کاهش شدید ارزش پول ملی و بی‌ثباتی بازار‌ها، علاوه بر سخت‌تر شدن جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به فرار دارایی‌های مالی ایرانیان به خارج از کشور کمک کرده است.
فروش املاک به اتباع خارجی همواره در سطح جهان به عنوان یکی از راه‌های کسب درآمد ارزی محسوب می‌شود. یکی از کشور‌هایی که طی سال‌های اخیر در مورد خرید ملک استقبال ایرانی‌ها را به همراه داشته کشور ترکیه بوده و براساس آمار‌ها بیشترین تعداد ملک خریداری شده در ترکیه مربوط به ملیت ایرانی است، اما علت این همه شتاب برای خروج سرمایه از ایران چیست؟
روزنامه اعتماد در ادامه نوشت: اخیرا اعلام شده که با وجود شیوع کرونا در ترکیه، تمایل اتباع خارجی برای خرید خانه در ترکیه افزایش داشته است؛ به گونه‌ای که طبق اعلام مرکز آمار این کشور، در ۱۲ ماه منتهی به سپتامبر (شهریور ماه)، میزان خرید خانه توسط اتباع خارجی با هدف اخذ اقامت و شهروندی ترکیه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۶.۱ درصد افزایش داشته و به ۵۲۶۹ واحد رسیده است.
به گفته مرکز آمار ترکیه، طی این مدت اتباع ایرانی با خرید ۹۰۸ واحد خانه بزرگ‌ترین گروه خریدار خارجی مسکن ترکیه بوده‌اند و عراقی‌ها، روس‌ها، آذربایجانی‌ها و افغان‌ها در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند ضمن آنکه تنها در ماه جولای (۱۰ تیر تا ۱۰ مرداد) نیز معاملات مسکن در ترکیه با ۱۲۴ درصد رشد به بالاترین رقم تاریخ خود رسیده بود و در این مدت شهروندان ایرانی با خرید ۵۴۰ واحد مسکونی مقام اول خرید ملک در ترکیه را به خود اختصاص دادند.
خرید ملک در ترکیه از سوی ایرانیان از سال ۲۰۱۷ حدود ۹ برابر رشد داشته و ایرانیان از مشتاقان خرید مسکن در این کشور بوده و هستند به گونه‌ای که در حال حاضر برای خرید ملک در این کشور از عراقی‌ها پیشی گرفته‌اند. زمانی که به سایت‌های فروش ملک در ترکیه مراجعه می‌کنید متوسط خرید آپارتمانی یک خوابه از تقریبا ۶۰ هزار دلار شروع می‌شود که با دلار ۳۲ هزار تومانی چیزی حدود یک میلیارد و ۹۲۰ میلیون تومان بر آورد می‌شود حال آنکه پس از صعودی شدن نرخ دلار با این میزان بودجه، کمتر آپارتمانی را در تهران می‌توان با این قیمت خریداری کرد.
البته با کاهش افت ارزش پول ملی ایران ارزش لیر ترکیه نیز در مقابل پول ایران رشد چشم‌گیری داشته، اما با این وجود قیمت ملک در این کشور بسیار پایین‌تر از ایران است. کارشناسان خریداران ملک در ترکیه را به سه دسته تقسیم‌بندی می‌کنند؛ اول بازنشستگانی که تمایل دارند سنوات دریافتی خود را با خرید ملک در ترکیه هزینه کنند، دوم جوانانی که به تازگی ازدواج کرده‌اند و می‌خواهند کسب و کار خود و زندگی خود را در ترکیه بنا کنند و گروه سوم که تعدادشان بیشتر از دو گروه قبلی است افراد و شرکت‌هایی هستند که در ایران فعالیت اقتصادی فعال دارند.
