سال‌هاست که فیلتر یکی از داغ‌ترین بحث‌هایی است که پیرامون شبکه‌های اجتماعی در ایران مطرح می‌شود. البته وقتی استفاده از فیلترشکن به صورت خیلی جدی‌تر و عمومی‌تر مطرح شد که فیس‌بوک پا به ایران گذاشت. این شبکه اجتماعی که خیلی زود توانست محبوب ایرانی‌ها شود، با پدیده فیلترینگ روبه‌رو شد. البته استفاده از فیس‌بوک همچنان بین ایرانی‌ها رواج داشت و تقریبا از همان موقع بود که پای فیلترشکن به کامپیوتر‌ها و گوشی‌های هوشمند ایرانی‌ها باز شد.
تلگرام بدون فیلتر، اینترنت بدون محدودیت، فیلترشکن با سرعت فوق العاده و ... این‌ها عباراتی است که در هر گروه و کانال یا سایت فضای مجازی می‌بینید. البته این تبلیغات وسوسه‌کننده به دنیای صفر و یک‌ها منحصر نمی‌شود و بسیاری از مغازه‌های کامپیوتری سطح شهر هم اطلاعیه‌هایی نصب کرده‌اند و فیلترشکن‌های‌شان را تبلیغ می‌کنند.
به گزارش شهروند، در این میان فیلترشکن‌های رایگان هم غوغا می‌کنند. فیلترشکن‌هایی که به گفته کارشناسان بیخود و بی‌جهت رایگان نیستند و امنیت‌شان نسبت به سایر فیلترشکن‌ها پایین‌تر است و برخی از آنها حتی آلوده به ویروس هستند. این موضوع احتمالا برای کاربران ایرانی که دایم در معرض فیلتر شبکه‌های محبوب اجتماعی‌شان بوده‌اند، اهمیت زیادی دارد. به‌ویژه این‌که برای کار با فیلترشکن‌ها نکات فنی وجود دارد که باید حتما موقع استفاده از آنها بدانید.
١٢ میلیون کاربر ایرانی، کاربر فیلترشکن هستند
سال‌هاست که فیلتر یکی از داغ‌ترین بحث‌هایی است که پیرامون شبکه‌های اجتماعی در ایران مطرح می‌شود. البته وقتی استفاده از فیلترشکن به صورت خیلی جدی‌تر و عمومی‌تر مطرح شد که فیس‌بوک پا به ایران گذاشت. این شبکه اجتماعی که خیلی زود توانست محبوب ایرانی‌ها شود، با پدیده فیلترینگ روبه‌رو شد. البته استفاده از فیس‌بوک همچنان بین ایرانی‌ها رواج داشت و تقریبا از همان موقع بود که پای فیلترشکن به کامپیوتر‌ها و گوشی‌های هوشمند ایرانی‌ها باز شد.
به تدریج با وارد شدن سایر اپلیکیشن‌ها به ایران و بحث فیلتر شدن آنها دیگر کمتر کسی بود که به داشتن فیلترشکن نیازی نداشته باشد. فیس‌بوک، توییتر، وایبر و تلگرام محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین اپلیکیشن‌های مجازی بودند که بعد از فیلتر شدن هم همچنان به حضورشان بین کاربران ایرانی ادامه دادند. چون بازار اینترنت ایران همیشه پر بوده از انواع و اقسام فیلترشکن‌ها که حتی اغلب آنها هم رایگان هستند و به وفور بین ایرانی‌ها استفاده می‌شوند. همیشه درباره امنیت وی‌پی‌ان‌ها و فیلترشکن‌ها شبهات و حرف و حدیث‌های زیادی مطرح بوده که در این گزارش به بررسی وضع آنها میپردازیم.
پلیس فتا اعلام کرده است که چیزی حدود ١٠ تا ١٢میلیون نفر ایرانی از وی‌پی‌ان و فیلترشکن استفاده می‌کنند.
کدام استان‌ها بیشتر فیلترشکن نصب می‌کنند؟
آمار گوگل ترندز نشان می‌دهد که مازندرانی‌ها، اهالی آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، اصفهانی‌ها و گیلانی‌ها بیشترین سرچ را درباره فیلترشکن‌ها دارند. گفتنی است که این آمار براساس میزان جستوجو نسبت به جمعیت استان‌ها محاسبه شده است. کمترین میزان جست‌وجوی فیلترشکن در استان بوشهر، هرمزگان، خراسان جنوبی، یزد و زنجان بوده و جالب است بدانید که تهرانی‌ها رتبه دهم جست‌وجوی فیلترشکن را به خود اختصاص داده‌اند.
