فرارو- با انتخاب جو بایدن احتمال بازگشت آمریکا به برجام و کاهش فشار‌ها افزایش یافته و این تصور عمومی شکل گرفته است که راه برای رونق اقتصادی کشور باز شده است.
به گزارش فرارو، اما جز تحریمهای کمرشکن آمریکا نپیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف و قرار گرفتن در فهرست سیاه نیز مزید بر علت شده تا آوار تحریمهای این دوره فشار بیشتری بر کمر خمیده اقتصاد ایران بیاورد.
حال در شرایطی که صحبت از برداشتن فشار‌ها و بازگشت به برجام است این پرسش‌ها قوت می‌گیرند که به فرض اجرای کامل برجام و لغو تمام تحریمها، ایران که امکان دسترسی به سیستم‌های بانکی جهانی را ندارد و در معاملات جهان دچار مشکلات جدی است راهی برای رونق اقتصادی دارد؟ آیا بدون اف‌ای‌تی‌اف و تنها با گذشتن از سد تحریم مسئله اقتصاد ایران حل می‌شود؟ یا شاید بهتر است بپرسیم مشکل اقتصاد ایران با پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف حل خواهد شد؟
مهدی پازوکی اقتصاددان در
گفتگو با فرارو در این باره گفت: اف‌ای‌تی‌اف، تحریمی است. این حرف جدیدی نیست.
ما باید تکلیف خودمان را با دنیا مشخص کنیم؛ آیا میخواهیم با دنیا تجارت داشته باشیم؟ یا میخواهیم دور ایران سیم خاردار بکشیم و اقتصادمان بسته باشد مانند کره شمالی؟ مشخص است برای پیشرفت و توسعه اقتصاد ایران، افزایش رفاه جامعه، رشد اقتصادی فزاینده ورسیدن به منافع ملی ملت ایران باید با جهان ارتباط داشته باشیم.
اف‌ای‌تی‌اف مثل فیفا در فوتبال است
وی ادامه داد: برای محدود کردن فقر باید اقتصادمان رشد داشته باشد. برای تحقق رشد اقتصادی نیاز به بازار‌ها داریم، ابتدا بازار‌های منطقه‌ای و سپس بازار جهانی. برای اینکه تجارت کنیم و بازار به دست بیاوریم باید سیستم بانکی ما با سیستم بانکی کشورهای هدف ارتباط داشته باشد. سیتسم بانکی برای مبادلات بانکی باید مقررات بانکی بین‌المللی را بپذیرد. اف‌ای‌تی‌اف مثل فیفا در فوتبال است. شما اگر مقررات فیفا در فوتبال را نپذیرید حتی یک تیم فوتبال محلی هم نمی‌تواند با تیم ملی شما بازی بکند، چون توبیخ می‌شود. ما اگر میخواهیم با بازار جهانی تجارت بکنیم و بازار‌های منطقه‌ای را به دست بیاوریم باید اف‌ای‌تی‌اف را بپذیریم.
پازوکی اظهار کرد: ما زمانی از ترکیه، آذربایجان و از کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس خیلی وضعمان بهتر بود، ولی الان چرا عقب افتادیم؟ یکی از دلایلش این است که تعامل ما با جامعه جهانی بشدت کاهش پیدا کرد که بخش عمده آن هم به دلیل عدم آگاهی است.
ما الان با بانک‌های درجه سه و زیرپله‌ای در چین کار میکنیم/ برای یک حواله ۱۰۰ یورویی باید ۲۰ یورو هزینه انتقال بدهیم
او اضافه کرد: امروز دیگر با سیستم چمدانی نمی‌شود کالا صادر یا وارد کرد، چون در آن فساد است. البته مشکل اقتصاد ما به‌تنهایی با اف‌ای‌تی‌اف حل نمی‌شود. مشکل ما به خودمان برمی‌گردد. ما باید ابتدا از تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران داخلی حمایت کنیم تا تولید ملی افزایش پیدا کند و بتوانیم بازار صادراتی به دست بیاوریم. بعد به دنبال سرمایه‌گذاری خارجی باشیم. سرمایه‌گذار خارجی هم وقتی وارد می‌شود که ما مقررات را بپذیریم. وقتی در تحریم باشیم و سیستم بانکی ما با دنیا کار نکند هیچ سرمایه‌گذار خارجی حاضر به این کار نیست. به قول رییس اتاق بازرگانی ایران و چین در شرایط فعلی ما با بانک‌های درجه سه و زیرپله‌ای در چین کار میکنیم. با بانک‌های زیرپله‌ای هزینه انتقال پول افزایش پیدا می‌کند. رییس اتاق ایران و چین می‌گوید برای یک حواله ۱۰۰ یورویی باید ۲۰ یورو هزینه انتقال بدهیم و این فاجعه آمیز است. یعنی برای ۱۰۰ دلار خرید یورویی باید ۲۰ دلار هزینه هوایی به بانک زیرپله‌ای چین بدهیم.
وی افزود: ما اتفاقاً خودمان قربانی تروریسم هستیم و مبارزه با پولشویی به نفع ماست. هیچ کشوری نمی‌تواند مبارزه با پولشویی را در دستور کارش قرار ندهد و بعد بگوید من با فساد مبارزه می‌کنم. به نظر من تنها کسانی که از نپیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف سود میبرند کاسبان تحریم هستند. ما نمی‌توانیم تجارت خارجی را به سمت تجارت چمدانی ببریم. تجارت چمدانی یعنی فساد.
این اقتصاددان تشریح کرد: به هیچ وجه با برداشتن تحریمها و بدون اف‌ای‌تی‌اف نمی‌توانیم به سمت رونق اقتصادی حرکت کنیم. فرض کنیم آمریکا به برجام برگردد ما برای آنکه با جهان کار کنیم نیاز به اف‌ای‌تی‌اف داریم. مثلاً ما حدود هشت و نیم میلیارد دلار دست کره جنوبی داریم وارد کردن این پول به کشور بدون پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف امکان‌پذیر نیست. ما قرار نیست عضو اصلی اف‌ای‌تی‌اف شویم ما قرار است جزو کشورهای همکار باشیم. الان ۳۵ کشور عضو اصلی اف‌ای‌تی‌اف هستند که روسیه، چین و ترکیه هم جزء آنها هستند. اینها شرکای عمده تجاری ما هستند. سوال من از مجمع تشخیص مصلحت نظام این است اگر اف‌ای‌تی‌اف چیز بدی است چرا شرکای عمده تجاری ما روسیه، چین و ترکیه عضو اصلی هستند؟
وی افزود: اینها از روی ناآگاهی مخالفت میکنند. اینها جامعه جهانی را نمی‌شناسند. اینها فکر میکنند در خارج افراد در شبانه روز فقط مشغول هرزه گردی هستند. اینها از روی ناآگاهی و عدم شناخت است مثل احمدی‌نژاد. احمدی‌نژاد خودش رفته کنار، ولی متأسفانه تفکر پوپولیستی کنار نرفته است. حداقل از سیدحسن نصرالله یاد بگیریم. سیدحسن نصرالله برای آنکه آمریکا بانک‌های لبنان را تحریم نکند گفت ما پولمان را از جمهوری اسلامی ایران از طریق چمدان و نه از سیستم بانکی لبنان دریافت میکنیم. چون منافع ملی لبنان برای او مهم است.
