فرارو- بر مبنای آمار استخراج شده از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور، میانگین میزان مشارکت در مجموع ۱۰ دوره انتخابات مجلس تقریبا ۶۱ درصد است و هر دوره میزان مشارکت تفاوت داشته است. کمترین میزان مشارکت به دوره هشتم با ۵۱ درصد و بیشترین میزان مشارکت در دوره پنجم تقریبا با ۷۱ درصد تعلق دارد.
به گزارش فرارو،
عباس عبدی و
محمود صادقی دو تن از شخصیت‌هایی بودند که در روزهای اخیر به اظهار نظر درباره مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم در اسفند ماه سال جاری پرداختند. عباس عبدی از وجود نگاهی تند و منفی نسبت به انتخابات سخن گفت که احتمال مشارکت پایین در انتخابات را در پی دارد. محمود صادقی نیز با توجه به یافته‌های نظرسنجی‌ها احتمال مشارکت مردم در کلانشهرها را پایین دانست، ولی از نظر او مشارکت در شهرهای کوچک همان مشارکت متوسطی خواهد بود که در گذشته وجود داشته است.
پیش بینی کمترین مشارکت پس از انقلاب
عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفتگو با فرارو درباره پیش بینی خود درباره میزان مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم گفت: «عملکرد دولت، حاکمیت و مجلس در سال‌های اخیر و اوج ناکارآمدی مجلس در مصوبه افزایش قیمت بنزین به اضافه حوادث آبان ماه و آسیب دیدن جامعه، کاهش قابل توجه میزان مشارکت در انتخابات مجلس را به دنبال خواهد داشت.»
کاهش منابع دولت و ناکارآمدی الگوی رای محلی
ناصری با اشاره به کاهش منابع دولتی ادامه داد: «دولت در ادوار گذشته، پول و منابع مالی داشت که در اختیار نمایندگان می‌گذاشت، پیشنهاد‌های نمایندگان را درباره مسایل حوزه انتخابیه‌شان می‌پذیرفت و حامی پروژه‌های منطقه‌ای آنها بود، اما حالا این منابع دولتی وجود ندارد.»
وی اظهار داشت: «مردم هر حوزه انتخابیه نیز در ازای خدمات و آوردن امکانات به نماینده خود رای می‌دادند. البته من انکار نمی‌کنم برخی نمایندگان شهرهای کوچک در چند حوزه انتخابیه به دلیل سابقه نمایندگی، ارتباطات و رانت در جذب افکار موکلان خود موفق بودند، اما عامل تعیین‌کننده در ادوار قبل از بین رفته است.»
او افزود: «در هیچ دوره‌ای جز مجلس دهم، جامعه به این واقعیت نزدیک نشد که مجلس اساسا کارآیی و اهمیتی در نظام مدیریتی کشور ندارد.»
انتخابات پرشور نخواهد بود
این فعال اصلاح‌طلب گفت: «شور و هیجانات منطقه‌ای، قومی و محلی نیز بر میزان مشارکت در انتخابات یازدهمین دوره مجلس تاثیری ندارد و تنها عامل موثر شاید حضور نامزد‌های جوان و از نسل جدید جمهوری اسلامی باشد.»
وی ادامه داد: «مردم بعد از رای ۹۶ به آقای روحانی و همین طور مجلس دهم، خیلی به صندوق رای امیدوار شدند، اما به علت عملکرد بد آقای روحانی، دولت و مجلس دهم، بخش عظیمی از اقشار سنتی و مذهبی در رای دادن دچار تردید شدند.»
ناصری گفت: «بعید است مثلا در شهر ماهشهر شاهد انتخابات پرشوری باشیم مگر اینکه مساله قومی عرب و فارس را تا حدودی پررنگ کنیم و گرنه افراد سنتی و مذهبی به دلیل از بین رفتن آدم‌های بی‌گناه در حوادث اخیر نمی‌توانند از نظر مذهبی خود را متقاعد به شرکت در انتخابات کنند.»
وی ادامه داد: «این واقعیتی است که من معتقدم در این انتخابات و انتخابات ۱۴۰۰ خودش را نشان خواهد داد.»
