نوشت: «آقای روحانی امروز بدجوری توی سیاست رودست خورد. به‌جای هر توضیح جدی یک منبر - واقعا منبر- در فضیلت وحدت رفت. ناصح امین شده بود. ولی مخالفانش درعوض سکوت کردند و چراغ‌خاموش و بدون هزینه فقط رأی ندادند. فاعتبروا یا اولی السیاسه».
احمد توکلی هم در گفت‌وگو با جماران، درباره وضعیت رئیس‌جمهور پس از قانع‌نشدن نمایندگان مجلس از پاسخ‌هایش، گفت: در فرایند سؤال حتما نباید نمایندگان قانع شوند، بلکه این یک نماد از فرایند دموکراتیک و مردم‌سالارانه است که پس از حضور رئیس‌جمهور در مجلس، نمایندگان با متانت حرف خود را زده و ایشان نیز با همین منوال جواب می‌دهد، بعد از آن نیز ممکن است نمایندگان از پاسخ‌های ارائه‌شده، قانع شوند یا خیر.
او افزود: قانع‌نشدن نمایندگان نیز به آن معناست که اشکالی در بعضی سیاست‌های رئیس‌جمهور یا اقدامات برخی همکارانش وجود دارد. اتفاقا این موضوع برای رئیس‌جمهور فرصتی است که در برخی سیاست‌های خود یا بعضی حوزه‌ها و همکارانش بازبینی کند و نمایندگان نیز باید برای رفع مشکلات از دولت حمایت کنند.
او گفت: این یک امر قانونی است که پس از قانع‌نشدن نمایندگان از جواب‌های رئیس‌جمهور، سؤالات مطرح‌شده به قوه قضائیه ارجاع خواهد شد و پس از آن نتایج بررسی قوه قضائیه بار دیگر برای تصمیم‌گیری به مجلس ارجاع می‌شود. وقتی قانون به درستی اجرا می‌شود، هیچ‌کس نباید دلخور شود و اگر قانون ما را ملزم به انجام کاری کرد، نباید از آن فرار کنیم.
صادق زیباکلام هم در تحلیل پاسخ‌هایی که روحانی به نمایندگان ارائه کرد، گفت: درست است که کشور دچار بحران آب شده، اما آقای رئیس‌جمهور با هر مصیبتی بود، موفق شد یک سطل آب لوله‌کشی خنک، خالص و کاملا تمیز با خود به مجلس بیاورد و آن را با جسارت و شهامت کم‌نظیری، بر سر همه امیدها و انتظاراتی بریزد که پیرامون حرف‌زدن ایشان ماه‌ها در جامعه به وجود آمده بود.
وی افزود: صورت‌مسئله روشن است، آقای روحانی بنابر دلایلی سکوت می‌کنند و هیچ‌چیز نمی‌گویند. ظاهرا می‌خواهد بگوید که شرایط کشور به‌گونه‌ای است که رویارویی درست نیست و باید مصالحه کرده و در جهت وحدت حرکت کنیم، اما این مسائل به‌هیچ‌وجه برای جبهه پایداری و اصولگرایان تندرو مطرح نیست و آنها با تمام وجود به آقای رئیس‌جمهور، دولت و عملکردش حمله‌ور شده‌اند.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در ادامه گفت: این از تصورات آقای روحانی است که باید سکوت کرد و نگذاشت کشور دچار التهاب شود. در سال‌های اخیر هرقدر ایشان بیشتر سکوت کرده، تندروها حملات بیشتری علیه او کرده‌اند. بنابراین به نظر می‌رسد سکوت آقای روحانی تاکنون هیچ دستاوردی نداشته است. وقایع دیروز در مجلس نشان داد که سکوت رئیس‌جمهور به معنای ضعف تلقی می‌شود و این‌گونه نیست که تندروها بگویند حالا که رئیس‌جمهور آتش‌بس اعلام کرده، ما نیز یک مقدار مراعات کنیم.
حجت‌الاسلام حسین ابراهیمی، از اعضای جامعه روحانیت هم گفت: با توجه به اینکه من سؤال‌های نمایندگان و پاسخ رئیس‌جمهور را به‌خوبی گوش کردم، به نظرم جواب‌هایی که رئیس‌جمهور دادند، پاسخ سؤال‌هایی نبود که نمایندگان مطرح کردند. به این معنا که بخشی از آن، خارج از مسئله و بخشی دیگر نیز مربوط به آمارهایی بود که آقای روحانی و جهانگیری خلاف آن را در محضر رهبر معظم انقلاب ارائه کرده بودند.
او افزود: این مسائل موجب شد نمایندگان قانع نشوند. آقای رئیس‌جمهور بسیار تلاش کرد برای نمایندگان استدلال کند، اما با توجه به واقعیت‌هایی که در جامعه وجود دارد، پاسخ رئیس‌جمهور نتوانست جنبه‌ای قانع‌کننده برای نمایندگان داشته باشد. نمایندگان فقط در یک مورد قانع شدند و آن‌هم درباره مسائل بانکی بود. پاسخ رئیس‌جمهور نیز در قبال آن درست بود، زیرا برجام توانست تا حدودی روابط بانکی را تنظیم کند، اما با آنکه سایر سؤال‌ها نیز پشتوانه و استدلالی قوی داشتند، آقای رئیس‌جمهور از پاسخ‌گویی طفره رفت.
سؤال‌کنندگان تصمیم داشتند که قانع نشوند
حجت‌الاسلام محسن غرویان هم در گفت‌وگو با جماران، درباره وقایع روز گذشته مجلس گفت: از همان ابتدا قرائن و شواهدی وجود داشت که سؤال از رئیس‌جمهور، ریشه‌ای سیاسی دارد؛ بنابراین آنهایی که با اهداف و اغراض سیاسی موضوع سؤال از رئیس‌جمهور را دنبال می‌کردند، قبل از هر پاسخ و بحثی تصمیم گرفتند قانع نشوند و به نظر می‌رسد جریان سؤال از رئیس‌جمهور، پروژه‌ای با اهداف سیاسی باشد؛ بنابراین چنین تصمیمی از قبل گرفته شده بود و قرار هم نبود چندان توجهی به پاسخ‌های رئیس‌جمهور شود.
