چالش ۱۰ ساله قیمت‌‌ها در اقتصاد ایران

 

فرارو- دیگران اسمش را می‌گذارند چالش ۱۰ ساله و کلی با آن حال می‌کنند، اما اگر بفهمید ۱۰سال پیش هر دلار ۹۳۰ تومان بود، سکه تمام ۲۵۰ هزار تومان و با ۱۰ هزار تومان می‌توانستید پنج کیلو مرغ و یک کیلو گوشت گوسفندی بخرید، اگر بدانید ۱۰سال پیش ۷۰۰ هزار تومان پول خرید یک یخچال فریزر خوب، ۱۰ میلیون تومان پول پیش یک خانه ۷۵متری با اجاره ماهانه ۳۵۰ هزار تومان در پونک بود، حالتان چطور می‌شود؟

مسکن؛ افزایش شش برابری
به گزارش فرارو؛ باورتان بشود یا نشود‏، زمانی قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران یک میلیون و ۶۴۰ هزار تومان بود. بله دقیقا منظور همان واحد‌های مسکونی است که الان به طور میانگین متری ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت دارند. آن زمان تهرانی‌ها برای هر مترمربع واحد مسکونی تقریبا هفتاد هزار تومان رهن می‌دادند. یعنی یک سال رهن یک خانه ۸۰ متری در تهران می‌شد پنج میلیون و ۶۰۰ هزار تومان! حدس می‌زنید آن زمان گران‌قیمت‌ترین خانه‌های تهران چقدر قیمت داشتند؟ سال ۸۷ واحد‌های مسکونی منطقه یک تهران میانگین متری چهار میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بود. همان واحد‌هایی که الان قیمتشان تا متری ۶۰، ۷۰ میلیون تومان هم می‌رسد و برای خرید ارزان‌ترین‌هایشان باید دست‌کم متری ۲۰ میلیون تومان پول کنار بگذارید. چند فایل خرید و فروش مسکن در سال ۸۷ را که بررسی کردیم، دیدیم آن زمان قیمت یک واحد ۷۵ متری در پونک ۱۹۰ میلیون تومان بود. به جز خرید کامل، می‌شد این واحد مسکونی را با ۱۰ میلیون پول پیش و ۳۵۰ هزار تومان ماهانه اجاره کرد.

 

---

بیشتر بخوانید: کجای تهران خانه بخریم تا از دست زلزله در امان باشیم؟

---

سکه و ارز؛ رشد ۲۰ و ۱۰ برابری
احتمالا اگر بگویم دلار ۹۳۰ تومان است بخندید، اما سال ۸۷ این جمله خیلی عادی بود. هر یورو آن زمان هزار و ۴۰۰ تومان قیمت داشت و حالا ۱۰ برابر شده و ۱۴ هزار تومان قیمت دارد. پوند هزار و ۸۵۰ تومان بود و حالا حدود ۱۶ هزار تومان قیمت دارد. درهم امارات را آن زمان می‌خریدیم ۲۶۰ تومان و الان برای هر کدامشان باید سه هزار و ۳۰۰ تومان پول بدهیم.

قیمت سکه را اگر بگویم بیشتر می‌خندید. آن زمان سکه‌های طرح قدیم را گران‌تر می‌خریدند. طوری که هر سکه تمام طرح قدیم ۲۵۰ هزار تومان بود و سکه‌ها طرح جدید که تازه به بازار آمده بودند ۲۲۰ هزار تومان قیمت داشتند. حالا هر کدام از این سکه‌ها تقریبا ۲۰۰ هزار تومان بین قیمت خرید و فروششان اختلاف افتاده و در کانال چهار میلیون تومانی با هم رقابت می‌کنند. نیم‌سکه که الان دو میلیون تومان قیمت دارد، ۱۰ سال پیش ۱۱۰ هزار تومان بود. ربع سکه را هم آن زمان با قیمت ۶۵ هزار تومان خرید و فروش می‌کردند. همان ربع سکه‌ای که الان بیش از یک میلیون تومان قمیت دارد.