امنیت و تمامیت ارضی دغدغه همیشگی
ناصری با توجه به نظر اصولگرایان درباره آمدن مردم پای صندوق رای به دلیل اولویت امنیت ملی گفت: «مردم ایران همیشه امنیت ملی و تمامیت ارضی کشور را در نظر داشتند اما منجر به افزایش مشارکت در همه دوره‌ها نشده است. اصولگرایان باید به این مساله توجه کنند.»
او افزود: «برای مثال مقایسه رای نماینده اول تهران در مجلس دهم با نماینده اول تهران در انتخابات مجلس هفتم نسبت وحشتناک یک به ده را نشان می‌دهد. این میزان کاهش مشارکت نشان از عملکرد شورای نگهبان و دخالت نهاد‌های غیر مرتبط با انتخابات بود.»
این فعال سیاسی اذعان داشت: «کسی در این کشور تحت هیچ شرایطی مایل به تجزیه ایران نیست، اما مردم باید اولین پاسخ را برای هر اقدام سیاسی در خانواده و به فرزندان خود بدهند. وقتی ناتوانی در حل مشکلاتی، چون بیکاری، مسکن، ازدواج، اشتغال و خدمات حمل و نقل دیده می شود طبیعتا نباید انتظار داشت که مردم و بخش جامعه جوان آن پای صندوق رای بروند.»
امکان مشارکت ۶۰ درصدی در صورت جوانگرایی
ناصری با توجه به پیش بینی‌های صورت گرفته از سوی برخی اصولگرایان درباره مشارکت ۶۰ درصدی در انتخابات پیش رو گفت: «من در یک صورت معتقدم که بتوان مانند اصولگرایان مشارکت بین ۵۰ تا ۶۰ را پیش بینی کرد؛ آن هم به شرط حضور نسل جوان و جدید در کل کشور است.»
او افزود: «شاید حضور جوانان، انگیزه‌ای قوی برای مشارکت نسل جوان در انتخابات فراهم کند.»
ناصری اظهار کرد: «نبض سیاست ورزی مردم و فعال یا نیمه فعال بودن آنها در انتخابات فقط در چند شهر سیاسی از جمله پایتخت هویدا میشود.»
وی افزود: «دادن آمار کلی مشارکت در کل کشور بیانگر نشاط اجتماعی و سیاسی جامعه نیست.»
ناصری گفت: «اگر قرار باشد ۸۰ درصد مجلس، نسل جوان و نوپایی باشد که هنوز تجربه کار اجرایی ندارد وقتی وارد مجلس یازدهم شود از نظر مدیریتی، مجلس در اختیار نهاد‌های دیگر قرار خواهد گرفت و معلوم نیست برای کشور و مردم چه دستاوردی داشته باشد.»
وی تصریح کرد: «از نظر من نامزدی نسل جوان در انتخابات شاید انگیزه‌ای برای حضور جوانان و حتی والدین‌شان در انتخابات باشد، ولی الزاما اتفاق مبارکی در آینده کشور نخواهد بود.»
او افزود: «در مجلس دهم، نمایندگانی از نسل متولدین بعد از انقلاب داریم که در مجلس برای نخستین بار با قاموس سیاست‌ورزی و مدیریتی کشور آشنا شدند و عملا هیچ تجربه‌ای نداشتند.»
وی ادامه داد: «هر دو جریان سیاسی کشور متاسفانه در طی یک دهه اخیر برنامه‌ای برای جایگزینی نیرو‌های خود در همه حوزه‌های کشور نداشتند و همین موجب شده که جوان تا وارد مجلس میشود جذب جریانات سیاسی شده یا جوانی مانند آذری جهرمی که وارد دولت میشود؛ هوای ریاست جمهوری به سرش می‌زند.»
ناصری گفت: «راس هرم نظام سیاسی و کانون‌های اصلی حاکمیت کشور از نسل اول انقلاب، کلا نومید شدند و به سمت نیرو‌های جوان و جدیدی رفتند که ترکیب آینده مجلس را همان‌ها شکل خواهند داد.»
