اتوبوس‌هایی که برای حمل و نقل دانشجویان استفاده می‌شود اتوبوس‌های درون شهری باشد. اتوبوس‌ها دو کار انجام می‌دهند یکی از کارهایشان انتقال کارکنان و دانشجویان از سطح شهربه دانشگاه است و کار دوم‌شان انتقال روزانه دانشجویان در داخل محوطه دانشگاه است. از آنجایی که دانشگاه‌های دیگر نیز از این اتوبوس‌ها استفاده می‌کردند، از این مدل اتوبوس‌ها استفاده کردیم. تا به حال گزارشی از ترمز بریدن اتوبوس‌ها نداشتیم اما دانشجویان از این اتوبوس‌ها ناراضی بودند.
صبح دیروز پیمانکار و مسئول تأسیسات دانشگاه که به دستور بازپرس موسوی از شعبه چهارم دادسرای ناحیه 32 تهران بازداشت شده تحت بازجویی قرار گرفتند. همچنین رئیس دانشگاه علوم تحقیقات، مسئول ترابری دانشگاه، مسئول امور مالی و نماینده حقوقی دانشگاه نیز به عنوان مطلع در این پرونده به دادسرا احضار شدند.
اظهارات پیمانکار و مسئول تأسیسات
به گزارش ایران، پیمانکار شرکت مهران گشت سبلان یکی از متهمان بازداشت شده در این پرونده است که به خبرنگار «ایران» گفت: ما 45 اتوبوس داریم که تمامی آنها معاینه فنی دارند. دو ماه قبل دانشگاه از ما مدارک راننده‌ها و معاینه فنی را خواست که به آنها ارائه دادیم. زمانی که این اتفاق رخ داد من آنجا بودم و این حادثه حدود 30 ثانیه طول کشید. اتوبوس اصلاً واژگون نشد، واژگونی باعث شکسته شدن شیشه‌ها می‌شود. اولین نفری که جسد راننده را بیرون آورد من بودم. همان لحظه پسر راننده که آنجا بود خودش را به ما رساند. من اجساد را از داخل اتوبوس بیرون آوردم. مسیر تردد اتوبوس‌ها گاردریل، نیوجرسی، بلوک بتی و هیچ وسیله حفاظتی نداشت. دومین متهم که مسئول تأسیسات دانشگاه بوده و بازداشت شده نیز گفت: چاله‌ای که در آنجا حفر شده برای انتقال آب بوده است البته تکمیل نشده بود. درپوش آهنی روی آن گذاشته شده و اطراف آن نیز محصور شده بود تا پس از تکمیل روی دهانه آن دریچه آهنی گذاشته شود.
تسبیب در قتل غیر عمد
بازپرس موسوی از شعبه چهارم دادسرای ناحیه 32 پایتخت دستور بازداشت و انتقال متهمان به زندان را به اتهام تسبیب در قتل غیرعمدی صادر کرد. همچنین دستور تشکیل هیأت 7 نفره کارشناسی برای بررسی علت حادثه نیز صادر شد.
اظهارات مطلعین
کیان فر مسئول ترابری دانشگاه به بازپرس شعبه چهار دادسرای ناحیه 32 تهران گفت: اتوبوس حادثه دیده مدل «رنو 357» است حال آنکه در قراردادی که دانشگاه با شرکت پیمانکاری بسته بود باید از اتوبوس‌های «457 بنز» یا اسکانیا استفاده می‌کردند.
حاتم، مسئول مالی و اداری دانشگاه نیز با اشاره به وضعیت جاده دانشگاه گفت: اتوبوس‌هایی که برای حمل و نقل دانشجویان استفاده می‌شود اتوبوس‌های درون شهری باشد. اتوبوس‌ها دو کار انجام می‌دهند یکی از کارهایشان انتقال کارکنان و دانشجویان از سطح شهربه دانشگاه است و کار دوم‌شان انتقال روزانه دانشجویان در داخل محوطه دانشگاه است. از آنجایی که دانشگاه‌های دیگر نیز از این اتوبوس‌ها استفاده می‌کردند، از این مدل اتوبوس‌ها استفاده کردیم. تا به حال گزارشی از ترمز بریدن اتوبوس‌ها نداشتیم اما دانشجویان از این اتوبوس‌ها ناراضی بودند.
دکتر رضا مسعودی، رئیس دانشگاه علوم تحقیقات نیز در جلسه تحقیق گفت: حدود سه ماه و نیم است که مسئولیت این دانشگاه را به عهده دارم از بدو ورود مشکلاتی در دانشگاه بود که شروع به رفع آنها کردیم. در رابطه با مشکلات حمل و نقلی دانشجویان باید بگویم که طبق روال دانشجویان پیام‌هایی به مدیر کل دانشگاه می‌فرستادند از آنجا به واحد ترابری و سپس به شرکت پیمانکاری ارسال می‌شود. تا به حال 8 مورد تذکر در رابطه با حمل و نقل دانشجویی داشتیم که عمده آنها در رابطه با وضعیت ظاهری اتوبوس، نوع ماشین و برخورد راننده بود. وی ادامه داد: قرار داد شرکت پیمانکاری از ابتدای امسال تا 29 اسفند بود اما 28 آبان تصمیم گرفتیم این قرار داد را فسخ کنیم. کارهای اداری را انجام دادیم و یک روز قبل از این حادثه کارها تمام شده بود و قرار بود که کمیسیون تشکیل دهیم که این اتفاق تلخ رخ داد.