خوراکی‌ها؛ رشد چهار تا ۱۰ برابری
مرغ را الان نبینید که بین نرخ رسمی و بازاری‌اش حدود پنج هزار تومان اختلاف افتاده و یکی می‌گوید کیلویی ۱۳ هزار تومان‏، یکی دیگر می‌گوید کیلویی هشت هزار تومان. یک زمان یعنی در سال ۸۷ هر کیلوگرم گوشت مرغ در بازار دو هزار و ۵۰۰ تومان بود. تازه اگر مرغ را از میادین شهرداری می‌خریدید برایتان دو هزار و ۳۰۰ تومان تمام می‌شد. گوشت گوسفندی که الان حدود ۹۰ هزار تومان قیمت دارد، سال ۸۷ یک دهم این قیمت یعنی ۹ هزار تومان بود. گوشت گاو هم آن زمان یک دهم الان قیمت داشت و در قصابی‌های سطح شهر هشت هزار و ۵۰۰ تومان فروخته می‌شد.

گوجه‌فرنگی را می‌بینید الان کیلویی چهار هزار تومان شده‏؟ یک زمان در سال ۸۷ گوجه را می‌خریدیم کیلویی ۶۰۰ تومان. تازه در میدان میوه ۴۵۰ تومان قیمت داشت. سیب زمینی ۳۰۰ تومان بود و پیاز را ۴۰۰ تومان می‌فروختند. حالا هر کدام برای خودشان شخصیتی پیدا کرده‌اند و کیلویی دو سه هزار تومان قیمت دارند.

 

برنج که الان کیلویی حدود ۱۵ هزار تومان قیمت دارد، سال ۸۷ نهایتا کیلویی سه هزار و ۵۰۰ تومان قیمت داشت. تازه می‌شد برنج‌های وارداتی را کیلویی هزار تومان هم خرید. شیر که تازه بعد از کلی مصوبه و این‌طرف و آنطرف قیمتش به چهار هزار و ۵۰۰ تومان رسیده، سال ۸۷ با قیمت ۹۰۰ تومان فروخته می‌شد. هر کیلوگرم ماست که الان تقریبا هفت هزار تومان قیمت دارد، آن زمان با قیمت هزار تومان فروخته می‌شد. سال ۸۷ وقتی به مغازه‌ای می‌رفتیم هر شانه تخم مرغ را می‌خریدیم سه هزار و ۵۰۰ تومان. همان شانه تخم مرغی که الان ۲۱ هزار تومان قیمت دارد.

آخرین بار کی میوه‌فروشی نرفته‌اید؟ اگر تاریخ آخرین میوه‌ای که خریدید سال ۸۷ باشد، احتمالا فکر می‌کنید هر کیلوگرم پرتغال هزار و ۵۰۰ تومان است. سیب و نارنگی را کیلویی هزار و ۲۰۰ تومان خریده‌اید. احتمالا فکر می‌کنید هر کیلوگرم انگور دو هزار تومان است، انار کیلویی دو هزار و ۷۰۰ تومان، هندوانه کیلویی ۴۰۰ تومان، لیموشیرین کیلو هزار و ۵۰۰ تومان و گلابی کیلویی دو هزار و ۷۰۰ تومان و ...، اما خب، باید بگویم سخت در اشتباهید‏ چراکه در این ۱۰ سال کلی اتفاق افتاده و باعث شده قیمت هر کیلوگرم سیب در مغازه‌های میوه‌فروشی سطح شهر به ۹ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده. پرتغال کیلویی هشت هزار تومان است. نارنگی کیلویی هفت هزار تومان، هندوانه کیلو سه هزار و ۶۰۰ تومان، انگور کیلویی ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان و لیموشیرین کیلویی ۶ هزار تومان و ...