وی با تأکید بر اینکه «مجلس آینده در نوع خودش بی‌نظیر خواهد شد»، افزود: «یک جوان متخصص، زمانی که ساختار مدیریتی کشور سالم و قانونمند باشد می‌تواند از تخصص و تجربه‌اش استفاده کند، ولی وقتی با مجلس و مقننه‌ای رو به رو هستید که در افزایش قیمت بنزین هیچ کاره است و آن فجایع به بار می‌آید؛ هر قدر فرد متخصص و جوان باشد کارکردی نخواهد داشت.»
«مشارکت مشروط» شرط حفظ جامعه مدنی
ناصری با تأکید بر اهمیت مشارکت مشروط اصلاح‌طلبان گفت: «آقای خاتمی و خیلی از اعضای هسته اصلی جبهه اصلاحات از اول معتقد بودند مشارکت بی قید و شرط در انتخابات سم مهلکی است و باید در انتخابات به صورت مشروط شرکت کرد.»
وی افزود: «من هم معتقدم اصلاح‌طلبان اگر با راهبرد مشارکت بی قید و شرط در انتخابات اسفند حضور یابند جامعه مدنی آنها را همراهی نخواهند کرد.»
او ادامه داد: «همراهی مردم با یک جریان سیاسی گاهی با رای دادن و گاهی وقت‌ها با رای ندادن است.»
این فعال اصلاح‌طلب تأکید کرد: «اصلاح‌طلبان باید بعد از دوم اسفند آن چنان اعتباری داشته باشند که بتوانند با جامعه مدنی ارتباط برقرار کنند. اگر از مشارکت بی قید و شرط سخن بگویند، جامعه مدنی را از خود دور می‌کنند. احتمالاً در آینده بزرگترین مشکل اصلاح‌طلبان همین خواهد بود.»
اهمیت حاشیه‌نشینان شهری
ناصری گفت: «با توجه به اهمیت جامعه مدنی، هر دو جریان سیاسی در صورت داشتن تحلیل درست از اوضاع، حتما به فرودستان و حاشیه‌نشینان اهمیت می‌دهند. شوخی است که فکر کنیم مردم حاشیه‌نشین تهران، اهواز و مشهد تاثیری بر رای مردم ندارند. امروز بزرگترین دغدغه مسئولان عالی و میانی کشور شکاف بین حاکمیت و جامعه مدنی است.»
ناصری در ادامه گفت: «دو قطبی تعیین‌کننده و تعامل گر امروز جامعه، دو قطبی حاکمیت و جامعه مدنی است.»
وی افزود: «این شکاف روز به روز عمیق‌تر میشود. احمدی‌نژاد بزرگترین خیانت را به ایرانیان کرد و طبقه متوسط را تا حدود زیادی از بین برد و از نظر اقتصادی و حتی فرهنگی جامعه را به دو قطب ضعیف و ثروتمند تبدیل کرد.»
ناصری اظهار داشت: «امروز به دلیل سیاست‌های دولت قبلی، فساد ساختاری، دو قطبی ثروت و فقر خیلی افزایش پیدا کرده است. این دوقطبی‌سازی به علت نحوه بد حکمرانی افزایش یافته و راه نجات فقط در اصلاحات اساسی در نظام سیاسی و ساختار مدیریتی کشور است.»
پیش‌بینی مشارکت ۶۰ درصدی
در این باره علی دورانی فعال سیاسی اصولگرا با تایید تمایز الگوی رای دهی در کلانشهرها با شهرهای کوچک در گفتگو با فرارو گفت: «بسیاری از اظهارنظرات درباره کاهش مشارکت در انتخابات پیش روی مجلس، معطوف به کلانشهرها و به خصوص تهران است.»
دورانی ادامه داد: «با وجود تمام مشکلات اقتصادی و ناتوانی دولت در حل مشکلات، نگاه مردم به امنیت ملی و حمایت از اصل نظام موجب مشارکت در انتخابات خواهد شد.»
این فعال سیاسی با تأکید بر اینکه «مردم علی رغم ضعف‌ها، برخی بی‌عدالتی‌ها و فساد‌های موجود پای انقلاب هستند»؛ تصریح کرد: «مردم این معضلات را به قانونگذاران و مجریان مرتبط می‌بینند و حساب‌شان را از حساب انقلاب و رهبرانش جدا می‌کنند.»
