فرارو- خریداران صندوق ETF پالایش یکم با عقب‌نشینی شاخص بورس در روزهای گذشته دچار تردید شده‌اند. چون سهام پالایشگاه‌هایی که قرار است در قالب این صندوق عرضه شوند در روزهای منفی اخیر کلی کاهش قیمت پیدا کرده و احتال کاهش بیشتر قیمت‌ها آنها در نهایت امروز باعث شد ناظر بازار نمادها را متوقف کند، صرف‌نظر از این تصمیم در صورت تداوم روند منفی بازار ممکن است قیمت سهام این پالایشگاه‌ها از رقم در نظر گرفته شده برای واحد‌های صندوق ETF دوم کمتر شود. موردی که می‌تواند به کلی صرفه اقتصادی شرکت در پذیره‌نویسی واحد‌های صندوق پالایش یکم را زیر سوال ببرد.
مقایسه قیمت سهام پالایشگاه‌ها با واحد‌های صندوق ETF
قیمت واحد‌های صندوق ETF پالایش یکم روز سه‌شنبه چهارم شهریور تعیین شده و با نوسانات بورس تغییری نمی‌کند. آنطور که در اطلاعیه سازمان خصوصی‌سازی آمده، شیوه قیمت‌گذاری واحد‌های صندوق ETF پالایش یکم به این صورت است که قیمت پایانی سهام هر نماد در روز قبل از آغاز پذیره‌نویسی یعنی سه‌شنبه چهارم شهریورماه، مبنا قرار داده شده و شرکت ملی نفت سهام خود را با ۲۰ درصد تخفیف روی این قیمت‌ها به صندوق ETF پالایشی یکم واگذار می‌کند.
سه‌شنبه چهارم شهریور، قیمت پایانی سهام شرکت پالایش نفت اصفهان سه هزار و ۵۰۴تومان بود که تخفیف ۲۰ درصدی روی این رقم اعمال می‌شود، در صورتی که در پایان همان هفته با روند منفی بازار، قیمت هر سهم شپنا به سه هزار و ۴۶۱ تومان رسید که کمتر از نرخ روز سه‌شنبه هفته گذشته است. با توجه به صف فروش بزرگی که در روزهای بعد برای شپنا تشکیل شد، احتمالا روند منفی برای روزهای آینده هم قابل تصور است. سهام پالایش نفت تهران هم وضعیت مشابهی دارد. قیمت مبنا برای تخفیف ۲۰ درصدی در صندوق ETF پالایشی یکم، سه هزار و ۴۷۵ تومان است، ولی روند منفی بازار باعث شده قیمت سهام شتران در پایان معاملات هفته اول شهریور یعنی پس از تنها دو روز به سه هزار و ۴۰۲ تومان برسد و برای آن صف فروش سنگین تشکیل شود.
سهام پالایشگاه نفت تبریز در لب مرز قرار گرفته است. قیمت مبنای تخفیف ۲۰ درصدی در صندوق ETF پالایشی یکم برای آن چهار هزار و ۳۱۶ تومان است و روز چهارشنبه ۱۲ شهریور سهام آن با قیمت چهار هزار و ۱۹۹ تومان با صف طولانی فروخته می‌شد.
پالایشگاه نفت بندرعباس تنها شرکتی است که قیمت سهام آن در پایان معاملات هفته گذشته بالاتر از قیمت مبنای صندوق ETF پالایش یکم قرار داشت. بر اساس اطلاعیه سازمان خصوصی سازی قیمت سهام شبندر برای عرضه در صندوق ETF چهار هزار و ۲۸ تومان با تخفیف ۲۰ درصدی است. آخرین بار سهام شیندر در بازار با قیمت چهار هزار و ۱۷۹ تومان معامله شد، اما با توجه به صف خرید ممکن است قیمت سهام این شرکت هم مثل بقیه به محدوده‌های پایین‌تر کاهش پیدا کند.
اگرچه با توجه به تخفیف ۲۰ درصدی، همچنان می‌توان روی ارزنده بودن واحد‌های صندوق ETF پالایشی یکم حساب باز کرد اما قیمت‌هایی که پس از اعمال تخفیف تعیین شده احتمالا، بالاتر از نرخ روز بازار است و این کار صرفه خرید صندوق پالایش یکم را از بین می‌برد. اتفاقی که در نهایت باعث شد امروز خرید و فروش این نمادها توسط ناظر بازار متوقف شود.
آیا امکان تغییر شیوه قیمت‌گذاری صندوق پالایش وجود دارد؟
همه‌چیز بستگی به تصمیم مسئولان دولتی دارد. بر اساس مصوبه فروردین‌ماه دولت برای عرضه باقی‌مانده سهام شرکت‌های دولتی در قالب سه صندوق ETF مبنای قیمت‌گذاری واحد‌های صندوق بر اساس میانگین قیمت یک ماه منتهی به انتشار اطلاعیه پذیره‌نویسی در نظر گرفته می‌شود. برای دارا یکم شرایط به همین شکل بود، اما وضعیت پالایش یکم متفاوت است. از آنجا که روند بورس در مرداد و شهریور منفی بوده، اگر سازمان خصوصی‌سازی مبنای قیمت‌گذاری را همان میانگین ۳۰ روزه در نظر می‌گرفت، قیمت واحد‌ها خیلی بالاتر از ارزش روزشان محاسبه می‌شد. برای همین مبنای قیمت‌گذاری به جای ۳۰ روز منتهی به انتشار اطلاعیه، همان قیمت پایانی روز آغاز پذیره‌نویسی اعلام شد. شرایط این روزهای بورس باعث شده حتی همان قیمت روز آغاز پذیره‌نویسی هم نسبت به ارزش روز سهام پالایشگاه‌های بیشتر باشد و این مورد می‌تواند روی استقبال مردم از شرکت در پذیره‌نویسی تاثیر بگذارد. برای همین این احتمال وجود دارد مبنای قیمت‌گذاری واحد‌ها تا پایان دوره پذیره‌نویسی تغییر کند. البته همه‌چیز بستگی به تصمیم مسئولان دولتی دارد.