او تأکید کرد: حل مشکل اقتصاد ایران تنها با اف‌ای‌تی‌اف صورت نمی‌گیرد بلکه به تدبیر، مدیریت و فهم ما بستگی دارد، ولی برای اینکه بخواهیم رونق اقتصادی داشته باشیم باید اف‌ای‌تی‌اف را بپذیریم. الان اسراییل، عربستان سعودی، بحرین و دیگر حکومت‌های مرتجع منطقه دوست ندارند که آمریکا دوباره به برجام برگردد. پس برجام چیز خوبی است و به نفع ماست. من به‌عنوان یک کارشناس اقتصادی می‌گویم وقتی ما برجام را پذیرفتیم قبل از ترامپ، شاخص‌های کلان اقتصادی ما روند مثبتی داشت. گزارش‌های سازمان برنامه نشان می‌دهد نرخ رشد اقتصادی و رشد سرمایه‌گذاری روند مثبت داشت، تورم و نرخ بیکاری کاهشی بود به مجرد اینکه آمریکا از برجام خارج شد این روند معکوس شد. بالاخره هفتاد درصد تجارت دنیا با دلار است و آمریکا قدرت اول اقتصادی دنیا است. ما باید به‌دنبال منافع ملی‌مان باشیم. من هنوز هم از برجام حمایت می‌کنم. چرا وقتی برجام به هوا رفت دلار به ۳۰ هزار تومان رسید؟ الان چه اتفاقی در ایران افتاده که در عرض یک هفته دلار بالای ۳۰ هزار تومان به دلار ۲۴ هزار تومان رسیده است. البته اگر سیاست‌های بخردانه به کار نگیریم بازهم این افزایش قیمت برمی‌گردد.
پازوکی افزود: سال ۱۹۷۶ تولید ناخالص داخلی کره جنوبی یک‌سوم ما بود، ولی امروز نزدیک دو برابر ماست. ترکیه هم همین طور؛ بنابراین ما باید قوی بشویم و نگذاریم اجنبی در امور ما دخالت کند. برای قوی شدن هم نیاز به رابطه با جامعه جهانی داریم. هرچه منزوی‌تر باشیم به نفع دشمنان ماست. خواست اسراییل این است. اسرائیلی‌ها یا کشورهای مرتجع منطقه از اینکه یک تفکر منطقی و کارآمد در ایران به قدرت برسد نگران هستند و دوست دارند ما منزوی باشیم. ما نباید در زمین دشمن بازی کنیم. ما وقتی می‌توانیم ایرانی سرافراز داشته باشیم که قدرت اقتصادی ما پاینده باشد. اقتدار اقتصادی داشته باشیم. اقتصاد مایه قوام حکومت‌هاست. این حتی در ادبیات دینی ما هم هست.
وی ادامه داد: نگاهی به صنعت هوایی ما بیندازید. در گذشته عرب‌ها می‌آمدند با هواپیما‌های ما می‌رفتند به بازی‌های جام جهانی یا المپیک، اما امروز ایرانی‌ها هر کجا بخواهند بروند به شرق یا غرب فرق ندارد اول دوحه و بعد از آنجا به مقصد اصلی خود باید بروند. چرا این اتفاق افتاده؟ حق مردم ما این نیست. اگر میخواهیم رشد اقتصادی ما مستمر و پایدار باشد باید تجارت خارجی‌مان را گسترش بدهیم.
او افزود: اقتصاد ما دو تا برتری دارد. یکی انرژی ارزان که خداوند به ما اعطا کرده و دومی نیروی انسانی تحصیل‌کرده و ارزان. اما بهترین فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های شریف به دلیل سیستم تصمیم گیری غلط ما جذب اقتصاد‌های توسعه‌یافته میشوند. آن وقت فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های سطح پایین جذب دولت میشوند. در همه جای دنیا بهترین نیروی متخصص را از طریق آزمون وارد خدمات دولتی میکنند. بعد تا دلتان بخواهد در دوره آقای احمدی‌نژاد آدمهای کم‌سواد و بی‌سواد جذب دولت شدند. اینها برای جامعه ما هزینه‌بر است؛ بنابراین مشکل ما فقط با اف‌ای‌تی‌اف حل نمی‌شود، ولی اف‌ای‌تی‌اف یک ابزار و روش است.
