مشخص نیست رعایت این موارد و نقشِ «پیمانکار» و «کارفرما» در سینما و تلوزیون ایران دقیقا چه معنایی دارد؛ و آیا اساسا پشت صحنه سینما و تلوزیون ایران مشمول «قوانین کار» می‌شوند یا نه. «بیمه» چه نقشی در بازپرداخت و جبران خسارات جرحی و جانی عوامل پشت صحنه دارد.
فرارو- مرگ تلخ مهدی جعفری، طراح صحنه جوان سینما و تلوزیون بار دیگر مسئله «قوانین استاندارد ایمنی کار» را مطرح ساخته، و موجب یادآوری حوادث مربوط به عدم رعایت این موارد ایمنی در محیط‌های کاریِ پشت صحنه‌ی سینما و تلویزیون ایران شد. حوادثی که تنها با رعایت موارد ایمنی نهاد‌هایی همچون «آتش‌نشانی» و «هلال احمر» و وزارت «کار و امور اجتماعی»، تا حد زیادی قابل کنترل است.
به گزارش فرارو، این هنرمند جوان که جزء عوامل سریال «خواب زده» به کارگردانی «سیروس مقدم» و تهیه‌کنندگی «الهام غفوری» بود، طبق اعلام غفوری روز شنبه ۲۰ مهرماه، در سر صحنه این سریال شبکه خانگی، حین ورود به محوطه دکور دچار سوختگی شدید شده و به بیمارستانی در کرج انتقال یافت، که به دلیل شدت جراحات (۸۵ درصد سوختگی) دار فانی را وداع گفت. هر چند در این مورد غفوری اطلاعات دیگری نداد و واقعه رخ‌داده در پرده‌ای از ابهام نهفته است.
به استناد ماده ۵ آئین‌نامه پیمانکاری مصوب وزارت کار، در هنگام عقد قرارداد لازم است هزینه‌های مربوط به امور ایمنی محاسبه و در متن قرارداد لحاظ کرده و پیمانکار از ابتدای قرارداد با نظارت کارفرما موظف به اجرای آن شود. هر چند مشخص نیست رعایت این موارد و نقشِ «پیمانکار» و «کارفرما» در سینما و تلوزیون ایران دقیقا چه معنایی دارد؛ و آیا اساسا پشت صحنه سینما و تلوزیون ایران مشمول «قوانین کار» می‌شوند یا نه. «بیمه» چه نقشی در بازپرداخت و جبران خسارات جرحی و جانی عوامل پشت صحنه دارد.
در ادامه مواردی از حوادث در پشت صحنه سینما و تلوزیون ایران را می‌خوانیم:
یکی از تلخ‌ترین حوادث مربوط به حادثه شهرک سینمایی دفاع مقدس بود. در تاریخ ۱۸ دی ماه ۱۳۹۲، بر اثر انفجار تی. ان. تی که برای جلوه‌های ویژه سریال «معراجی‌ها»ی مسعود ده‌نمکی آماده شده بود، ۵ نفر از جمله عباس رنجبر مدیر شهرک دفاع مقدس، و جواد شریفی‌راد مسئول جلوه‌های ویژه این سریال جان خود را از دست دادند.
مرحوم «شریفی راد» مسئول جلوه‌های ویژه پروژه سینمایی «معراجی‌ها» چهره‌های پرسابقه و باتجربه در حوزه تخصصی خود بود و پیش از این طی دو دهه اخیر مسئول جلوه‌های ویژه ده‌ها اثر از جمله حمله به اچ ۳، موج مرده، به رنگ ارغوان، به نام پدر، اخراجی‌ها ۱ و ۲، نفودی، شکارچی شنبه، خاک شنبه و... بود.
