معرفی 7 کتاب تاریخی تاثیرگذار درباره تاریخ ایران و جهان

گاهی محض تنوع هم که شده، خوب است از اشکال متعارف فاصله گرفته و کاری متفاوت انجام بدهیم، کتابی متفاوت بخوانیم، فیلمی‌متفاوت ببینیم و.... این تفاوت و تازگی، به زندگی و نگاه ما طراوت و تنوع می‌دهد و روحی تازه در آن می‌دمد؛ درست مثل سفر به جایی که تاکنون بدان قدم نگذاشته‌ایم و معمولا هم به جاهای مشابه آن سفر نمی‌کنیم. خواندن کتاب «تاریخ تمام و کمال جهان» حکم چنین تجربه‌هایی را دارد؛ سفری به اعماق تاریخ.

جهان‌دیدگان و فرهیختگان، متفق‌القول بر این باورند که مطالعه تاریخ برای همگان واجب است. این توصیه به مطالعه کتاب‌های تاریخی ممکن است ریشه در آینه عبرت دانستن گذشتگان و بنای زندگی روی ارزش‌های والا باشد یا از دیدگاه سیاسی-اجتماعی مطرح شده و لازمه ارتقای جوامع بشری از هر حیث شناخته شود. درواقع با هر دیدگاهی که به زندگی نگاه کنیم، عارف‌مسلک باشیم یا دانشمند یا سیاستمدار و هنرمند و مردم‌شناس و… مطالعه تاریخ، پیش‌نیاز کشف‌وشهودها، اختراعات، خلاقیت‌ها و پژوهش‌ها به حساب می‌آید.

کتاب‌های زیادی در زمینه تاریخ ایران و جهان نوشته شده که در ادامه این مطلب به بررسی برخی از موارد تاثیرگذار خواهیم پرداخت.

1. دو قرن سکوت

کتاب «دو قرن سکوت» نوشته‌ی «عبدالحسین زرین‌کوب» اولین بار در سال 1330 منتشر شد. این کتاب پیش از انتشار در این سال، در نشریه مهرگان که مربوط به جامعه لیسانسیه‌های دانشسرای عالی بود به‌صورت پاورقی چاپ می‌شد. این کتاب پس از انتشار در اوایل دهه‌ی سی شمسی به‌سرعت به فروش رفت و کمیاب شد. «عبدالحسین زرین‌کوب» پنج سال برای تحقیق و تفحص بیشتر درباره‌ی مطالب این کتاب زمان گذاشت و در اردیبهشت سال ۱۳۳۶ نسخه‌‌ای جدید آن را از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر کرد.

 این کتاب یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران است که اطلاعات جامعه‌ای از دوره‌‌ای تاریخی ارائه می‌دهد که کمتر از آن صحبت شده است. کتاب «دو قرن سکوت» دید متفاوتی از تاریخ ایران را به تصویر کشیده که انتقادهای زیادی هم تا امروز به همراه داشته است. «مرتضی مطهری» روحانی، استاد فلسفه اسلامی‌و نویسنده نسبت به کتاب «دو قرن سکوت» نوشته‌ی «عبدالحسین زرین‌کوب» انتقادهای بسیاری داشت و محتوای این کتاب را متعصبانه دانست. نقد او نسبت به این اثر تاریخی، در کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» آمده است که بخشی از آن در مقدمه‌ی کتاب دو قرن سکوت آورده شده است. اکثر کتاب‌های تاریخی از جمله کتاب صوتی دو قرن سکوت به شکل کتاب گویا در دسترس می‌باشند.

2. صلحی که همه‌ی صلح‌ها را بر باد داد

بیش از سه دهه از نگارش کتاب «صلحی که همه صلح‌ها را بر باد داد» می‌گذرد و در این مدت خاورمیانه جنگ‌ها و تحولات زیادی به خود دیده است. دیوید فرامکلین جنگ را با گوشت و خون مردم این منطقه عجین دانسته و با روایتی که گاهی در میانه کتاب به داستان‌ هم تنه می‌زند، از حقایق تاریخی پشت پرده چنین سرنوشت تلخی می‌‌گوید.

3. اروپا از دوران ناپلئون

«اروپا از دوران ناپلئون» در دو جلد به تاریخ یک قرن و نیم اخیر اروپا اختصاص پیدا کرده و دکتر دیوید تامسن، نویسنده کتاب، همواره در این تاریخ‌نگاری بنا را بر شرح و تفصیل تغییرات تاریخی گذاشته است. از همین جهت مطالعه این کتاب دوجلدی به‌خصوص برای کسانی که به دنبال کتاب مرجع برای تاریخ اروپا هستند، می‌تواند در حکم یک دور سریع در تاریخ سراسر اروپا باشد. در عین حال مخاطب را هرچقدر هم که در مطالعه تاریخ کم‌تجربه یا بی‌حوصله باشد، با خود پیش می‌برد و نه تنها به شرح تغییرها بلکه به فرآیند شکل‌گیری این تغییرها می‌رساند.

«اروپا از دوران ناپلئون» ده‌ها بار در آمریکا و انگلستان به تجدید چاپ رسیده و جایگاه یک کتاب مرجع را برای دانشجویان دارد. همچنین با مراجعه به این لیست می‌توانید با سایر کتاب‌های مربوط به تاریخ اروپا آشنا شوید.