سیستم بانکی ما ۳۰ سال از دنیا عقب است
این کارشناس خاطرنشان کرد: سیستم بانکی ما ۳۰ سال از دنیا عقب است این دیگر ربطی به آمریکا و اسرائیل ندارد. به مدیریت ما ربط دارد. سیستم بانکی ما باید یک سیستم پویا باشد و به‌عنوان یک ابزار زمینه را برای مثبت شدن تراز بازرگانی ما فراهم کند. اگر آمریکا به برجام برگردد، ولی اف‌ای‌تی‌اف را نپذیریم سیستم بانکی ما نمی‌تواند با سیستم‌های بانکی حتی درجه دو اروپا کار کند و این یک قانون بین‌المللی است. اتفاقاً پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف به نفع ماست. می‌توانیم جلوی فساد، کلاهبرداری و فرار سرمایه خارجی را بگیریم. ما باید دیدمان را نسبت به دنیا عوض کنیم. وقتی فضای کسب و کار در داخل مناسب نباشد فرار سرمایه رخ می‌دهد. این چه ربطی به اف‌ای‌تی‌اف دارد؟ این به مدیریت و درایت ما ربط دارد. در سال گذشته ایرانی‌ها بالاترین خرید خانه در ترکیه را داشتند. ما اگر کاری می‌کردیم به جای آنکه آنها بروند در ترکیه یا گرجستان یا اسپانیا ملک بخرند در ایران سرمایه‌گذاری می‌کردند درخواست کاشی و مصالح و آهن بالا می‌رفت و بدین ترتیب کارخانه‌ها مشغول کار می‌شدند و همین باعث ایجاد اشتغال می‌شد این به نفع اقتصاد ماست؛ بنابراین با دید‌های محدود کار پیش نمی‌رود. دلاری که باید اینجا هزینه تاسیس کارخانه و سرمایه‌گذاری می‌شده به دلیل دید‌های محدود از ایران خارج شده است.
او تصریح کرد: اگر اف‌ای‌تی‌اف بد است چرا روسیه و چین به‌عنوان دومین اقتصاد جهان عضو اصلی آن هستند درحالی‌که ما قرار است عضو همکار باشیم؟ این حرف‌هایی هم که میزنند که باید شهید سلیمانی را تحویل می‌دادیم یا فلان می‌کردیم اصلاً چنین چیز‌هایی وجود ندارد. ما حق تفحظ داریم. یعنی تروریست آن‌طور که ما می‌گوییم نه آن‌طور که آنها می‌گویند. قطعاً بدانید اگر الان رئیس جمهور در ایران از تندرو‌ها بود اف‌ای‌تی‌اف تصویب می‌شد. چنانچه این داستان در دولت احمدی‌نژاد شروع شد و آن دولت لایحه‌اش را به مجلس داد. ما باید دنبال منافع ملی باشیم. ببینیم چه اتفاقی افتاد که ظرف یک هفته دلار شش هزار تومان پایین آمد. این نشان می‌دهد که حبابی وجود دارد.
وی اضافه کرد: اگر سیگنال اف‌ای‌تی‌اف زده شود روند بازار کاهنده خواهد بود. اگر این کار را نکنند به نفع کاسبان تحریم در داخل و کشورهای منطقه و اسراییل درخارج و قطعا به ضرر مردم ایران است. باید بفهمند حق مردم ما این نیست. قطر یک‌سوم استان هرمزگان ماست، ولی امروز درآمدی که قطر فقط از صنعت هوانوردی کسب می‌کند بیش از ۵ میلیارد دلار در سال است و خطوط هوایی دوحه جزو خطوط بین‌المللی درجه یک است.