مورد دلخراش بعدی مربوط به «پیمان ابدی» بدل‌کار نامدار ایرانی بود که حین فیلمبرداری تله فیلم «چشم‌های نامحسوس» به کارگردانی سید محسن موسویان و تهیه‌کنندگی علی اصغر صدیقی کشته شد! بعد‌ها جزئیات مرگبار این واقعه اینگونه روایت شد که در حین تصویربرداری آخرین سکانس فیلم، پیمان ابدی (سرپرست بدلکاران این فیلم) در اتوبوس بود و قرار بود روی سطحی که مشخص بود بپرد، ولی وقتی پرید روی آن لیز خورد و اتوبوس آن را زیر می‌کند و اینطور می‌شود که پیمان ابدی در این فیلم جان خود را از دست می‌دهد!
پیمان ابدی پیش‌تر به دلیل کار در مجموعه تلویزیونی «هشدار برای کبرای ۱۱- پلیس بزرگراه» که در تلویزیون کشور آلمان تهیه و پخش شده بود به شهرت رسید.
مرگ «علی سجادی حسینی» از عجیب‌ترین اتفاقات این مجموعه است. او که مشغول ساخت فیلم «خط آتش» بود، بر اثر اصابت گلوله به پیشانی‌اش در دم کشته شد! ماجرا اینگونه نقل شد که گویا سربازی هر روز تعدادی اسلحه با تیر‌هایی مشقی برای بازیگران می‌آورد و پس از پایان کار، آن اسلحه‌ها را تحویل می‌گرفت. در یکی از این روزها، سرباز، اشتبا‌ها اسلحه خود را با تیر‌هایی واقعی با اسلحه مورد نظر فیلمبرداری، به دست بازیگر می‌دهد و همین امر سبب می-شود تا حین تمرین، بازیگر، گلوله را به پیشانی حسینی شلیک می‌کند و متاسفانه این کارگردان در دم، جان خود را از دست می‌دهد.
مورد دیگر که هرچند خوشبختانه به مرگ منتهی نشد، اما عوارض صدمات آن همچنان گریبان یکی از بهترین صدابرداران تاریخ سینمای ایران را می‌فشارد! اصغر شاهوردی، مدیر صدابرداری فیلم «چراغی در مه» همراه با علی مهدوی دستیار فیلمبردار، مهدی مددکار جانشین تولید و بهروز جلیلی بازیگر فیلم که با خودرو شخصی خود در مسیر بازگشت به تهران بودند در نزدیکی شهر قزوین با یک دستگاه کامیون تصادف کرده و مصدومین راهی یکی از بیمارستان‌های این شهر شدند. شاهوردی در پی این حادثه دچار آسیب‌دیدگی مغزی شد و همچنان زمین‌گیر است. شاهوردی صدابردار فیلم‌های بزرگی همچون هامون، نار و نی، شاید وقتی دیگر، باشو غریبه کوچک، خانه دوست کجاست، اجاره نشین‌ها و فیلم‌های دیگر بود.
حادثه در سریال «پایتخت ۲» نیز حادثه‌ی دیگری مربوط به «رانندگی» بود! هر چند این حادثه ابعاد دیگری هم داشت! عوامل سریال در راه بازگشت از قشم (یکی از لوکیشن‌های اصلی سریال) به تهران، به دو دسته تقسیم شدند؛ تصمیم بر این شد بخشی از گروه به شکل زمینی از طریق «کامیون» و دو «وَن» (که در واقع همان وسیله‌های نقلیه حاضر در خود سریال بودند!) و گروه دیگر به شکل هوایی به تهران بازگردند! اما متاسفانه گروهی که به شکل زمینی در حال بازگشت بودند در جاده سیرجان دچار سانحه شدند و آسیب‌های جدی دیدند. این دسته از عوامل که جزء بازیگران یا «عوامل درجه اول» نبودند! از جمله جواد باقری و حسن کریمی دو تن از گروه تدارکات، در اثر این تصادف در شرایط نامناسبی به لحاظ جسمانی قرار گرفتند و یکی از آن‌ها در این حادثه تصادف پای خودش را از دست داد و دیگری هم تحت عمل‌های جراحی متعددی قرار گرفت. تهیه کننده این سریال نیز همچون سریال «خواب‌زده» الهام غفوری بود.
