فرارو- گیاه گزنه با نام علمی Urtica dioica از زمان‌های بسیار قدیم یکی از اصلی ترین دارو‌های گیاهی بوده است. مصریان باستان برای درمان آرتروز و کمر درد از گزنه استفاده می کردند، در حالی که سربازان رومی آن را برای کمک به گرم نگه داشتن بهره می-بردند. جالینوس حکیم که در قرن دوم میلادی زندگی می کرده آنرا برای رفع سرماخوردگی و بیماری دستگاه تنفسی بکار می برده است.
اما همانطور که از نام این گیاه برمی آید، هنگام تماس با بدن باعث سوزش موقتی می شود. برگ های این گیاه دارای ساختار مو مانند است که باعث گزش، تورم و قرمزی در ناحیه تماس می شود. اما آن سوی دیگر سکه، خواص بسیار باور نکردنی این گیاه است.
با این حال اگر ساقه یا برگ این گیاه را بجوشانیدیا عصاره‌ی آن را استخراج کنید، مواد گزنده‌ی آن از بین می‌روند و می‌توانید از مزایایبی شمار که در این مقاله به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم بهره مند شوید.
۱) گزنه، سرشار از مواد مغذی
برگ و ریشه ی گیاه گزنه حاوی طیف گسترده ای از مواد مغذی است که شامل:
• ویتامین ها: ویتامین‌های A.، C. و K. و همچنین چندین ویتامینگروه B. • مواد معدنی: کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم و سدیم
• چربی ها: اسید لینولئیک، اسید لینولنیک، اسید پالمیتین، اسید استئاریک و اسید اولئیک
• اسید‌های آمینه: همه اسید‌های آمینه ضروری
• رنگدانه ها: بتاکاروتن، لوتئین، لوتوکسانتین و سایر کاروتنوئید‌ها
بسیاری از مواد ذکر شده خاصیت آنتی اکسدانی در بدن شما دارند. این یعنی گیاه گزنه می تواند یکی از حافظان سلول های بدن در مقابل سرطان ها باشد و با بسیاری از رادیکال های آزاد که در بدن ما هر روزه ایجاد می شوند و زمینه ساز بسیاری از بیماری های مهلک هستند، مقابله می کند.
جدیدترین مطالعات نشان می دهد که عصاره گزنه می تواند سطح آنتی اکسیدان های خون را بالا ببرد.
۲) به جنگ التهابات می رود
التهاب یکی از مکانیسم های سیستم ایمنی برای مقابله با عفونت ها بشمار می رود، اما بسیاری از التهابات مزمن نه تنها سودی برای بدن ندارند بلکه باعث بروز بسیاری از مشکلات نیز می شوند. گیاه گزنه انواع مختلفی از ترکیبات را دارد که التهابات را کاهش می دهد. پژوهش ها مشخص کرده اند که این گیاه از طریق تداخل با تولید ترشح هورمون های ایجاد کننده ی التهاب، میزان آن را کاهش می دهد.
در مطالعات انسانی نشان داده شده است که، استفاده از کرم حاوی گیاه گزنه یا مصرف محصولات آن باعث کاهش شرایط التهابی مانند ورم مفاصل می‌شود و به طرز قابل توجهی میزان درد مفاصل را کاهش می دهد. اما با این وجود برای ثابت شدن خواص ضد التهابی این گیاه آزمایش های تاییدی بیشتری مورد نیاز است.
۳) گردش خون را بهبود می بخشد
ترکیب ویتامین C و آهن موجود در گزنه آن را به یک محرک مناسب برای تولید سلول‌های قرمز تبدیل کرده است. ویتامین C. جذب آهن در روده را افزایش می‌دهد و آهن یکی از ترکیبات مهم هموگلوبین است.
با افزایش تعداد گلبول قرمز (RBC) و افزایش گردش خون، زخم‌ها سریع‌تر بهبود می‌یابند و اندام‌های بدن اکسیژن ضروری برای تقویت سطح انرژی را راحت‌تر دریافت می‌کنند. به همین دلیل گزنه اغلب برای رفع خستگییا نوعی کم خونی که با ضعف عمومی عضلات، خستگی، مشکلات شناختی و سردرد تشخیص داده می‌شود، توصیه می‌شود.
۴) فشار خون را کاهش می دهد
به طور تقریبی از هر ۳ نفر، ۱ نفر فشار خون بالاتر از حد طبیعی دارد. فشار خون بالا عامل بسیاری از بیماری های قلبی عروقی است، حملات قلبی را سبب می شود و عامل مرگ بسیاری از افراد در سرتاسر جهان شناخته شده است.