فیلترشکن چند؟
این روز‌ها به هر مغازه‌ای که خدمات کامپیوتری ارایه می‌دهند سر بزنید، به شما چند وی‌پی‌ان و فیلترشکن معرفی می‌کنند. از وقتی هم که تلگرام فیلتر شد، خرید فیلترشکن‌ها همچنان با استقبال زیادی از سوی کاربران مواجه شد و این نرم‌افزار‌ها به راحتی در فروشگاه‌های نرم‌افزاری به فروش می‌رسند.
صاحب یکی از همین مغازه‌های خدمات کامپیوتری درباره فروش فیلترشکن‌ها به «شهروند» می‌گوید: «در حال حاضر فروشندگان نرم‌افزار‌های تلفن‌همراه و رایانه با قیمتی کمتر از ١٠هزار تومان اقدام به نصب نرم‌افزار‌های فیلترشکن روی دستگاه‌های کاربران می‌کنند. نرخ فیلترشکن‌ها با توجه به نوع آنها و سیستم‌عامل مورد پشتیبانی، تعیین می‌شود که در این میان محصولات اپل بیشترین قیمت را به خود اختصاص داده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «قیمت فروش فیلترشکن برای کاربران محصولات اپل بین ١٠ تا ٥٠هزار تومان است. دلیل این موضوع هم محدودیت‌های نرم‌افزاری است که برای این دستگاه‌ها وجود دارد که همین باعث شده قیمت فیلترشکن‌های مختص به محصولات اپل گران‌تر باشد. فیلترشکن‌هایی که روی رایانهها نصب می‌شوند هم قیمت‌شان بین ١٥ تا ٤٥هزار تومان است.»
یکی دیگر از فروشندگان نرم افزار‌های رایانه‌ای درباره سود بالای فیلترشکن‌ها می‌گوید و این‌که از وقتی تلگرام فیلتر شده تعداد مشتریانش دو برابر شده است.
او به «شهروند» می‌گوید: «فروش فیلترشکن‌ها سود خوبی برای فروشندگان دارد. شاید باورتان نشود، اما قشر وسیعی از مشتریان فیلترشکن نوجوانان هستند که به دور از چشم خانواده‌های خود از وی پی ان استفاده می‌کنند.»
این فروشنده درباره امنیت وی پی ان‌ها می‌گوید: «بسیاری از فیلترشکن‌ها امنیت بالایی ندارند و می‌توانند اطلاعات کاربران را به سرور‌های غیرمجاز ارسال کنند تا از این طریق اطلاعات خصوصی کاربران به دست افراد سودجو برسد. این اطلاعات می‌تواند عکس‌های خصوصی یا حتی رمز‌های عبور کاربران باشد که به‌راحتی با استفاده از فیلترشکن‌های نامطمئن در خطر می‌افتد. »
نکته جالب این است که خرید و فروش هرگونه وی پی ان و فیلترشکن غیر قانونی است؛ با وجود این، بازار فروش این نرم‌افزار‌ها آن‌قدر گسترده است که عملا ممانعت از خرید و فروش آن ممکن نیست.
می‌توان به فیلترشکن‌ها اعتماد کرد؟
فیلترشکن‌های رایگان بازار گسترده‌ای دارند. علاوه بر فیلترشکن‌های خارجی، حالا تبلیغات برخی فیلترشکن‌های ایرانی هم روی خروجی بسیاری از سایت‌ها قرار گرفته است، اما کارشناسان می‌گویند رایگان‌بودن این فیلترشکن‌ها بی‌علت نیست. آنها می‌توانند به انواع ویروس‌ها آلوده باشند یا این‌که بانک‌های اطلاعاتی کاربرانشان را بفروشند.
چندی پیش بود که پژوهشگران موسسه امنیتی VPN Mentor اعلام کردند که سه فیلترشکن و وی پی ان معروف در جهان که میلیون‌ها کاربر از آنها استفاده می‌کنند، دچار ضعف‌های امنیتی است که اطلاعات کاربران ازجمله مکان و موقعیت جغرافیایی اتصال به اینترنت، اطلاعات ذخیره‌شده در دستگاه الکترونیکی متصل و نتایج جست‌وجو‌های آنها قابل دسترسی و ردیابی است. PureVPN، ZenMate و HotSpot Shield سه فیلترشکن معروف در دنیا هستند که اطلاعات و IP آدرس‌های کاربرانشان را افشا می‌کنند و در صورت لزوم، به قول‌های خود مبنی بر حفظ اطلاعات و عدم ردیابی آنها عمل نمی‌کنند.
کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌گویند فیلترشکن‌های رایگان خطرناک‌ترین فیلترشکن‌ها هستند.
٣٨درصد فیلترشکن‌های رایگان ویروسی هستند
میلاد نوری، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «بسیاری از فیلترشکن‌ها در کد‌های خود، دارای بخش‌هایی هستند که به‌عنوان ویروس عمل می‌کند و درنهایت موجب خسارت به سیستم شما خواهد شد. این فیلترشکن‌ها در نخستین قدم بعد از نصب، به پاککردن یا خاموش‌کردن آنتی‌ویروس شما اقدام و درنهایت فایل‌های مخرب خود را در جای‌جای حافظه سیستم شما کپی می‌کنند. برخی از این ویروس‌ها پا را از این نیز فراتر گذاشته و با ارسال خود به دیگر سیستم‌ها، سیستم‌های دیگر را هم آلوده می‌کنند.»
او ادامه می‌دهد: «درواقع یکی از خطرات استفاده از فیلترشکن‌ها، آلوده به ویروس‌شدن است. کاربرانی که تمایل به استفاده از فیلترشکن دارند این را هم در نظر داشته باشند که برخی برنامه‌ها ابتدا خود را به عنوان یک برنامه VPN به کاربر معرفی می‌کنند و پس از این‌که در سیستم نصب می‌شوند، علاوه بر این‌که کار عادی خود را به‌عنوان فیلترشکن انجام می‌دهند، اطلاعات شما را نیز به سرقت می‌برند و به مکان‌های نامشخصی ارسال می‌کنند. »
بر اساس گفته‌های پلیس فتا ٣٨درصد از اپلیکیشن‌های فیلترشکن رایگان در فروشگاه گوگل‌پلی آلوده به بدافزار هستند و نمی‌توان به آنها اطمینان کامل داشت. این صحبت به این معناست که به فروشگاه‌های بزرگ و رسمی هم نمی‌توان چندان اعتماد کرد و باید قبل از استفاده از این فیلترشکن‌ها تمام جوانب را رعایت کرد.
چند نکته برای استفاده از فیلترشکن
مهمترین اطلاعاتی که فیلترشکن‌ها می‌توانند به سرقت ببرند اطلاعات حساب‌های بانکی و ایمیلتان است. پس موقع پرداخت پول و البته استفاده از ایمیلتان فیلترشکن‌ها را خاموش کنید. این موضوعی است که میلاد نوری، کارشناس آی. تی توضیح می‌دهد: «وی پی ان‌ها از هر طریقی که فکرش را بکنید به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند. وی پی ان‌ها از طریق سرور‌ها اطلاعاتی مثل یوزر‌ها و پسورد‌ها را ذخیره می‌کنند و به راحتی به اطلاعات شخصی افراد می‌رسند. فیلترشکن‌های دیگری هم هستند که به شکل اپلیکیشن روی موبایل‌ها و سیستم‌ها نصب می‌شوند. این فیلترشکن‌ها غیر از این‌که به اینترنت گوشی شما دسترسی پیدا کنند، از شما اجازه می‌خواهند که به عکس‌ها، لوکیشن، مخاطبان و تمام برنامه‌های گوشی شما متصل شوند. این مدل از فیلترشکن‌ها بیشترین خطر را دارند و بدون این‌که نیازی به دسترسی به تمام اطلاعات گوشی شما داشته باشند از شما می‌خواهند که به آنها اجازه دسترسی بدهید و این موضوع ریسک استفاده از چنین وی پی انی را بالا می‌برد. در صورتی که یک فیلترشکن نیازی به این همه دسترسی ندارد و فقط کافی است که به اینترنت گوشی شما دست پیدا کند. اغلب، وی پی ان‌های رایگان هستند که از شما می‌خواهند به آنها مجوز دسترسی به تمام برنامه‌های گوشی‌تان را بدهید و مردم هم، چون تمایل زیادی به استفاده از فیلترشکن‌های رایگان دارند به این مسائل مهم توجه نمی‌کنند.»
نوری درباره این‌که باید از کدام فیلترشکن‌ها استفاده کرد، ادامه می‌دهد: «اگر کسانی تمایل به استفاده از فیلترشکن دارند بهتر است برای پایین آمدن ریسک استفاده از آن از همین فیلترشکن‌هایی استفاده کنند که رایگان نیست و سرور آنها مشخص است. »