«گوهر خیراندیش» نیز در فیلم «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران»، همچون دو حادثه قبلی گرفتار حادثه تصادف رانندگی شد، اما این-بار حین فیلمبرداری! وی که به همراه عوامل فیلمِ «بهروز افخمی» (آذر، شهدخت، پرویز و دیگران) برای فیلمبرداری به رینه – پلور دماوند رفته بود، حین فیلمبرداری یکی از صحنه‌ها با ماشین در حال حرکت بود که به طور اتفاقی با یکی از ماشین‌های محلی که ناگهان از فرعی بیرون می‌آید تصادف می‌کند. در این حادثه سر و کتف و شانه خیراندیش به شدت آسیب دیده و تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد.
حادثه دیگری که این‌بار برای بازیگری خردسال رخ داد در مهرماه ۱۳۹۳، در فیلم «آسمان آبی مادرم» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی «علی قوی‌تن» بود. «رضا کثیریان‌فر» بازیگر نقش اصلی کودک این فیلم در معدن زغال‌سنگ که لوکیشن این فیلم بود آسیب دید. هر چند همان زمان نیز «قوی‌تن» اشاره دقیقی به چگونگی سانحه رخ داده در معدن نکرد. تنها به این گفته اکتفا کرد که "با توجه به اینکه کار در شرایط معدن برای کودکان بسیار سخت است از ابتدا تصمیم گرفتیم تا فیلمبرداری این فیلم را در شرایطی ادامه دهیم تا بازیگران که اکثر کودک بودند کمتر از ۶ ساعت در روز کار کنند. "
در یکی از سکانس‌های فیلم ۳ اپیزودی «خداحافظ رفیق»، ۴ هنرور با تجهیزات نظامی کامل قصد انجام وظایف خود در دریاچه مصنوعی شهرک سینمایی دفاع مقدس را داشتند که طی سانحه ای، هر ۴ نفر که قرار نبود داخل آب بروند، به داخل دریاچه افتادند و به دلیل سنگین بودن تجهیزات نظامی متصل به لباسهایشان، متاسفانه تمامشان به قعر دریاچه فرو می‌روند و غرق می‌شوند. از این واقعه خبر دیگری در فضای مجازی در دست نیست!
این‌ها بخشی از حوادث مربوط به عدم راعایت قوانین ایمنی در محل کار بود که در پشت صحنه تلویزیون و سینمای ایران رخ داده است. لازم به ذکر است که در جای دیگری از قوانین وزارت کار به استناد ماده یک آیین‌نامه وسایل حفاظت فردی، مصوب شورای عالی حفاظت فنی، به‌منظور انتخاب وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار، کارفرما مکلف به شناسایی و ارزیابی شرایط محیط کار برای تشخیص و کنترل خطرات و همچنین به استناد ماده دو آیین‌نامه بایستی وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع مخاطرات احتمالی و محیط کار را به تعداد تهیه و به‌صورت رایگان در اختیار کارگران قرار دهد.
در اینجا می‌توان تهیه کننده را در نقش کارفرما و هر یک از عوامل را از کارگردان تا طراح و صحنه و راننده سرویس رفت و آمد عوامل را جزء کارگران طبقه‌بندی کرد؛ و پرسش این‌جاست که در سینما و تلوزیون ایران تهیه‌کننده تا چه حدی این موارد را رعایت می‌کند و در جهت ایمنی محیط کار می‌کوشد.
ناگفته نماند که بر طبق بخش دوم ماده ۹۱ قانون کار، کارگران ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و بهداشتی و اجرای دستورالعمل‌های مربوطه می‌باشند، و بدین ترتیب حساسیت بازیگران و عوامل پشت صحنه سینما و تلوزیون نسبت به این قوانین و رعایت آن‌ها نیز در کاهش این حوادث نقش چشمگیری دارد.