گیاه گزنه از زمان های بسیار دور در درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار می گرفته است. این گیاه جادویی از راه های مختلفی به جنگ فشار خون بالا می رود.
یکی از آن هاافزایش ترشح ماده ی بنام نیتریک اکساید است. ماده ای که عروق خونی را گشاد کرده و گردش خون را تسهیل می بخشد و از این طریق باعث کاهش فشار خون می شود. علاوه بر این، گزنه گزنه دارای ترکیباتی است که ممکن است بعنوان مسدود کننده کانال کلسیم عمل کند و با کاهش نیروی انقباض قلب شما را آرام می کند. در مطالعات حیوانی، نشان داده شده است که گزنه در با بالا بردن دفاع آنتی اکسیدانی قلب، باعث کاهش فشار خون می شود.
۵) آلرژی را کاهش می دهد
با افزایش پیشرفت جوامع، نرخ ابتلا به بیماری های آلرژیک رو به افزایش است. در گذشته کودکان در معرض بسیاری از پاتوژن ها و مواد آلرژن قرار می گرفتند و همین امر باعث می شد تا یک سیستم ایمنی کارآمد در بزرگسالی داشته باشند.
مطالعات نشان داده اند که گیاه گزنه ابتلا به بسیاری از بیماری های آلرژیک را کاهش می دهد. عصاره ی گیاه گزنه یک مهار کننده التهاب است و از شروع حملات آلرژیک جلوگیری می کند. این فرآیند از طریق مهار رسپتور های هیستامین، که یکی از اصلی‌ترین واسطه های دخیل در شروع آلرژی است انجام می شود، اما این همه ی ماجرا نیست و این گیاه با تاثیر بر روی سلول های ایمنی بدن از ترشح مواد شیمیایی ایجاد کننده ی آلرژی جلوگیری بعمل می آورد.
محققان بسیاری در امید کشف دیگر ویژگی های گیاه گزنه در کاهش بیما ری های آلرژیک هستند، بیماری که مشکلات بسیاری برای مبتلایان ایجاد می کند.
۶) سلامت پروستات را بهبود می بخشد
طبق گزارشات بیش از ۵۰% مردان بالای ۵۱ سال دچار بیماری افزایش حجم غده پروستات می شوند. هیپرپلازی و رشد خوش-خیم پروستات را بزرگ شدن پروستات یا BPH می‌گویند. وقتی پروستات بزرگ می‌شود، راه خروجی ادرار از مثانه که گردن مثانه می باشد بسته می شود و باعث علائمی نظیر شکم درد یا احساس دائم پری مثانه، تکرر ادرار و بند آمدن ادرار می شود. گزارشات جدید حاکی از آن است که گیاه گزنه می تواند علائم ناشی از BPH را در مردان کاهش دهد.
گیاه گزنه باعث جلوگیری از تبدیل هورمون تستسترون به فرم دیگری از این هورمون که دی هیدروتستسترون نام دارد می شود، جلوگیری از این تبدیل علائم و نشانه های بزرگ شدن مثانه را کاهش می دهد.
در پژوهشی مشخص شد که افزایش دوز گزنه به طور قابل توجهی باعث افزایش تحرک، تعداد، مورفولوژی طبیعی سلول های اسپرم، قطر لوله منی ساز و تستوسترون در همه گروه‌ها نسبت به گروه کنترل می‌شود.
همچنین نشان داده شده است که گیاه گزنه بسیاری از مشکلات ادراری را کاهش می دهد، بدون اینکه عوارض خاصی ایجاد کند.
۷) قند خون را کنترل می کند.
اما خاصیت جادویی و باور نکردنی گیاه گزنه در کنترل میزان قند خون بدن است که در بسیاری از مطالعات به اثبات رسیده است. این گیاه دارای موادی است که تقلید کننده ی نقش هورمون انسولین در بدن هستند. هورمونی که با عملکرد خود، میزان قند خون را کاهش می دهد.
در یک مطالعه سه ماهه بر روی ۴۶ نفر، مصرف ۵۰۰ میلی گرم عصاره گزنه به میزان ۳ بار در روز میزان قند خون را به طور قابل توجهی در مقایسه با دارونما کاهش داده است.
گیاه گزنه برای چه کسانی منع مصرف دارد؟
ذکر این نکته حائز اهیت است که خانم های باردار باید از مصرف گیاه گزنه اجتناب کنند، زیرا انقباضات رحمی را افزایش داده و می تواند به سقط جنین منجر شود.
گیاه گزنه با دارو‌های رقیق کننده ی خون مثل آسپرین و همچنین دارو‌های ادرار آور، دیابت و فشار خون تداخل دارد و مصرف آن باید با مشورت پزشک متخصص انجام شود.