او گفت: «پیش‌بینی من از مشارکت مردم در انتخابات در استان‌ها و حوزه‌های تک کاندیدا و دو کاندیدا بالای ۶۰ درصد و در تهران نیز حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد است که این میزان مشارکت در سطح دنیا و در مقام مقایسه با کشور‌های مدعی جامعه مدنی، عالی است.»
تمایز الگوی رای دهی در تهران با شهرهای کوچک
وی اظهار داشت: «در بسیاری از حوزه‌های انتخاباتی نگاه مردم برای مشارکت در انتخابات صرفا انتخاب یک نماینده در مجلس است که حق‌شان را بگیرد و مسایل‌شان را حل کند.»
او با بیان اینکه «در شهرهایی، چون تهران، نگاه سیاسی‌تر است و تابع عوامل دیگری است»، افزود: «در هر حوزه انتخابیه مدل و الگوی رای مردم نیز متفاوت است، در جایی سیاسی و در جا‌های دیگر تابع زبان، قومیت و نژاد است.»
وی اذعان داشت: «همه این عوامل در انتخابات موثر است. گاهی اوقات تعصبات و رقابت بین شهرهایی که در یک حوزه انتخابیه حضور دارند خود به خود موجب افزایش مشارکت میشود گر چه سایر مسایل سیاسی نیز در این میان هست.»
او اظهار کرد: «هر چه شهر‌ها بزرگتر و نامزد‌ها بیشتر می‌شوند نگاه مردم نیز تغییر می‌کند تا زمانی که در تهران، اوج نگاه سیاسی، جناحی و حزبی شکل می‌گیرد و طبیعتا الگوی رای متفاوت میشود.»
دورانی گفت: «حتما شکاف قومی بر افزایش مشارکت تاثیر دارد، اما اولیای امر باید مراقب باشند که انتخابات موجب ایجاد شکاف قومی یا عمیق‌تر شدن شکاف‌های قومیتی و نژادی نشود، ولی لاجرم خیلی وقت‌ها همین موجب رقابت بیشتر میشود.»
دورانی گفت: «نگرانی که در حال حاضر وجود دارد کاهش میزان مشارکت نیست بلکه مشارکت مردم است. این که دست اندرکاران کشور رفاه و وضعیت اقتصادی مطلوب را برای مردم تأمین کنند.»
وی افزود: «امیدوارم مجلس و رئیس جمهور آینده مسیری را پیش روی مردم قرار دهند که حداقل رفاه عمومی تامین شود و وفاداری مردم را جبران کنند.»
دورانی همچنین با اشاره به اظهار نظر عباس عبدی درباره نگاه منفی مردم درباره مشارکت در انتخابات و کاهش آن گفت: «کسانی مثل آقای عبدی روی بحران‌های اخیر تمرکز می‌کنند. طبق آمار ۳۰ درصد در این بحران‌ها حضور داشتند. نه اینکه معترضین فقط ۳۰ درصد هستند، اما بیشتر آنها برای بدتر نشدن اوضاع وارد این قضایا نمی‌شوند و در انتخابات حضور می‌یابند. در انتخابات گذشته هم این نگرانی‌ها بود، اما سربلند بیرون آمدیم.»
وی افزود: «این افراد در فضای نخبگی، سیاسی و اجتماعی خود محدود شدند، اما ستاد انتخاباتی ما فعال است، من در ستاد به حوزه‌ها سرکشی می‌کنم و شاهد واقعیت هستم.»
دورانی ادامه داد: «این دوستان با این تحلیل‌ها می‌خواهند ایجاد نگرانی کنند تا شورای نگهبان ردصلاحیت‌های کمتری کند. البته امیدوارم این طور نباشد.»
وضعیت اصلاح‌طلبان
دورانی گفت: «حامیان دولت و اصلاح‌طلبان الان دچار تردید هستند که باید سرمایه‌های اجتماعی خود را به حضور در انتخابات تشویق کنند یا نه، آن هم به خاطر وضعیت نامطلوب دولت، مجلس و شورای شهر است.»
او افزود: «چون می‌دانند مورد پذیرش قرار نمی‌گیرند تمایلی به حضور در انتخابات ندارند و یک دوره باید به خود و سرمایه اجتماعی‌شان استراحت بدهند تا بازسازی صورت بگیرد.»
