فرارو- چند روزی است که لیبی درگیر جنگ داخلی شده. جلسه دوشنبه شب شورای امنیت برای «انتشار بیانیه توقف نیروهای ژنرال حفتر» هم بینتیجه ماند و به نظر نمیرسد لیبی به این زودیها رنگ آرامش را ببیند. (
در لیبی چه خبر است؟)
به گزارش فرارو، افزایش در گیری در لیبی باعث افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است. جنگ لیبی به همراه تحریم نفتی ایران و ونزوئلا و کاهش تولید اوپک موجب شد روز دوشنبه قیمت نفت به بالاترین میزان خود در ۵ ماه اخیر برسد.
روز سه شنبه قیمت جهانی نفت از مرز ۷۱ دلار در هر بشکه هم عبور کرد. در سه ماه نخست سال جاری میلادی، بازار نفت بیشترین «افزایش قیمتِ سه ماهه» را در طول یک دهه اخیر تجربه میکند.
این افزایش قیمت در شرایطی اتفاق میافتد که تنها یک ماه تا پایان مهلت معافیت ۸ کشور از واردات نفت ایران باقی مانده است.
برایان هوک، نماینده آمریکا در مسائل ایران اعلام کرده است معافیتهای داده شده برای خرید نفت از ایران بعد از ماه «می» تمدید نمیشود.
ایران در ماه گذشته میلادی یعنی ماه چهارم معافیتها روزانه ۱.۷۶ میلیون بشکه محصولات نفتی صادر کرده است. در حالی هوک از «استراتژی صفر کردن واردات نفت از ایران در کمترین زمان» سخن میگوید که پیشبینی دولت روحانی از کل درآمدهای نفتی در سال ۹۸ معادل ۳۲ میلیارد دلار است. (چیزی در حدودفروش ۱.۵ میلیون بشکه روزانه با قیمت ۷۵ دلار)
آیا امکان تمدید معافیتها وجود دارد؟
هرچند ممنوعیت واردات نفت از ایران، میتواند بخش بزرگی از بودجه کشور را دچار مشکل کند، اما موجب افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی هم میشود. پایین نگهداشتن قیمت نفت و بنزین در آمریکا یکی از رویکردهای مهم در سیاست داخلی ترامپ است.
موسسه اف جیای اعلام کرده ممکن است قیمت نفت به ۷۵ دلار و یا حتی بالاتر برسد و بانک بارکیلز انگلستان پیش بینی کرده متوسط قیمت نفت در سال ۲۰۲۰، ۸۰ دلار باشد.
یکی از راههای آمریکا برای پایین نگه داشتن قیمت نفت فشار به اوپک برای افزایش تولید است . برایان هوک معتقد است شرایط بازار جهانی نفت برای تسریع روند به صفر رساندن خرید نفت از ایران در ۲۰۱۹ بهتر از سال گذشته است، اما آمارها چیز دیگری میگوید.
اوپک به مدت ۴ ماه پیاپی کاهش سطح عرضه خود را ادامه داده است و وزیر نفت عربستان در آخرین اظهار نظر خود در مورد افزایش سطح تولید گفته« فعلا برای صحبت در این مورد زود است.»
ممکن است عدم توانایی آمریکا در پایین نگه داشتن قیمت نفت موجب شود آمریکا بازهم معافیت خرید نفت از ایران را تمدید کند.
علاوه بر این آمارها، با بررسی یک دیدگاه کلان هم میتوان احتمال تمدید معافیتها را پیش بینی کرد. به اعتقاد "گرامشینهای جدید"(یکی از نظریات دیدگاههای جدید اقتصاد سیاسی بین الملل) نیروی محرکه اصلی اقتصاد جهانی «رقابت کاپیتالیستی و نیاز قدرتمندان برای بدست آوردن رضایت کشورهای کم قدرت» است. بر اساس این نظریه که طرفدارانی در دولتهای بزرگ جهان دارد برای رشد اقتصاد جهانی باید رضایت کشورهایی که قدرت اقتصادی بالایی ندارند به دست بیاید تا چرخه اقتصاد جهانی تداوم داشته باشد. برخی کارشناسان صحبتهای یک سال اخیر وزیر خارجه روسیه مبنی بر عدوم انزوای ایران را ذیل این نظریه بررسی میکنند.
رضایت نسبی و شرایط مناسبِ حداقلی اقتصادیِ کشورهایی که قدرت اقتصادی بالایی ندارند، بازار مصرف کالاهای خارجی را سرپا نگه میدارد و همچنین توانایی تامین نیاز کشورهای در حال توسعه را در خود منطقه را فراهم میآورد.
موافقت آمریکا با تمدید معافیت از تحریم واردات برق و گاز از ایران که در آخرین روزهای سال ۹۷ صورت گرفت را میتوان ذیل این دیدگاه بررسی کرد.
با در نظر گرفتن همه این موارد به نظر میرسد آمریکا حتی اگر میزان مجاز واردات را کاهش دهد، معافیتها را تمدید میکند. ترامپ میتواند راه میانهای در پیش بگیرد و معافیت ۶ کشور را تمدید نکند و تنها به چین و هند که واردکنندگان عمده هستند اجازه خرید نفت از ایران بدهد. تاکنون سقف مجاز واردات این دو کشور از نفت ایران در مجموع ۶۶۰ هزار بشکه در روز بوده است.
به هر حال به احتمال زیاد تا اواخر سال ۲۰۱۹ ایران میتواند از معافیتها استفاده کند. حتی اگر معافیتها به صورت رسمی تمدید نشود از راههای مختلف و با کمک کشورهای همسایه امکان فروش محدود نفت وجود دارد.