نماینده حقوقی دانشگاه در رابطه با اینکه چرا در مسیر اتوبوس‌ها گاردریل نصب نشده بود گفت: جاده سرعت گیر داشت از طرفی سرعت اتوبوس‌ها 20 کیلومتر در ساعت بود.
همچنین نماینده حقوقی دانشگاه درخواست انتقال دانشجویان مصدوم به بیمارستان دیگری را برای معاینه و درمان تخصصی‌تر خواهان شد. طبق گفته او حال 4 مصدوم بد است و در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان امام خمینی بستری شده‌اند.
گفتنی است نماینده حقوقی دانشگاه پس از خروج از دادسرا با سه مرد درگیر شده و آنها او را تهدید کرده بودند که اگر پیمانکار بازداشت شده آزاد نشود برایش دردسر به وجود خواهد آمد.
آزمایش دی ان ای
سرپرست دادسرای امور جنایی تهران به خبرنگار «ایران» گفت: صبح چهارشنبه؛ با حضور پزشکان قانونی تعیین هویت اجساد با انجام آزمایش دی ان ای، اثر انگشت و مشخصات ظاهری صورت گرفت و اجساد به خانواده‌هایشان تحویل داده شد.
محمد شهریاری ادامه داد: کالبدشکافی از جسد راننده نشان می‌دهد که سکته مغزی یا قلبی نبوده و قلب کاملاً سالم است. آزمایشات پاتولوژی دقیق تری صورت می‌گیرد اما علت اولیه مرگ راننده، صدمات تصادفات است. این درحالی است که خانواده متوفیان تاکنون برای شکایت اقدام نکرده‌اند و فقط اظهارات مصدومان در بیمارستان از سوی بازپرس پرونده و مأموران کلانتری 138 جنت آباد صورت گرفته است.
علت حادثه
اتوبوس فرسوده و غیراستاندارد و شیب هندسی نامناسب مسیر، از عوامل اصلی حادثه مرگبار سقوط اتوبوس حامل دانشجویان دانشگاه علوم وتحقیقات اعلام شد.
سرهنگ جبارزاده، معاون اجتماعی پلیس راهور تهران با بیان این خبر گفت: «با توجه به اینکه هنوز نتیجه کالبدشکافی راننده اعلام نشده است، نمی‌توانیم علت دقیق حادثه را اعلام کنیم اما به دستور دادستان تهران، سه تیم کارشناسی شامل یک گروه از کارشناسان تصادف راهنمایی و رانندگی، تیمی از کارشناسان مکانیک خودرو(برای تعیین اشکال‌های فنی احتمالی اتوبوس) و گروهی از کارشناسان وزارت راه و شهرسازی (مهندسی راه) به محل حادثه اعزام شدند. برای تعیین علت دقیق این سانحه لازم است همه عوامل اعم از خطای احتمالی راننده، اشکالات راه(شیب تند مسیر)، نقص خودرو و کوتاهی مسئولان چه به‌عنوان پیمانکار و چه کارفرما مشخص شود. با این حال آنچه محرز است اینکه معاینه فنی اتوبوس 22 آذر به پایان رسیده و از سن فرسودگی آن که 10 سال است 6 سال نیز گذشته بود. به این ترتیب گرچه برای اعلام علت نهایی حادثه از سوی پلیس، باید منتظر نتیجه کالبدشکافی باشیم اما تا به این لحظه بحث استاندارد نبودن اتوبوس و نداشتن معاینه فنی و اینکه شیب جاده از نظر هندسی مشکل داشته محرز شده اما اینکه ایراد انسانی(سکته و وضعیت سلامت جسمانی راننده) نیز در وقوع این فاجعه دخیل بوده منوط به‌نظریه پزشکی قانونی است.»
وی در ادامه افزود: «براساس اظهارات شهود، راننده در یک ایستگاه توقف نکرده و با اعلام اینکه ترمز اتوبوس بریده از مسافران خواسته به عقب خودرو بروند. به این ترتیب پس از طی شدن مسیری 600 متری، راننده برای متوقف کردن اتوبوس به فضای سبز رفته اما چون درختان کوتاه بودند و سرعت اتوبوس بشدت زیاد شده بود، خودرو متوقف نشده و با زاویه‌ای 35 درجه‌ای از مسیر خارج و پس از طی 65 متر با پایه بتنی تأسیسات آب برخورد کرده است. با توجه به سرعت بالای اتوبوس و شدت برخورد حدود دو سوم کف اتوبوس جمع شده و همین امر سبب افزایش تلفات و مصدومان شده است.»
