خانم ابتکار؛ کارت‌ ملی، کارت عروسی نیست!

فرارو- افشین داورپناه*؛ در روز‌های گذشته معصومه ابتکار در صفحه توئیتری خود نوشت: «طی مکاتبه‌ای حدود دو هفته قبل از وزیر کشور درخواست کردم همانطور که در شناسنامه نام مادر کنار نام پدر آمده، در کارت ملی هم از این به بعد نام مادر درج شود تا هر ایرانی به نام پدر و مادر، هر دو، شناخته شود». در این‌باره ذکر چند نکته ضروری است:

یک) بهتر بود سرکار خانم ابتکار (یا ارائه دهندگان چنین پیشنهادی) ابتدا نمونه کارت‌های ملی کشور‌های دیگر را هم مشاهده می‌کردند! در کدام کشور‌ها نام پدر یا مادر به عنوان یک مقوله مستقل (تاکید می‌کنم به عنوان یک مقوله مستقل) در کارت ملی آورده می‌شود؟ بهتر است بدانیم اساساً درج نام پدر هم در کارت ملی، یک کار ضروری نیست؛ کارت‌های شناسایی ملی (National ID card) یا کارت‌های تعیین هویت ملی دیجیتال/ هوشمند ابزار‌های جدید شناسایی هویت هستند که از پروتکل‌ها و قواعد مشخصی پیروی می‌کنند.

کارت ملی یک مدرک هویتی است که بر اساس یک شماره ملی، هویت شما را ثبت و شناسایی می‌کند! در واقع کد ملی شما بر اساس سایر فاکتور‌های هویتی شما پیش از این در بانک‌های اطلاعاتی مادر کشور (در کشور ما ثبت احوال) تعریف شده است. وقتی شما به بانک، اداره ثبت و ... مراجعه می‌کنید نه اسم پدر شما مهم است نه اسم مادر شما، شما با یک کد ملی شناخته می‌شوید؛ اینکد ملی است که مهم است. از طریق کد ملی است که چهره شما، سال تولد، محل تولد، محل سکونت، شماره تلفن شما، نام پدر و مادر شما و ... مشخص می‌شود!

دو) این اگر کج‌سلیقگی نباشد یا ناشی از بی‌ایده‌بودن است یا یک شاهکار ایده‌پردازی و فعال‌نمایی سازمانی که درخواست شده‌است اسم مادر هم در کنار نام پدر آورده شود؟ که چه بشود؟ کارکرد‌های این اسم حتی اسم پدر در کارت ملی چیست؟ مگر کارت ملی، کارت عقد و عروسی است که بخواهیم در آن این نوآوری‌ها و صحنه‌پردازی‌های رمانتیک را انجام بدهیم؟ ارزش این پیشنهاد به همان اندازه ارزشمند است که شما پیشنهاد کنید از این به بعد در کارت‌های عقد و عروسی نام مادر عروس و داماد هم آورده شود! که البته جای چنین کاری اگر چه در کارت عروسی بامزه است، اما در کارت ملی هوشمند شهروندان هیچ توجیهی ندارد و هما ن طور که پیشتر اشاره شد اساساً وجود اسم پدر هم در کارت ملی ضرورتی ندارد! کاش خانم دکتر ابتکار توضیح داده بودند که چه کارکرد‌های حقوقی یا فضائلی در این پیشنهاد نهفته است؟ و کاش می‌فرمودند که بر اساس کدام کار کارشناسی چنین پیشنهادی ارائه شده؟ بعد از چهار سال سکانداری معاونت امور زنان ریاست جمهوری ارائه چنین پیشنهادی صرفاً نشان دهنده دست‌های خالی این معاونت و عملاً بی‌فایده بودن چنین معاونتی در نهاد ریاست جمهوری است!

سه) چرا نامه یک پیشنهاد (که فقط پیشنهاد است و آن هم در حد ارسال یک نامه به وزارت کشور) رسانه‌ای می‌شود؟ اگر چنین باشد بعد از این همه وزرا و مسئولان می‌توانند صرفاً پیشنهادات‌شان را بدون این که عملیاتی شده یا به نتیجه‌ای رسیده باشد به عنوان رزومه و عملکرد کاری خودشان معرفی کنند!

چهار) این‌که آیا نهادی به اسم معاونت زنان ریاست جمهوری اساساً چه قدر اختیارات قانونی (یا حتی اجرایی) دارد بحث دیگری است. اگر چنین معاونتی اختیاراتی ندارد ـ حتی در حد طرح مطالبات جدی زنان کشور ـ و آن هم با این نوع از مدیریت و عملکرد، فسلفه وجودی آن چیست؟ می‌توانست در حد یک دفتر باشد در نهاد ریاست جمهوری ـ دفتر امور زنان؛ و اگر هم صرفاُ جنبه‌ای نمایشی و نمادین دارد، وجود فعلی را حتی در حد کارکرد‌های نمادین و نمایشی هم نمی‌توان پذیرفت.

در ادامه تصاویر برخی کارت‌های ملی در سایر کشورها آمده است.

*افشین داورپناه (مردم‌شناس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی)