در سومین روز هفته، قیمت دلار تا زیر سطح ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومانی پایین رفت. حدود ساعت ۴ بعدازظهر دیروز، شاخص ارزی در معاملات کف بازار با قیمت ۱۳ هزار و ۴۹۰ تومان معامله می‌شد که ۲۱۰ تومان کمتر از روز یکشنبه بود. به گفته برخی فعالان، دلار در ۳ روز اخیر در بازه ۱۳ هزار و ۴۵۰ تا ۱۳ هزار و ۷۵۰ تومان گرفتار شده است و نتوانسته است از هر سوی این محدوده خارج شود. پس از اینکه دیروز دلار نتوانست از سطح ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومانی عبور کند و به سوی محدوده پیشین عقب‌نشینی کرد، برخی از معامله‌گران عنوان کردند «بازار رنج شده است» و توان افزایشی یا کاهشی خاصی ندارد. عده‌ای از تحلیلگران چنین وضعیتی را به تغییر رویه بازارساز در بازار نسبت می‌دادند.
از نظر این عده بازارساز در ۳ روز اخیر بیشتر از آنکه به دنبال کاهش شدید قیمت‌ها و ضرری کردن معامله‌گران باشد، به دنبال مدیریت قیمت‌ها در یک دامنه بسته و محدود بود. این در حالی است که در یک ماه گذشته، تحلیلگران باور داشتند، بازارساز تاکتیک نقره داغ نوسان‌گیران را دنبال می‌کرد: عرضه زیاد و پایین بردن شدید قیمت‌ها به مقصود متضرر کردن معامله‌گران و کاهش قدرت آنها در بازار. در این میان، البته عده‌ای از فعالان بازار باور داشتند، بازارساز این تاکتیک را برای کوتاه‌مدت در پیش گرفته است و طی روز‌های آینده قیمت را بار دیگر به زیر مرز ۱۳ هزار تومانی خواهد برد.
به گزارش دنیای اقتصاد؛ این عده احتمال می‌دادند، اگر قیمت دلار به زیر محدوده ۱۳ هزار و ۴۰۰ تومانی برود، می‌تواند به معنای بازگشت بازارساز به تاکتیک پیشین باشد. در روز‌های اخیر، قیمت سکه نیز بیش از هر عامل دیگر تابع روند دلار بوده است؛ به دنبال پیروی از این روند، دیروز سکه همسو با افت قیمت دلار رویه نزولی گرفت و با ۸۰ هزار تومان کاهش به بهای ۴ میلیون و ۶۹۰ هزار تومان رسید. دیروز تا ساعت ۳ بعدازظهر بهای اونس در بازار‌های جهانی نیز برخلاف انتظار معامله‌گران داخلی و جهانی رویه افزایشی را پی نگرفت و تا حدود ساعت ۴ بعدازظهر با عقب‌نشینی از محدوده هزار و ۳۴۰ دلار به ابتدای محدوده هزار و ۳۳۰ دلار نزدیک شد. به این ترتیب، دیروز نقش اونس نیز در بازار داخلی سکه و طلا کاهنده بود.
دو نگاه به تغییر تاکتیک بازارساز
قیمت دلار از اول تا ۱۹ خرداد هزار و ۷۰۰ تومان از ارزش خود را از دست داد و از نقطه ۱۴ هزار و ۴۰۰ تومانی به نقطه ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومانی عقب‌نشینی کرد. افت حدودا ۱۲ درصدی دلار در این بازه زمانی برای بسیاری از معامله‌گران غیرمنتظره بود و برخی از فعالان در تحلیل آن عنوان می‌کردند که بازارساز با افزایش عرضه ارز به دنبال آن است که قیمت‌ها تا حدی کاهشی شوند که نوسان‌گیران ضرری شوند و دلار‌های بالا خرید روی دستشان باقی بماند.
با این حال، در هفته جاری، قیمت دلار دوبار کاهش را تجربه کرده است، ولی میزان نوسانات کاهشی نسبت به قبل معقول‌تر شده و خبری از نزول‌های شدید نبوده است. کاهش دامنه نوسانات دیروز حتی در روند قیمتی روزانه نیز مشهود بود؛ دیروز قیمت دلار عمدتا در دامنه ۱۳ هزار و ۴۵۰ تا ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان نوسان کرد. این موضوع از نگاه برخی تحلیلگران نشان‌دهنده تغییر تاکتیک بازارساز نسبت به گذشته بود. با این حال، نسبت به دلایل این تغییر رویه دو نگاه متمایز وجود داشت. یک دسته باور داشتند، این تغییر تاکتیک ناشی از واقعیت‌های پیرامونی است و عده دیگری آن را به تغییر احتمالی تفکر بازارساز نسبت می‌دادند.