پازوکی گفت: چرا فقر در حال گسترش است به دلیل تصمیمات غلط ماست که یکی از آنها همین اف‌ای‌تی‌اف است. اما ما باید انضباط پولی و مالی را در اقتصاد حاکم کنیم. انضباط پولی که وظیفه بانک مرکزی است انضباط مالی که وظیفه دولت و مجلس است. مجلس باید جلوی هزینه‌های بی‌رویه را بگیرد و از خودش شروع کند. مجلس هر روز در حال ساخت‌وساز و گسترش است. به چه درد می‌خورد؟ مجلس عوام انگلیس را به‌عنوان یک کشور توسعه‌یافته ببینید. ساختمان آنجا صد سال است یک‌جور است. من می‌خواهم بگویم درست است مشکل ما فقط با اف‌ای‌تی‌اف حل نمی‌شود، اما این یک ابزار است. ما باید مدیریت‌مان را درست بکنیم. اگر به سمت حکمرانی خوب برویم اگر نظام عقلانیت و تدبیر بر نظام تصمیم‌گیری کلان کشور حاکم بشود و برخورد‌های پوپولیستی به کنار برود قطعاً ما اف‌ای‌تی‌اف را می‌پذیریم و به جامعه جهانی برمی‌گردیم. اتفاقاً اسرائیل، تندرو‌ها در آمریکا و مرتجعین عربی در منطقه این را دوست نخواهند داشت.
وی افزود: الان عراق به دلیل همین تحریمها جای ما را در اوپک گرفته است. پس تحریمها چیز خوبی نیست هر چند آقای احمدی‌نژاد می‌گفت تحریمها کاغذ پاره است. ما در این کشور مرحله به مرحله عقب می‌رانیم و رقبای ما جلو می‌روند. این نکته مهم است ما طبق سند چشم‌انداز ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۴ که الان شانزده سالش گذشته است قرار بوده شاگرد اول منطقه جنوب غربی آسیا بشویم نه‌تنها فاصله‌مان با کشورهای منطقه کم نشده که بیشتر هم شده است. کشور‌هایی مثل امارات، عربستان، ترکیه و آذربایجان از ما پیشی گرفتند. چرا؟ بخشی به دلیل بینش ضدتوسعه‌ای ما است. ما فکر میکنیم توسعه یک مفهوم غربی است.
او اضافه کرد: به دلیل عدم تعامل با دنیا به جای اینکه سرمایه‌های ایرانی خارج از کشور جذب این اقتصاد بشود عکس این اتفاق افتاده است. پول‌های این مملکت تبدیل به مسکن و ویلا‌هایی در ترکیه، گرجستان، اسپانیا و کانادا شده است. اینها دلار‌های این مملکت بوده است. دلاری که باید با آن کارخانه ساخته می‌شده دلاری که باید اینجا مسکن ساخته می‌شده رفته آنجا. چون فضا را برای تولید نامناسب کردیم. چون امنیت سرمایه‌گذاری تأمین نشده است. اما ما چه میکنیم؟ الان اطرافیان جمهوری‌خواه ترامپ هم نتیجه انتخابات را پذیرفتند، اما صداوسیمای ما هنوز دنبال تقلب در انتخابات آمریکاست. این است وضع ما. مسئله اصلی را گم کرده ایم.
مهدی پازوکی اقتصاددان در گفتگو با فرارو در این باره گفت: اف‌ای‌تی‌اف، تحریمی است. این حرف جدیدی نیست. ما باید تکلیف خودمان را با دنیا مشخص کنیم؛ آیا میخواهیم با دنیا تجارت داشته باشیم؟ یا میخواهیم دور ایران سیم خاردار بکشیم و اقتصادمان بسته باشد مانند کره شمالی؟ مشخص است برای پیشرفت و توسعه اقتصاد ایران، افزایش رفاه جامعه، رشد اقتصادی فزاینده ورسیدن به منافع ملی ملت ایران باید با جهان ارتباط داشته باشیم.
مملکت شعار !
خیر آقا اینها دغدغه ایشان نیست. پس زور بیخودی نزن