فرارو- اندکی پس از فروکش کردن هیاهوی احتمال وقوع جنگ در خلیج فارس، جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا، در آستانه برگزاری چند نشست سران در عربستان با محوریت ایران، به امارات رفت و بار دیگر توجه‌ها را به جمهوری اسلامی جلب کرد.
به گزارش فرارو، همزمان با قدرتنمایی نظامی در خلیج فارس، تحرکات دیپلماتیک در این منطقه حساس افزایش قابل توجهی یافته و پیش‌بینی می‌شود در روز‌های آینده، با برگزاری چند نشست سران در عربستان، بیش از پیش افزایش یابد. در بحبوحه تنش‌ها میان ایران و آمریکا، جان بولتون، سه‌شنبه شب وارد ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی، شد.
او روز چهارشنبه ایران را به دست داشتن در حمله به نفتکش‌ها در بندر فجیره امارات، که در ۱۲ ماه مه اتفاق افتاد، متهم کرد و مدعی شد حمله به نفتکش‌ها با «مین‌های دریایی» انجام شده که به احتمال زیاد از ایران تهیه شده‌اند. بولتون از مقر سفارت کشورش در ابوظبی به روزنامه‌نگاران: «واضح است که ایران عامل حمله فجیره است. شما فکر می‌کنید چه کس دیگری این کار را می‌کند؟ فردی از نپال؟ در ذهن هیچکس در واشنگتن تردیدی نیست؛ ما می‌دانیم این را چه کسی انجام داد و مهم است که ایران بداند ما می‌دانیم.»
علاوه بر این، بولتون برای نخستین بار مدعی شد چند روز قبل از حمله فجیره، یک حمله ناکام دیگر به بندر ینبع سعودی در دریای سرخ صورت گرفته است. خود سعودی‌ها تاکنون در این باره چیزی نگفته اند. مشاور امنیت ملی آمریکا، در ادامه ادعا کرده است که حمله به نفتکش‌ها با حمله به ایستگاه پمپاژ نفت شرق به غرب عربستان و نیز حمله راکتی به منطقه سبز بغداد مرتبط بوده است.
لحن و ادبیات بولتون در امارات، سرتاسر هشدارآمیز و تند بود. او ضمن ابراز نگرانی از حملات یادشده، مدعی شد آمریکا تلاش می‌کند در رویکرد خود در برابر ایران «محتاط و مسئولیت‌پذیر» باشد. با این حال، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هشدار داده است که در صورت تکرار «حملات غیرمستقیم»، که آمریکا ادعا می‌کند توسط نایبان ایران انجام می‌شود، واشنگتن، تهران را مسئول خواهد دانست. بولتون در توضیح هدف واشنگتن گفت: «هدف این است که برای ایران و نایبان آن آشکار کنیم که این گونه فعالیت‌ها، ریسک (مواجه شدن با) یک پاسخ بسیار قوی از جانب آمریکایی‌ها را به همراه دارد.»
این مقام آمریکایی در خروج از توافق هسته‌ای هم به ایران هشدار داد. او گفته ایران «هیچ دلیلی» برای نقض برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ندارد «مگر اینکه قصد دارد زمان گریز به سوی تسلیحات هسته‌ای را کاهش دهد.» بولتون هشدار داد که اگر ایران از محدودیت‌های برجام فراتر رود، این امر تبعات «بسیار جدی» خواهد داشت.
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران اواسط اردیبهشت‌ماه ضمن اعلام کاهش برخی تعهدات هسته‌ای در برجام، برای سایر اعضای این توافق یک ضرب الاجل شصت روزه تعیین کرد تا منافع اقتصادی ایران را تامین کنند. در غیر این صورت، ایران اجرای تعهدات دیگری در زمینه محدودیت غنی‌سازی اورانیوم و «مدرن‌سازی» راکتور آب سنگین اراک را تعلیق خواهد کرد. اتحادیه اروپا یک روز بعد از تعیین ضرب الاجل یادشده، آن را رد کرد. روسیه نیز به ایران توصیه کرد «صرفنظر از هر اتفاقی» در برجام باقی بماند.
صبح روز چهارشنبه، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، در سفری به تهران، با همتای ایرانی خود، عباس عراقچی، دیدار و گفتگو کرد. موضوع برجام، آخرین تحولات رخ داده در این ارتباط و همچنین برگزاری کمیسیون مشترک برجام مهم‌ترین محور‌های رایزنی این دو دیپلمات ارشد ایرانی و روسی است. این نخستین سفر یک مقام بنلدپایه روس به ایران پس از کاهش تعهدات هسته‌ای است.
عراقچی به تازگی از سفر به چند کشور عربی کویت، قطر و عمان بازگشته است. به موازات سفر‌های عراقچی، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به بغداد رفت و از همانجا ابتکار عمل جدیدی برای کاهش تنش‌ها در خلیج فارس مطرح کرد. ظریف از بغداد به برخی کشور‌های عربی پیشنهاد داد که با ایران توافق «عدم تجاوز» امضا کنند. گفته می‌شود که عراقچی در سفر‌های خود به کشور‌های فوق، پیشنهاد ظریف را به همتایان عرب داده است. حتی برخی محافل رسانه‌ای کویتی مدعی شدند «پروژه ظریف» بر امضای توافق عدم تجاوز با کشور‌های پاکستان، عراق، کویت، قطر و عمان مبتنی است. برخی رسانه‌های کویت از اساس مطرح شدن پیشنهاد امضای عدم تجاوز در سفر عراقچی را تکذیب کردند و برخی دیگر گفتند که کویت این پیشنهاد را در چارچوب شورای همکاری خلیج فارس بررسی خواهد کرد. به هر حال تاکنون، هیچکدام از کشور‌های شورای همکاری به طور رسمی به پیشنهاد ایران واکنش نشان نداده‌اند. اما رسانه‌هایشان به شدت از آنچه آن‌ها «پروژه ظریف» میخوانند، انتقاد می‌کنند.
سفر بولتون از منظر دیگری هم قابل بررسی است. پنج‌شنبه و جمعه آینده، حداقل دو نشست در سطح سران با محوریت ایران در عربستان بزگرار خواهد شد. ریاض پس از حمله اخیر حوثی‌های یمن به تاسیسات نفتی‌اش و حمله فجیره خواستار برگزاری نشست اضطراری سران عرب در مکه شد. هدف اصلی این نشست‌ها، ایجاد اجماع علیه ایران است. اجماعی که به گفته بولتون اکنون میان آمریکا، امارات و عربستان وجود دارد و ریاض امیدوار است آن را گسترش دهد.
بولتون قرار است با همتای اماراتی‌اش طحنون بن زاید، و نیز محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، دیدار و درباره روابط دوجانبه و تنش در منطقه گفتگو کند. اماراتی‌ها در واقعه فجیره هیچ کسی را به طور رسمی متهم نکردند. هر چند که در رسانه‌های نزدیک به آنان، ایران مکررا متهم شده است. امارات برای اینکه از مواجهه مستقیم با ایران پرهیز کند، آمریکا و دیگر کشور‌ها را در تحقیقات سهیم کرد. به گونه‌ای که اتهام‌زنی‌ها علیه ایران از زبان مقامات آمریکایی بیان شد.