احتمال افزایش قربانیان
مجتبی خالدی، سخنگوی سازمان اورژانس کشور گفت: در حال حاضر 17 مصدوم حادثه هنوز در بیمارستان‌ها بستری هستند که حال 6 نفرشان وخیم است واحتمال افزایش قربانیان وجود دارد اما 8 نفر مرخص شده‌اند.
ابهام در موضوع سکته راننده
مسعود قادی پاشا، مدیر کل پزشکی قانونی استان تهران گفت: سکته راننده اتوبوس علوم تحقیقات هنوز تأیید نشده است. بررسی کارشناسی و تخصصی توسط پزشکی قانونی انجام گرفت. نمونه‌های لازم برای بخش پاتولوژی اخذ شده اما تا نتیجه آزمایش و پاتولوژی مشخص نشود نمی‌توان در مورد سکته اظهارنظر قطعی کرد.
با وجود این اظهارات، قاضی شهریاری معاون دادستان تهران و سرپرست دادسرای جنایی گفت: مطابق کالبدشکافی که با حضور پزشکان قانونی در محل پزشکی قانونی کهریزک صورت گرفت، علائمی که نشان‌دهنده سکته قلبی یا مغزی راننده اتوبوس باشد، یافت نشد، گرچه نمونه قلب و مغز برای انجام آزمایش پاتولوژی (آسیب شناسی) به آزمایشگاه ارسال شد.
اتوبوس معاینه فنی نداشت
نواب حسینی منش، مدیرعامل ستاد معاینه فنی شهرداری تهران گفت: در پی استعلام از سامانه سیمفا مشخص شد که اتوبوس واژگون شده ساخت شرکت شهاب تولید سال ۸۱ بوده است و با اینکه 16 سال از تولیدش گذشته بود اما معاینه فنی نداشته است.
وی افزود: در شهریور ماه امسال استاندار سابق تهران بخشنامه‌ای مبنی بر اینکه سرویس خودرو کارکنان همه دستگاه‌ها ملزم به دریافت معاینه فنی هستند، صادر کرد. این حادثه نشان داد دستگاه‌ها به بخشنامه استاندار بی‌توجه بودند.
سؤالات بی‌جواب
امانی، رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران با اشاره به بسته بودن بیمارستان روبه روی دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات گفت: هنوز فرهنگ ایمنی در کشورمان نهادینه نشده است. پلیس باید شیب تند مسیر دانشگاه را بررسی کند، اما برای من جای سؤال است که چرا مسیر ایمن نبود؛ چرا گاردریل نداشت؟ چرا سرعت گیر نبود؟ آیا صرف اینکه سرویس دانشجویان به شرکت پیمانکاری تحویل داده شود کار تمام است؟ درست روبه روی در دانشگاه بیمارستان فوق تخصصی فرهیختگان وجود دارد، اما در آن بسته بود و مجبور شدند بیماران را به سایر مراکز درمانی اعزام کنند و حالا چه کسی جوابگوی این حادثه است؟
روح‌مان آسیب دیده است
دکتر سید بابک فرزانه، سرپرست اداره کل حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه علوم و تحقیقات گفت: من در طول دوران معلمی ام، همواره گفته‌ام که دانشجو روح دانشگاه است. ما پس از این حادثه روح‌مان آسیب دیده است و با همه وجودمان در کنار خانواده‌ها هستیم. از صمیم قلب به بازماندگان جانباختگان تسلیت گفته و از خداوند متعال شفای عاجل مصدومان و صبر و بردباری به خانواده‌های آنها و عزیزان از دست رفته را خواستارم.
تشکیل کمیته ویژه رسیدگی در واحد علوم و تحقیقات
محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ضمن ابراز تأسف از وقوع حادثه تلخ واژگونی اتوبوس حامل دانشجویان، به مجید مشکینی معاون توسعه مدیریت و منابع، رضا مسعودی سرپرست واحد علوم و تحقیقات، عنایت‌الله ملکی تبار رئیس مرکز نظارت بازرسی و رسیدگی به شکایات، سیدحسین طباطبایی مدیرکل حقوقی و مهندس موسوی رئیس مرکز حراست دانشگاه آزاد اسلامی مأموریت داد تا ضمن بررسی دقیق علت بروز حادثه در واحد علوم و تحقیقات و معرفی مسببان آن، رسیدگی دقیق به وضعیت مصدومان داشته باشند.
همچنین به اعضای این کمیته ویژه دستور داده شد تا با هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های قضایی، انتظامی و امنیتی، نسبت به بررسی تمامی جوانب حادثه مذکور با قید فوریت اقدام و هرچه سریعتر گزارش مشروحی از آن را به رئیس دانشگاه و هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی ارائه کنند.