وی همچنین با اشاره به اظهارنظر عباس عبدی که مساله انتخابات را به معنای واقعی برای اصلاح‌طلبان تمام شده دانسته است، گفت: «منظور از این پایان، نسبی است. شاید با توجه به وضعیت دولت و کشور امیدی برای به صحنه آمدن خود یا سرمایه اجتماعی‌شان نمی‌بینند. از سویی نیز میزان مشارکت دوستان‌شان در ثبت نام نامزد‌های انتخاباتی کم بوده و چهره‌های شاخصی نیامدند. از این‌رو نومیدتر شدند.»
او اظهار داشت: «به نظر می‌رسد عقلای قوم‌شان سوای اینکه انتخابات را از پیش باخته یا برای‌شان تمام شده یا نه، برای افزایش مشارکت در انتخابات کمک کنند.»
این فعال اصولگرا گفت: «سپهر سیاسی ایران به گونه‌ای بوده که گرفتن قوه مجریه توسط یک جریان موجب چرخش شده و صورت نو به خود گرفته است. بنابراین اگر اصلاح‌طلبان کمک کنند انتخابات خوبی داشته باشیم و عناصر تندرو به مجلس نروند؛ در آینده می‌توانند خود را بازسازی کنند و در جرگه خدمتگزاران نظام قرار گیرند.»
وی در ادامه افزود: «معمولا منتهی‌الیه دو جریان، تندرو‌هایی هستند که به سطح مشارکت مردم و انتخاب درست مردم ضربه می‌زنند و مردم باید کمک کنند چهره‌های معقول وارد مجلس شوند.»
انتخابات مجلس یازدهم زمین بازی اصولگرایان
دورانی گفت: «این انتخابات، زمین بازی جریان و گروه‌های انقلابی‌تر است و رقابت اصلی بین آنها شکل می‌گیرد. همچنین مشارکت در لایه‌های اجتماعی اصولگرایان بیشتر خواهد بود.»
وی در ادامه افزود: «بخشی از این سرمایه اجتماعی، تکلیف‌گرا هستند و در هر انتخابات بدون قید و شرط و فارغ از شرایط اقتصادی و سیاسی کشور شرکت می‌کنند. مابقی نیز پای کار انقلاب خواهند آمد.»
وی اظهار کرد: «ما درصد هواداران قطعی هر جناح را خیلی پایین می‌بینیم، بخش عمده مردم، خاکستری هستند و رای اینها باعث آمدن نفرات جدیدی میشود که به حل مشکلات کشور کمک می‌کنند.»
دورانی با اشاره به تاثیر بحران‌های اخیر به ویژه در حاشیه شهر‌ها بر پایگاه رای اصولگرایان، اذعان داشت: «البته این اتفاقات، سرمایه اجتماعی ثابت دو جناح را کم کرده است. اما همه عوامل را باید در نظر داشت. وقتی اصلاح‌طلبان از تمام شدن انتخابات برای خود سخن می‌گویند، تاثیر این بحران‌ها بر پایگاه رای اصولگرایان خیلی محدود است.»
وی افزود: «اما اگر اصلاح‌طلبان بخواهند برخی شکاف‌ها را فعال کنند؛ خیانت به کشور است و موجب تاثیر این عوامل بر پایگاه رای اصولگرایان میشود اما چون می‌دانند این تاثیر کم است کاری نمی‌کنند.»
مجلس یازدهم، مجلس تخصص‌گرای جوان
دورانی درباره شباهت این دوره انتخابات مجلس با ادوار قبلی گفت: «باید این شباهت را در مشارکت و نتیجه انتخابات مد نظر قرار داد.»
وی افزود: «در مشارکت، این دوره الگوی خاص خودش را دارد، اما در بحث نتیجه و اینکه شبیه کدام مجلس میشود؛ شبیه هیچ کدام از مجالس نخواهد شد.»
او گفت: «امیدوارم الگویی که این مجلس ایجاد می‌کند برای مجلس بعدی تکرار شود. مجلس یازدهم، مجلسی جوان و تخصص‌گرا خواهد بود که کمک خواهد کرد در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در دولت تحول خوبی صورت گیرد.»