فعلا برای خرید سهام پالایش یکم منتظر بمانید
پنج روز تا پایان مهلت پذیره‌نویسی صندوق ETF پالایش یکم فرصت باقی مانده؛ خریداران تا ۱۹ شهریورماه وقت دارند در مورد واحد‌های این صندوق فکر کنند. هر زمانی که در پذیره‌نویسی شرکت کنید تفاوتی در قیمت واحد‌ها نخواهد داشت. برای همین بهتر است تا آخر هفته منتظر بمانید. با این کار می‌توانید با دقت بیشتری تصمیم بگیرید. ممکن است در این یک هفته مبنای قیمت‌گذاری تغییر کند یا ممکن است قیمت سهام پالایشگاه‌ها در بورس کاهش چشمگیری داشته باشد و بتوانید آنها را ارزان‌تر بخرید.
راهنمای خرید صندوق پالایشی یکم
پذیره‌نویسی صندوق ETF از روز چهارشنبه پنجم شهریورماه آغاز شده و تا ۱۹ شهریور ادامه دارد. هر واحد این صندوق ۱۰ هزار تومان است و هر کس می‌تواند تا سقف پنج میلیون تومان یعنی ۵۰۰ واحد سفارش خرید ثبت کند. آن‌هایی که قبلا دارا یکم خریده بودند، شرایط متفاوتی دارند. بر اساس اطلاعیه سازمان خصوصی‌سازی، جمع سرمایه‌گذاری در دارا یکم و پالایشی یکم پنج میلیون تومان اعلام شده و این یعنی اگر قبلا دو میلیون تومان دارا یکم خریده بودید، این بار تا سقف سه میلیون تومان یعنی ۳۰۰ واحد امکان خرید پالایشی یکم دارید. با توجه به اینکه در چنین شرایطی پالایشی یکم می‌تواند ۱۳ میلیون نفر مشتری داشته باشد، ممکن است در ادامه این تصمیم تغییر کند و خریدار‌های دارا یکم هم بتوانند تا سقف پنج میلیون پالایشی یکم بخرند.
اگر کد بورسی دارید، صرفا می‌توانید از طریق کارگزاری‌ها برای شرکت در پذیره‌نویسی اقدام کنید. برای این کار باید نماد پالایش را در فهرست نماد‌های بازار جستجو کنید و برای خرید حداکثر ۵۰۰ واحد سفارش ثبت کنید. توجه داشته باشید که بعد از پایان معاملات ممکن است با پیام لغو سفارش مواجه شوید. این به معنای حذف سفارش خرید شما نیست و لازم نیست دوباره برای خرید اقدام کنید. در چنین حالتی پول اضافه از حساب شما کم می‌شود و بازگشت آن ممکن است چند روز طول بکشد. در پذیره‌نویسی دارا یکم آن‌هایی که کد بورسی داشتند، از بانک‌ها هم می‌توانستند برای خرید واحد‌ها استفاده کنند، اما در صندوق جدید، پذیره‌نویسی برای فعالان بورس، صرفا از طریق کارگزاری‌ها امکان‌پذیر است.
اگر کد بورسی ندارید، می‌توانید با کد ملی خود برای شرکت در پذیره‌نویسی اقدام کنید. برای این کار شبکه بانکی به کمکتان می‌آید و برای ثبت سفارش می‌توانید در کنار مراجعه حضوری به شعبه بانک، از سامانه‌های اینترنت‌بانک، موبایل بانک یا بعضی اپلیکیشن‌های کیف پول استفاده کنید. توجه داشته باشید که در چنین شرایطی سفارش شما در کارگزاری همان بانک ثبت می‌شود. مثلا اگر از بانک ملی برای شرکت در پذیره‌نویسی استفاده کنید، نهایتا واحد‌های شما در کارگزاری بانک ملی ثبت می‌شود. برای فروش واحد‌های حتما لازم است کد بورسی داشته باشید. برای همین بهتر است در فرصت باقی‌مانده تا زمان انجام معاملات کد بورسی بگیرید. برای اینکه دچار دردسر نشوید، بهتر است سراغ همان کارگزاری بانکی بروید که از آنجا برای پذیره‌نیوسی اقدام کرده‌اید، بروید. در چنین شرایطی زمانی که واحد‌های پالایشی یکم قابل معامله شود، مستقیما این واحد‌ها به ترکیب دارایی یا پرتفوی شما در کارگزاری بانک مورد نظر می‌آید و نیازی به تغییر کارگزاری ناظر نخواهید داشت. در طرف مقابل اگر در کارگزاری دیگری ثبت نام کنید، لازم است برای فروش واحد‌ها کارگزار ناظر خود را تغییر دهید که این مورد حداقل سه روز طول خواهد کشید.
قربون آدم فهمیده