لوازم خانگی؛ رشد ۱۰ تا ۳۰ برابری
شاید یادتان نباشد‏، اما زمانی با ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان می‌شد یک ماشین لباسشویی با ظرفیت دیگ پنج کیلوگرمی خرید. به طور کلی ماشین لباسشویی با قیمت‌هایی از ۱۰۰ هزار تا ۸۰۰ هزار تومان عرضه می‌شد. آن‌زمان هنوز خبری از یخچال‌های سایدبای‌ساید نبود. به جای آن یخچال و فریزر را در یک شکل و شمایل تولید می‌کردند تا به صورت دوقلو کنار هم قرار بگیرند. سال ۸۷ می‌شد با بودجه یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی هم یخچال بخریم‏‏‏‎، هم فریزر. آن هم دوقلو! یخچال فریزر‌های کمبی هم مشتری‌های خاص خودشان را داشتند و حدود ۷۵۰ هزار تومان می‌ارزیدند. به طور کلی قیمت انواع یخچال و یخچال فریزر از ۱۵۰ هزار تومان شروع شده و به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسید. به هر صورت خیلی‌ها آن زمان خرید یخچال ایرانی با قیمت‌هایی در حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان را نسبت به نوع خارجی آن با قیمت‎هایی در حدود ۹۰۰ هزار تومان ترجیح می‌دادند.

 

 

ماشین‌های ظرف‌شویی تازه داشتند در آشپزخانه‌ها جا باز می‌کردند. آن زمان ماشین ظرف‌شویی ۱۲ نفره را می‌شد با هزینه ۷۰۰ هزار تومان خرید. آبمیوه‌گیری‌ها مثل الان انواع برقی و دستی داشتند. برای همین قیمتشان بین ۲۰ تا ۲۰۰ هزار تومان متفاوت بود. انواع بخارپز هم قیمتی بین ۳۰ تا ۱۵۰ هزار تومان داشتند. همچنین قیمت انواع خردکن از ۲۰ هزار تومان شروع شده و به حدود ۱۶۰ هزار تومان می‌رسید. قیمت انواع کتری برقی بین ۳۰ تا ۱۲۰ هزار تومان متفاوت بود و همچنین قیمت انواع اتو از ۱۵ هزار تومان شروع شده و به حدود ۱۵۰ هزار تومان می‌رسید. آن زمان با ۵۰ هزار تومان می‌شد یک تلویزیون از آن قدیمی‌های بزرگ خرید. قیمت تلویزیون‌های ال سی دی چند ده اینچ که تازه به بازار آمده بودند نهایتا با هشت میلیون تومان می‌رسید. انواع جاروبرقی نیز با قیمت‌هایی بین ۵۰ هزار تا ۳۰۰ هزار تومان قیمت داشت.

حالا دیگر نمی‌شود هیچ حداکثر قیمتی برای لوازم خانگی در نظر گرفت. چراکه قیمت تلویزیون تا ۲۰، ۳۰ میلیون تومان می‌رسد. یخچال فریزر‌ها دست کم ۱۰ میلیون تومان قیمت دارند. برای خرید اتو بخار ساده باید دست کم ۱۰۰ هزار تومان بودجه کنار گذاشت و میانگین ۶۰۰، ۷۰۰ هزار تومان خرج کرد.

درآمد خانواده؛ رشد سه برابری
شاید بگویید این همه تفاوت قیمت در هزینه‌ها، به خاطر این است که آن زمان درآمد کمتری هم داشتیم و نمی‌شود قیمت‌های ۱۰ سال پیش را با الان مقایسه کرد. کاملا درست است. برای همین باید سراغ تفاوت درآمد هم برویم. اگر گزارش‌های خاک‌گرفته مرکز آمار که مربوط به سال ۸۷ هستند را در انبار بایگانی پیدا کنیم‏، می‌بینیم آن زمان هر خانواده به طور متوسط ماهانه یک میلیون و ۱۳۰ هزار تومان درآمد داشت. البته درآمد تهرانی‌ها بیشتر بود و هر کدام ماهانه به طور میانگین یک میلیون و ۳۳۰ هزار تومان پول درمی‌آوردند. حالا در سال ۹۷ میانگین درآمد خانواده‌های کشور سه برابر شده و به سه میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسیده است.