دسته اول باور دارند، انتقادات زیادی به بازارساز پس از ورود دلار به کانال ۱۲ هزار تومانی مطرح شد و برخی از رسانه‌ها حتی آن را کاهشی مصنوعی دانستند. (این کاهش قیمتی پیش از سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران رخ داد). در این میان، برخی از تحلیلگران نیز عنوان می‌کردند که چنین کاهشی ممکن است با هزینه‌کرد زیادی ارزی به دست آمده باشد. برخی از فعالان باور دارند ممکن است، چنین انتقاد‌ها و برآورد‌های بازارساز از آنها، منجر به تغییر ذهنیت او شده باشد.
این در حالی است که دسته دوم باور دارند، بازارساز پس از آنکه قیمت دلار را با شیب زیادی کاهش داد، به یکباره با حملات سفته‌بازانه در کانال ۱۲هزار تومانی مواجه شد، امری که از نظر برخی معامله‌گران ناشی از جوسازی نوسان‌گیران پیرامون تغییر برخی خوشبینی‌های سیاسی بود و موجب شد که با افزایش خریدها، قیمت به اواخر کانال ۱۳ هزار تومانی برسد. در این شرایط، از نظر برخی تحلیلگران، بازارساز احساس کرده است که در شرایط کنونی، واقع‌بینانه‌تر است که به جای افت شدید قیمت ها، بیشتر اقدام به مدیریت نوسانات کند. به خصوص آنکه احتمال تاثیرگذاری اخبار سیاسی طی دو هفته جاری در نگاه برخی نوسان‌گیران وجود دارد. جوسازی پیرامون کاهش تعهدات هسته‌ای ایران و تصمیم FATF در مورد ایران دو فاند خبری هستند که نوسان‌گیران بر آنها تاکید دارند. در این میان، برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند، بازارساز با مدیریت نوسانات راحت‌تر می‌تواند در برابر شوک‌های خبری ایستادگی کند و حتی با مدیریت قیمت‌ها می‌تواند نوسان‌گیران را خسته و زمینه خروج تدریجی آنها از بازار را فراهم کند. در کنار این، در برابر نوسانات میان‌مدت نیز بازار ایمن‌تر خواهد شد.
نشانه تغییر تاکتیک بازارساز
یکی از علامت‌هایی که از تاکتیک مدیریت نوسان بازارساز حکایت می‌کرد، نوع قیمت‌گذاری صرافی‌های بانکی بود. دیروز صرافی‌های بانکی در ابتدای روز قیمت خود را نسبت به روز یکشنبه تغییر ندادند و همان عدد ۱۳هزار و ۵۰۰ تومانی را بر تابلوی خود ثبت کردند. در ادامه روز نیز صرافی‌های بانکی قیمت خود را تا ۱۳ هزار و ۳۵۰ تومان پایین آوردند که ۱۵۰ تومان پایین‌تر از روز قبل بود. این اتفاق در حالی رخ داد که روز یکشنبه بازارساز حدود ۵۰۰ تومان به قیمت دلار در مجموع افزوده بود. علامت دوم عرضه حواله درهم بود. به گفته فعالان دیروز بازارساز اجازه نداد قیمت حواله درهم در کانال ۳ هزار و ۷۰۰ تومانی باقی بماند و قیمت را به کانال ۳ هزار و ۶۰۰ تومانی برد. با این حال به نظر می‌رسد بازارساز به دنبال کاهش شدید قیمت درهم نبود و سعی کرد با نوسان کاهشی محدود بازار را مدیریت کند. به گفته برخی از کارشناسان، بازارساز در دوران تحریم بیشتر از طریق شماری از صرافی‌های معتمد اقدام به تنظیم نرخ حواله درهم می‌کند. این صرافی‌ها نیز بیشتر عرضه‌کننده ارز پتروشیمی‌ها هستند. در این میان، برخی از فعالان عنوان می‌کنند، عرضه ارز در کف بازار نیز طی هفته‌های اخیر بالا رفته است. شماری از کارشناسان علت این موضوع را به افزایش ورودی ارز پتروشیمی‌ها مرتبط دانسته‌اند. از نظر آنها، منابع ارزی پتروشیمی‌ها افزایش یافته است و بازارساز بخشی از ارز آنها را به‌صورت اسکناس در بازار توزیع می‌کند و از این طریق در برابر نیرو‌های نوسان‌ساز مقاومت کرده است. در این میان؛ عده‌ای از تحلیلگران نیز باور دارند، پتروشیمی‌ها در آستانه فصل مجامع معمولا بخشی از منابع ارزی خود را به ریال تبدیل می‌کنند و همین موضوع در افزایش ورودی ارز بازار تاثیر گذاشته است.
سومین نشانه‌ای که حکایت از تغییر تاکتیک بازارساز داشت را می‌توان از زاویه دید تحلیلگران ارز مشاهده کرد. به گفته فعالان، دیروز اکثر تحلیلگران فنی به معامله‌گران توصیه می‌کردند از خرید و فروش خودداری کنند. در واقع از نظر این گروه دلار حداقل طی این روز نه رویه افزایشی خواهد داشت و نه رویه کاهشی. به این ترتیب، می‌توان گفت که تحلیلگران فنی نیز انتظار نداشتند اتفاق خاصی در سمت عرضه رخ دهد و بازارساز به دنبال کاهش شدید قیمت‌ها باشد.
