هشدار در سازمان ملل؛ آیا جنگ سردی در کار است؟

فرارو- نشست مجمع عمومی سازمان‌ملل متحد همزمان با هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس این سازمان روز سه شنبه یکم مهر آغاز به کار کرد.

به گزارش فرارو، در آغاز این نشست که قرار است از دیروز به مدت یک هفته تا سه‌شنبه ۸ مهر (به استثنای یکشنبه و دوشنبه) ادامه یابد، ابتدا آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل سخنرانی کرد. پس از آن رهبران جهان به صورت آنلاین سخنرانی کردند.

گوترش در سخنرانی افتتاحیه خود با اشاره به رقابت جاری میان دو ابرقدرت اقتصادی جهان یعنی چین و آمریکا و محکوم کردن این تنش، جهان را به پرهیز از جنگ سردی جدید فراخواند و گفت: «با وجود بیماری همه‌گیر کرونا، دنیا به آتش‌بسی نیاز دارد تا تنش‌های روزافزون را خاموش کرده و از بروز یک جنگ سرد جدید جلوگیری کند.»

او با لحنی تند و هشدارآمیز بدون آن که به صراحت نامی از این دوکشور ببرد گفت: "ما در مسیر بسیار خطرناکی قرار داریم. جهان ما طاقت آینده‌ای را ندارد که دو قدرت بزرگ اقتصادی، جهان را دوپاره کنند؛ هر کدام با مقررات تجاری و مالی و توانایی هوش مصنوعی و اینترنتی خودشان."

با وجود توصیه گوترش، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی خود به شدت به چین حمله کرد و این کشور را در مورد شیوع ویروس کرونا که او آن را «ویروس چینی» نامید، مسئول دانست. او کرونا را بزرگ‌ترین چالش دنیا پس از جنگ جهانی دوم خواند و از سازمان ملل خواست کشوری را باعث شیوع این بیماری در جهان شده، به مسئولیت‌پذیری وادار کند. او همچنین چین را به آلوده کردن گسترده محیط زیست در جهان متهم کرد.

ترامپ گفت: "چین در اولین روز‌های انتشار این ویروس راه سفر‌های داخلی را بست، درحالی که اجازه داد پرواز‌ها به خارج انجام شود و جهان را آلوده کرد. چین برنامه ممنوعیت سفری که من اعلام کردم را محکوم کرد، درست همان موقع که پرواز‌های داخلی خود را کنسل می‌کرد و جلو تردد شهروندان خود را می‌گرفت."

دونالد ترامپ همچنین خروج یکجانبه از برجام را دستاورد دولت خود خواند و بار دیگر از این توافق بین‌المللی به عنوان «توافق بد هسته‌ای» نام برد. او همچنین از توافق‌های اخیر دولت اسرائیل با امارات متحده عربی و بحرین دفاع کرد.

پس از سخنان ترامپ شی‌جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین در سخنرانی مجازی خود در هفتاد و پنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل به گونه‌ای به سخنان دونالد ترامپ واکنش نشان داد و گفت واکسن کرونا باید در دسترس همه مردم جهان قرار گیرد.

شی افزود: "چین قصد ندارد وارد جنگ سرد و گرم علیه هیچ کشوری بشود."

رئیس‌جمهوری چین تاکید کرد: "ما به حل و فصل اختلافات و حل درگیری‌ها با دیگران از طریق مذاکره و رایزنی ادامه خواهیم داد. ما هرگز تلاش نخواهیم کرد تا وارد بازی شویم که نتیجه‌اش صفر است."

شی همچنین با دفاع از رویکرد دیپلماتیک کشورش نسبت به خطرات "برخورد تمدن‌ها" هشدار داد.