این دسته آخر می‌گویند عمده دلیلی که ایرانیان را مشتاق به خرید ملک در ترکیه کرده امنیت اقتصادی در این کشور است زیرا ایرانیان سرمایه‌گذاری در ترکیه را راهی مطمئن برای سرمایه‌گذاری‌های خودشان می‌بینند و حتی با ضوابطی می‌توانند شهروندی کشور ترکیه را هم دریافت کنند.
به نظر می‌رسد کاهش شدید ارزش پول ملی و بی‌ثباتی بازار‌ها، علاوه بر سخت‌تر شدن جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به فرار دارایی‌های مالی ایرانیان به خارج از کشور نیز کمک کرده است. محمود جهانی، کارشناس مسکن در واکنش به افزایش سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در ترکیه به «اعتماد» می‌گوید: آنچه مسلم است سرمایه‌گذاری در ملک در هیچ کشوری به اندازه ایران اقتصادی و سودآور نیست و در یک روند متعادل رشد قیمت ملک در ایران بسیار بالاتر از سایر کشورها است و این رشد به گونه‌ای است که هم تورم داخلی و هم تورم ناشی از ارزش دلار را پوشش می‌دهد.
این کارشناس بازار مسکن در ادامه با بیان اینکه بعد اقتصادی این قضیه برای سرمایه‌گذاری این افراد بسیار کمرنگ‌تر از ابعاد دیگر است معتقد است؛ افرادی که در کشور‌های منطقه یا سایر کشور‌های جهان سرمایه‌گذاری در حوزه ملک انجام می‌دهند معمولا به دلایل غیر اقتصادی این کار را انجام می‌دهند البته موضوع مهمی که در یک سال اخیر به‌ویژه رخ داده بحث‌های روانی ناشی از افزایش ارزش دلار نیز بوده است.
جهانی می‌گوید: البته موضوع ثبات و امنیت از جمله مواردی است که این افراد برای سرمایه‌گذاری به آن تاکید دارند، اما نکته‌ای که حائز اهمیت است این است که خرید ملک در ایران همواره اقتصادی‌تر از کشور‌های دیگر بوده و نمودار ملک نه تنها بالاتر از نرخ تورم بلکه بالاتر از نرخ ارز هم حرکت کرده است، موارد زیادی در گذشته نیز بوده که ایرانیان خارج از کشور در داخل در بخش ملک سرمایه‌گذاری کرده‌اند و رضایت هم داشته‌اند. براساس این گزارش، از سال ۲۰۱۳ میلادی بدین سو ترکیه محدودیت در خرید املاک و اراضی برای اتباع خارجی را از میان برداشت. تا سال ۲۰۱۳ میلادی اتباع ایرانی شامل محدودیت در خرید املاک و اراضی بودند و در مورد اتباع ایرانی اصل متقابلیت اعمال می‌شد.
قبل از این سال اتباع ایرانی برای خرید املاک یا ملک را به نام یک شخص معتمد خود خریداری می‌کردند یا ملک را به صورت مثلا ۱۰۰ ساله کرایه و حق فروش را نیز برای خود ملحوظ می‌کردند. بعد از تغییر قانون خرید املاک در ترکیه و فراهم آمدن امکان خرید برای اتباع ایرانی همانند اتباع دیگر کشورها، اتباع ایرانی نیز اقدام به خرید ملک در ترکیه کرده‌اند.
استان‌های آنتالیا و استانبول در راس استان‌های ترکیه قرار دارند که اتباع ایرانی در آنها اقدام به خرید املاک کرده‌اند. در استان آنتالیا نیز ایرانیان به‌طور عمده شهر آلانیا را برای خرید املاک ترجیح می‌دهند. طبق قوانین جدید، اتباع خارجی با خرید خانه‌ای به ارزش ۲۵۰ هزار دلار و بالاتر می‌توانند شهروندی و تابعیت ترکیه را به دست آورند، از زمان تصویب این قانون، خرید خانه توسط خارجی‌ها رونق زیادی گرفته است.
