از ابتدای حضور حسن روحانی در قامت رئیسجمهور پنج سال میگذرد، اما دو روز پیش، روحانی برای اولین بار آنهم پس از بحران اقتصادی حاضر شد نشستی با اقتصاددانان برگزار کند و نظر آنها را جویا شود. هرچند آنگونه که از فهرست حاضران پیداست، تلاش شده از تمامی طیفها در این نشست دعوت شود، اما شنیدهها حاکی از آن است که برخی از اقتصاددانان منتقد این نشست را تحریم کردند؛ زیرا معتقد بودند که این شگردی است برای اینکه دو طیف اصلی اقتصاددانان ایران را روبهروی هم قرار دهند و نتیجهگیری کنند که دولت چگونه خواهد توانست از دیدگاههایی تا این حد مغایر، بهره بگیرد؟
به گزارش شرق، این شنیدهها را هم بهنوعی روحانی در صحبتهایش تأیید کرد. او در این نشست از آگاهی خود به وجود دو دیدگاه متفاوت در حوزه ارز یاد کرد و تأکید داشت که هیچکدام از آنها او را قانع نمیکند.
پس از برگزاری این نشست، در گفتگو با کارشناسان حاضر در نشست، تلاش کردیم دیدگاهها را در کنار یکدیگر قرار دهد، اما برخی اقتصاددانان، حاضر به گفت وگوی رسانهای نشدند.
براساس خبرها، از ۳۰ نفر کارشناس حاضر در این نشست، تنها ۱۴ نفر توانستند به بیان دیدگاههای خود بپردازند. آنگونه که برخی از حضار میگویند، هرچند امیدی به برگزاری ادامهدار این نشستها دارند، اما آنچه از نشست برآمد، دفاع از سیاستهای کنونی اقتصادی و تصمیمگیری درست در زمان مقرر و تکرار آن حرفهایی بود که از سوی رئیسجمهور پیشتر نیز بارها مطرح شده بود.
کنترل تورم، مصائب ارزی و بانکی، FATF، معیشت و بیکاری از محورهای اصلی این نشست بود. همچنین رئیسجمهور در میان کلام خود خبر داد که سران سه قوه به این نتیجه رسیدهاند که مواد چهارگانه FATF را برای حل بحران اقتصادی کشور بهصورت ویژه به تصویب برسانند.
انتقاد از تیم اقتصادی دولت
جعفر خیرخواهان، اقتصاددان: آقای روحانی در این نشست مشترک، معترف بودند که فشار شدید تحریم از سوی آمریکا، کشورهای عربی و اسرائیل بر کشور تحمیل میشود و هدف آنها ساقطکردن حکومت است. ایشان اظهار کردند که فضای مجازی علاوه بر اینکه میتواند مفید باشد، تهدیدهایی را متوجه کشور کرده و اثر منفی بر اذهان مردم گذاشته است.
در این نشست این موضوع را طرح کردم که با توجه به وعدههای دولت و محقق نشدن آنها، امید در بین مردم کاهش یافته و مردم سرخورده شدهاند. در این نشست این پرسش را مطرح کردم که با توجه به این مسئله چرا در تیم اقتصادی دولت، از افرادی که اهلیت لازم را داشته باشند، استفاده نکردید. تأکید کردم که شرایط کنونی میطلبد که تیم قوی در حوزه اقتصادی حضور داشته باشد، اما شاهدیم که افرادی که توانمند هم بودند، از تیم اقتصادی خارج شدهاند. ا
یشان پاسخ دادند افرادی که تیم را ترک کردند، خودشان نخواستند و نتوانستند کار کنند و بههمیندلیل تیم اقتصادی را ترک کردند. از آقای روحانی درباره جایگزینهای باصلاحیت این افراد پرسیدم که به نظر میرسد حضور ندارند. این مسئله موردتأیید باقی حضار نیز قرار گرفت.
اقتصاددانان حاضر درخواست داشتند که کمیتهای اقتصادی داشته باشیم که به آنها قدرت و استقلال دهید که بتوانند بهصورت علمی و درست پیش بروند و دچار ملاحظهکاری نشوند. آقای روحانی در پاسخ طوری جواب داد که گویا خود همه مسائل را میداند و مسائل را پیش میبرد و مسائل بهزودی مرتفع خواهد شد. او تأکید داشت فشاری که از ناحیه تحریمها وجود دارد، بهزودی از بین خواهد رفت و موقتی است و منجر به شکست آمریکا و تقویت ایران میشود، اما اینکه دست ایشان تا چه اندازه با تیم کنونی پر است، جای سؤال است. او تأکید داشت که اقتصاددانان، دولت را درک و با آن همراهی کنند. در این نشست سعی شده بود که از تمامی طیفهای اقتصادی حضور داشته باشند، اما برخی از اقتصاددانان خودخواسته در نشست حضور نیافتند و نگذاشتند که این طیف متفاوت، تکمیل شود.
شاید دیگر دیر باشد
زهرا کریمی، اقتصاددان: به عقیده من این نشست را میتوان «خوب» ارزیابی کرد. بههرحال این نشست بیشتر به شروعی برای همفکری دولت و اقتصاددانان میماند تا اینکه بخواهد به نتیجهای منتهی شود. محور اصلی این نشست آن بود که آنچه رخ داده، فقط به دولت آقای روحانی برنمیگردد و به مرور زمان پدید آمده و اکنون سر باز کرده است، اما بههرحال این شرایط باید تغییر کند.