 

آیا آنگونه که در نشست مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد، جنگ سرد جدیدی در راه است؟


دکتر عبدالرضا فرجی‌راد استاد دانشگاه، سفیر پیشین ایران در نروژ و تحلیلگر مسائل ژئوپلتیک درباره احتمال وقوع جنگ سرد به فرارو گفت: "باید این ماجرا را از چند جنبه دید. ما نمی‌توانیم بگوییم الان جنگ سردی در جریان است، اما مقدمات یک جنگ سرد از سوی کاخ سفید فراهم می‌شود. حرف‌هایی که ترامپ می‌زند و پاسخ رییس‌جمهور چین و اشاره به "درگیری تمدنی" بسیار خطرناک است."

او افزود: "آمریکا چین را رها نخواهند کرد چرا که این کشور خطر بزرگی برای قدرت ایالات متحده است. هر کشوری که اقتصاد دنیا را در آینده در اختیار بگیرد قدرت برتر جهان خواهد شد چرا که از نظر نظامی هم قوی خواهد بود؛ لذا به نظر می‌رسد اگر ترامپ رییس جمهور بماند مقدمه‌ای از جنگ سرد فراهم می‌شود. اگر ترامپ در انتخابات آینده شکست بخورد و دموکرات‌ها پیروز میدان شوند، آن‌ها هم با چین مقابله می‌کنند، اما نه به سبک و روش ترامپ. دموکرات‌ها منطقی‌تر با موضوع برخورد می‌کنند و بیشتر روی تحرکات نظامی چین حساسیت نشان می‌دهند. نه اینکه وارد جنگ تمدنی شوند و ریشه اقتصاد را بزنند، تعرفه‌های عجیب و غریب وضع کنند و چین هم عمل متقابل انجامد دهد."

این سفیر پیشین با اشاره به روند حرکت دیپلماسی آمریکا گفت: "متاسفانه جهان در حال حرکت به سمت وضعیتی دوقطبی است. مقدمات آن در حال آماده شدن است. در این وضعیت کشور‌هایی که در حوزه غرب تعریف نمی‌شوند ناچارند آرام آرام در یک بلوک قرار بگیرند. به طور نمونه مانور نظامی که قرار است با حضور ایران، روسیه و چین در جنوب کشورمان برگزار شود نشان می‌دهد عملیات غیرمنطقی کاخ سفید موجب ایجاد همگرایی شده است تا بتوانند اوضاع را کنترل نمایند."

فرجی راد درباره رویکرد چین نیز گفت: "این کشور تا زمان ترامپ کاملا یک سیاست محافظه‌کارانه را در پیش می‌گرفت. خیلی به مسائل کشور‌ها و مناطق دیگر کاری نداشت. اگر فشاری هم در رابطه با تایوان و دریای جنوبی چین ایجاد می‌شد، سعی می‌کرد به آن توجهی نکند و اولویت چین ادامه صادرات و روابط اقتصادی با آمریکا بود. اما از زمانی که ترامپ رییس‌جمهور شد ورق برگشت. در سال اول چین بردباری نشان داد، اما از سال دوم و سوم که بحث تعرفه‌های سنگین به طور جدی مطرح شد، چین احساس کرد که ترامپ به دنبال زدن ریشه است به همین خاطر این کشور با احتیاط وارد عمل متقابل در حوزه تجاری شد. با تداوم این وضع در یک سال گذشته چین نه تنها در حوزه تجارت بلکه در حوزه تبلیغات و عملیات روانی هم فعال شده است."

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا واقعا چین برای موقعیت ایالات متحده یک خطر بزرگ محسوب می‌شود، گفت: "حتما بزرگترین خطر برای آمریکا، چین است. اما این نکته را باید در نظر گرفت، این خطر را خود آمریکا به وجود آورده است. آمریکا با دیپلماسی پینگ‌پنگی کیسینجر- نیکسون، شروع به سرمایه‌گذاری‌های وسیع در چین کرد. آمریکا با این کار می‌خواست از جمعیت بزرگ چین استفاده کند و سود بیشتری در فعالیت‌های اقتصادی کسب کند. در همین راستا بزرگترین شرکت‌های آمریکایی را به چین بردند. سازمان‌های مختلف همچون سازمان تجارت جهانی ایجاد کردند و گفتند که هر کسی جزو این سازمان شود می‌تواند بدونه تعرفه کالا وارد و خارج کند... این موارد در کنار برنامه‌ریزی منسجم و منظم چین باعث شد این کشور رشد و توسعه بزرگی را تجربه کند."

او افزود: "حالا که آمریکا سود‌های خود را کسب کرده است، اما احساس می‌کند این استراتژی موجب ایجاد یک رقیب بزرگ برایش شده است و چین رشد اقتصادی بزرگی پیدا کرده و ممکن است به زودی از آمریکا هم پیش بیافتد. آمریکایی‌ها می‌خواهند آن‌چیزی را که داده‌اند از چین پس بگیرند، این عملی نیست. چین حالا خود صاحب تکنولوژی و صنایع مادر است و دیگر به راحتی با ایجاد جنگ تمدنی، بستن تعرفه‌های سنگین نمی‌توان چین را متوقف کرد و این اقدامات نهایتا به خشونت منجر می‌شود."

این کارشناس مسائل بین الملل اظهار کرد: "آمریکا نمی‌خواهد اجازه دهد که کشوری دیگری در آینده دست برتر را پیدا کند به ویژه از نظر ژئوپولتیکی. یکی از دلایلی که آمریکا اسرائیل را به خلیج فارس کشانده این است که رژیم اسرائیل بتواند به عنوان نماینده ایالات متحده در منطقه فعالیت و از اعراب حمایت کند، آمریکا هم سهمش را از اعراب بگیرد و پس از آن بتواند با تمام توان خود به سمت چین برود."

فرجی‌راد در پاسخ به این سوال که اگر آمریکا و چین به سمت جنگ سرد حرکت کنند، قطب‌بندی‌ها چگونه خواهد شد؟ گفت: "یک نمونه روشن این است که اگر ترامپ رییس‌جمهور آمریکا نبود ایران و چین اینقدر به هم نزدیک نمی‌شدند، هر چند روابط خوبی با هم داشتند، اما مانند امروز نبود، حالا چین آشکارا از ایران حمایت می‌کند. این اتفاق به این دلیل رخ داد که سیاست ترامپ موجب شد که چین از محافظه‌کاری خارج شود، چین در شورای امنیت و یا در عرصه بین‌الملل کمتر از ایران حمایت سیاسی می‌کرد. روسیه فعالتر بود، اما حالا چین هر روز موضع‌گیری حمایتی از ایران دارد. این نشان دهنده یک روند روبه رشد در گسترش روابط سیاسی ایران و چین است."

این تحلیلگر مسائل ژئوپلیتیک افزود: "به این ترتیب از یک طرف ایران، پاکستان، روسیه و چین با هم کار می‌کنند و از طرف دیگر کشور‌های آمریکا با عربستان، امارات، رژیم صهیونیستی، مصر، اردن و.. با هم کار می‌کنند. هنوز اروپا تصمیم نگرفته است که چه رویکردی را اتخاذ کند. البته اروپا متحد سنتی آمریکا بوده است، اما اگر ترامپ پیروز شود و سیاست‌های کنونی‌اش را ادامه دهد ممکن است اروپا راه سومی را در پیش گیرد و قطب جدیدی ایجاد کنند. ممکن است اروپای شرقی و آلمان به روسیه نزدیکتر شود."

فرجی‌راد معتقد است: "اگر ترامپ پیروز انتخابات آمریکا شود، به طور جدی برای ریاست جمهوری دخترش، ایوانکا ترامپ در آینده زمینه‌چینی خواهد کرد. ایوانکا ترامپ با تجربه چهار سال اخیرش، چهار سال دیگر نیز تجربه کسب کند شانس بالایی برای موفقیت در بین جمهوری خواهان خواهد داشت؛ لذا پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا می‌تواند زمینه ادامه حضور این خانواده در کاخ سفید را فراهم کند."