فرارو- شانزده سال از نهم آوریل ۲۰۰۳ گذشته است. روزی که سربازان آمریکایی، مجسمه صدام حسین، رئیس‌جمهور اسبق عراق، را در قلب بغداد پایین کشیدند و طومار یک نظام تمامیت‌خواه را درهم پیچیدند. اما گذر سال‌ها و عملکرد نه چندان مطلوب دولت‌های پس از سقوط صدام، موجب شده است که بار دیگر برخی محافل عراقی از «خوبی‌های» نظام بعث سخن بگویند.
به گزارش فرارو، امسال، شانزدهمین سالگرد سقوط نظام حزب بعث عراق در نهم آوریل ۲۰۰۳، در حالی فرا رسیده است که به طور پیوسته صدا‌هایی در حمایت از صدام حسین میان بخشی از مردم عراق شنیده می‌شود.
در دسامبر ۲۰۰۳، نیرو‌های ویژه آمریکایی، صدام را در یک حفره کوچک و رقت‌انگیز در شهرستان الدور در استان صلاح الدین پیدا کردند. دولت جدید عراق، صدام را به اتهام جرایم ضدبشری محاکمه کرد و سرانجام او را در ژانویه ۲۰۰۷ به دار آویخت.
به رغم گذشت بیش از یک دهه از سقوط نظام صدام، هنوز بحث و جدل درباره دوران زمامداری او در محافل رسمی و مردمی عراق در جریان است. هنوز هم عراقی‌ها درباره «بهتر بودن یا نبودن» دوران صدام از دوران «دمکراسی پس از سقوط» اختلاف نظر دارند. حتی در رابطه با روز نهم آوریل - سالگرد سقوط صدام- هم اجماع وجود ندارد. آیا این روز، روز ملی است یا روز اشغال؟ جواب قطعی وجود ندارد. اما احتمالا دیگر کسی آن را روز ملی نمی‌داند. در سال‌های اول بعد از سال ۲۰۰۳، روز نهم آوریل تعطیل رسمی بود. اما از دوره نخست‌وزیری نوری مالکی تاکنون، این تعطیلی لغو شده است.
برخی جریان‌های نزدیک به نظام بعث، که از آن سود‌های زیادی به دست آورده بودند، همواره از محاسن آن سخن می‌گویند. این امر بدیهی به نظر می‌رسد. در این میان یک نکته قابل‌توجه است؛ در برهه اخیر، محافلی از محاسن نظام سابق عراق سخن می‌گویند که خودشان از مخالفان آن به شمار می‌روند و شیعه هستند. به نوشته روزنامه الشرق الاوسط، فائق الشیخ علی، نماینده پارلمان و اپوزیسیون سابق، به طور علنی از صدام حسین و رئیس‌جمهور قبل از او، احمد حسن البکر، تمجید کرده و گفته این دو رئیس‌جمهور در طول دوران حکمرانی‌شان، به شهروندان زمین‌های مجانی می‌دادند. این در حالی است که حاکمان جدید این کار را نکردند. نماینده یادشده، حاکمان فعلی را «دزدانی» توصیف کرد که «آمریکا آن‌ها را از خیابان‌ها» جمع کرده و به قدرت رسانده است.
علاوه بر این، حدود دو ماه پیش، در یکی از شهر‌های شیعه‌نشین عراق، شاعری در مدح صدام قصیده‌ای سرود که از حاکمان فعلی عراق انتقاد می‌کند. مقامات محلی این شاعر را به اتهام تبلیغ برای صدام بازداشت کردند. طبق قانون «ریشه‌کن کردن بعث» طرفداری از صدام جرم محسوب می‌شود. در حال حاضر، این قانون به نام قانون «پاسخگویی و عدالت» معروف است.
افزایش هواداری از صدام در ماه‌های اخیر موجب شده است که برخی جریان‌های سیاسی بار دیگر قانون مزبور را فعال و با طرفداران صدام مقابله کنند.
چندی پیش تعدادی از دانشجویان عراقی در دانشگاه انبار عراق، درون دانشگاه، تصویری از صدام حسین بلند کردند. مقامات دانشگاه سه تن از آن‌ها را اخراج و چند دانشجوی دیگر را به مدت یک سال تعلیق کردند.
در رسانه‌های عربی، از جمله عراقی، هر گاه خبری از صدام منتشر می‌شود، جزو پربازدیدترین خبر‌های آن رسانه می‌شود. امری که احتمالا تمایل مخاطبان به اخبار صدام را نشان می‌دهد.
صدام حسین، یکی از خشن‌ترین حاکمان عراق بوده است به طوری که از این حیث، حتی می‌توان او را با حجاج بن یوسف ثقفی، حاکم عراق در دوره خلافت اموی، مقایسه کرد. ملت عراق تقریبا در سرتاسر دوره حکومت او، درگیر تحریم و جنگ بود. علاوه بر این، کوچکترین مخالفت با حکومت، می‌توانست عواقب وخیمی داشته باشد. شاید هواداری مردم غیرعراقی از صدام را بتوان اینگونه توجیه کرد که آن‌ها آسیبی از صدام حسین ندیده‌اند. اما سردادن شعار‌هایی به نفع صدام در عراق، آن هم از جانب برخی شیعیان، را چگونه می‌توان تفسیر کرد؟
از دیدگاه برخی ناظران، گروه‌های عراقی که از «بهتر بودن» نظام صدام سخن می‌گویند، به طور غیرمستقیم به دنبال ابراز مخالفت با ناکارآمدی‌های نظام فعلی عراق هستند. دفاع از صدام ضرورتا به این معنا نیست که عراقی‌ها واقعا نظام صدام را دوست دارند یا اینکه آن را الگویی برای حکمرانی خوب می‌دانند. بلکه شیوع فساد سیاسی و اقتصادی، ناتوانی دولت عراق در تامین خدمات عمومی مثل آب و برق، افزایش بیکاری، هدر رفتن منابع مادی عراق و ده‌ها دلیل دیگر باعث شده است که بسیاری از عراقی‌ها از بهبود اوضاع کشورشان ناامید شوند. امروزه، حتی سیاستمداران عراق هم ادعا نمی‌کنند که نظام کشورشان کارآمد هست.
رهبر جریان صدری، که نظام صدام پدرش آیت الله محمد صادق صدر را در سال ۱۹۹۹ ترور کرد، به مناسبت سالگرد اشغال عراق، بیانیه تندی درباره اوضاع سیاسی این کشور منتشر و از ناکارآمدی نظام سیاسی عراق انتقاد کرد. رهبر این جریان در بیانیه خود گفته است فاسدان در عراق به قدری زیاد هستند که ما شرمگین شده‌ایم.
گذشته از فساد در عراق، بخش قابل توجهی از جمعیت عراق پس از سال ۲۰۰۳ به دنیا آمده‌اند یا اینکه در اواخر نظام صدام، کودک بودند. اینان الان در سن جوانی یا نوجوانی هستند، ولی بسیاری از آنان بیکار هستند. همین بخش از جامعه عراق، در تابستان گذشته، اعتراضات گسترده‌ای در استان‌های شیعه‌نشین عراق به راه انداخت که بعضا به خشونت کشیده شد. نکته قابل توجه این است که بسیاری از جوانان امروزی خاطره چندانی از دوران حکمرانی آهنین صدام ندارند.