انتظار این نبود که دولت تمامی مسائل را حل کند، اما دولت وظیفه دارد مشکلات را به دیگر قوا هم منتقل کرده و بین نهادهای مختلف تفاهم ایجاد کند تا این مشکلات تا حدودی کاهش یابد. آقای روحانی اشاره به این داشت که سران سه قوه با یکدیگر نشستهایی دارند و روی چهار ماده FATF به اتفاق آرا تصمیمگیری شد که این مشکل را حل کنیم.
در ابتدای نشست، محسن رنانی طرح کرد که بهتر بود این نشست در سال ۹۲ برگزار میشد. مانند همیشه بین اقتصاددانان حاضر اجماع نظر وجود نداشت، فرضا احمد توکلی بر این باور بود که نرخ ارز باید تثبیت شود، اما برخی معتقد بودند نرخ ارز را باید رها کرد که اگر تکنرخی نمیشود، حداقل شکاف بین قیمتهای متفاوت، کاهش یابد. آقای روحانی عنوان کرد که دو دیدگاه در زمینه نرخ ارز وجود دارد، اما هیچکدام من را قانع نمیکند و بههمیندلیل فکر میکنم باید کنترلی بر بازار ارز وجود داشته باشد.
پیشنهاد کردم کمیتههایی تشکیل شود تا مسائل متفاوت کنونی اقتصاد را پوشش دهد. بههمیندلیل بهتر آن است که تصمیمگیریهای اقتصادی دولت، برای ارزیابی اقتصاددانان به این کمیتهها برود و آنها نیز نظرات اصلاحی خود را بیان کنند.
درست است که اقتصاددانان در کشور تفاهم قطعی ندارند، اما اگر کنار هم بنشینند، میتوانند روی حداقلهایی به تفاهم برسند و پیشنهادات را بهصورت عقل جمعی به دولت ارائه دهند. همچنین در این نشست مطرح شد که فضا برای سیاستگذار کاملا بسته نیست؛ اکنون برای بسیاری از اقدامات دیر شده و ممکن است دیگر فرصتی برای اصلاح باقی نماند، اما باور ندارم که در جیب اقتصاددانان هم راهحلهای آمادهای وجود دارد که بحران کنونی را حل کند.
نظام بانکی، حیثیت دولت را خدشهدار کرده
حسین عبدهتبریزی، اقتصاددان: در صحبتی که با رئیسجمهور در نشست اخیر داشتم، گفتم که در همین دو ماه، با تمام معضلاتی که افزایش قیمت ارز داشته، تنها مزیت آن افزایش صادرات بود و درخواست کردم که حداقل این بخش را با ممنوعکردن صادرات خراب نکنند.
تأکید کردم که با وجود مصائب ارزی رخداده، درست نیست که این مزیت را هم از بین ببریم. اگر نگاهی داشته باشیم به این نشست، اغلب اقتصاددانان حاضر متفقالقول بودند که مسئله اقتصاد ایران محدود به دولت نیست، اما دولت نتوانسته از قدرت ۳۰ تا ۴۰ درصدی که در اختیار دارد هم بهدرستی استفاده کند. همچنین بر حمایت از مستضعفان و گسترش چتر حمایتی در عین حفظ منطق بازار تأکید شد. به عقیده من، کنترل قیمتها و بازارها اگر وسعت پیدا کند، منجر به هجوم به سوپرمارکتها و احتکار و مسائل جدی برای کشور خواهد شد، بنابراین دولت فکر نکند از این مسیر میتواند جو ملتهب کنونی را کنترل کند. سیاست امروز باید معطوف به حل مسئله تورم باشد. دولت باید هوشیار باشد که تورم به یک تورم لجامگسیخته و ابرتورم تبدیل نشود.
همه میدانیم که نرخ رشد اقتصادی و بیکاری بدتر میشود، اما دولت باید اولویت اصلی را به کنترل تورم اختصاص دهد؛ بنابراین باید بستهای از اقدامات را در دستور کار قرار دهد که هم انتظارات تورمی را کاهش دهد و هم بتوانیم در سمت عرضه، عناصر را محدود کنیم که به نقدینگی بیشتر نینجامد. اصلاح سیاستهای ارزی و نظام بانکی از دیگر مواردی بود که در این نشست به آنها اشاره کردم. آنچه به حیثیت دولت و حامیان دولت لطمه بسیار جدی زده، تا حد زیادی به وضعیت بانکها مرتبط است. از همه مهمتر دولت باید مشخص کند در عین کنترل تورم با کسری بودجه چه خواهد کرد. اقدامات اقتصادی نیازمند تدابیر مدیریتی نیز هست که باید متعادل و هماهنگ باشد و به مسائل اقتصاد سیاسی و امنیتی نیز توجه کند.
ایا از شروط سخت دبیر گروه ویژه مالی FATF برای جمهوری اسلامی اگاهی دارید؟
هزارتا از اين جلسه ها برگزار كنيد خروجي آن را مردم نبينند و حس نكنند بي فايده ست.