4. تاریخ تمام و کمال جهان

این کتاب با نگاهی طنز از زبان یک کودک نه ساله به تاریخ جهان می‌پردازد. در جهان تمام‌و‌کمالی که سَمیوئِل انتخاب کرده ابتدا به یونان باستان و روم و مصر و انگلستان «باستان» پرداخته و بعد به اقتضای طبیعتِ انگلیسی خود تماماً به انگلستان پرداخته تا رسیده به جنگ جهانی اول و از آن‌جا یک‌راست رفته است سراغ جنگ جهانی دوم. آن‌ وقت دنیا را به صورت ده سال ده سال از دم تیغ تحلیل خود گذرانده و حتا سال‌های آغازین قرنِ بیست و یکم را هم بی‌نصیب نگذاشته است. حالا اگر به چین و هند و امریکا و بعضی جاهای دیگر فصل‌های جداگانه‌ای اختصاص نیافته لابد به این دلیل بوده که به پندار انگلیسی‌ها از قدیم‌ندیم، همه‌ی بخش‌های قابل‌سکونت و نیز غیرقابل‌سکونت جهان به پادشاه یا ملکه‌ی انگلیس تعلق داشته است. مگر نه این‌که انگلیسی‌ها روزگاری با افتخار ادعا می‌کردند که خورشید در امپراتوری بریتانیا غروب نمی‌کند؟ برای دانلود کتاب تاریخ تمام ‌و کمال جهان به سایت فیدیبو مراجعه کنید.

5. توپ‌های ماه اوت

باربارا تاکمن را باید یکی از تاثیرگذارترین تاریخ‌نویسان امروز بدانیم. او که با سابقه روزنامه‌نگاری وارد حوزه تاریخ‌نویسی شد، تلاش می‌کرد مردم عادی را به مطالعه تاریخ علاقه‌مند کند و از این جهت نقش تاثیرگذاری در تغییر نگاه مردم به کتاب‌های تاریخی داشت. باربارا تاکمن به‌جز «توپ‌های ماه اوت»، ده کتاب دیگر هم نوشته که همگی در زمینه تاریخ هستند. کتاب‌های «تاریخ بی‌خردی» و «برج فرازان» از جمله کتاب‌هایی هستند که از این نویسنده به فارسی ترجمه شده‌اند.

6. تاریخ ایران قبل از اسلام

تاریخ ایران قبل از اسلام چکیده‌ای است از متن کامل تاریخ ایران باستان که در آن بیانِ تاریخ از 2225 سال پیش از میلاد آغاز گشته و تا انقراض ساسانیان و ورود اسلام به ایران، پایان می‌یابد.

نویـسنده‌ی این کتاب، مـیرزا حسن‏خان پیرنیا(مشیرالدوله)، از مـردان خوش‌نام مشروطه بود که هم‏زمان با پادشاهى رضا شاه پهلوى مانند بسیارى دیگر از رجال شایسته‌ی ملى، از سیاست کناره گرفت و خانه‌نشین شد. این گوشه‌نشینى و ثبات پدیدآمده در کشور، موجب شد که او رو به نوشتن نهاده و آثار ارزشمندی چون «تاریخ مفصل باستان ایران» را بنگارد.

7. کتاب تاریخ تمدن

کتاب تاریخ تمدن نوشته عبدالحسین آذرنگ، به بررسی ریشه‌های تمدن در پیشا تاریخ، تمدن‌های بین‌النهرین و تمدن مصری، می‌پردازد.

در این کتاب کوشش شده است که به همه تمدن‌های بزرگ و دگرساز جهان به تناسب توجه شود، و خرده تمدن‌های مهم هم از نظر دور نماند، خرده تمدن‌هایی که اطلاعات درباره آن‌ها در زبان فارسی زیاد نیست، یا به سختی می‌توان به آن اطلاعات دست یافت. آنچه هم اکنون به عنوان تمدن جهانی می‌شناسیم، تمدنی که بر همه جنبه‌های زندگی مادی و معنوی انسان امروز حاکم است، در هم آمیخته میراث همه تمدن‌های بزرگ، همه تمدن‌ها و خرده تمدن‌ها از دیرینه‌ترین روزگاران تا عصری است که یکی از تمدن‌ها با نفوذ مادی و معنوی خود به سراسر جهان سرایت، و بر همه جنبه‌های زندگی بشر سیطره یافته، با ارزش‌های آن‌ها را دگرگون کرده، با آن ارزش‌ها را به چالش خوانده است.

 در این تمدن، به رغم هرگونه مدعایی از جانب طرفداران آن، تلاش‌های بشر از دیر باز، و از هر گوشه جهان، سهم و حضور دارد، و اکنون نیز بر سراسر جهان و بر کل بشریت به گونه‌ها و درجات متفاوت تأثیر می‌گذارد. اما سرنوشت آدمی‌و آینده او به این تمدن جهانی شده و به سیر، مسیر، و تحولات آن وابسته است. خطیر بودن چنین موقعیتی ایجاب می‌کند که دانشجویان همه رشته‌های تحصیلی با چند مبحث، از جمله تاریخ اندیشه‌های تاریخ علم، تاریخ تمدن، مسائل زیست محیطی، و مانند آن آشنا شوند، و پیوندهای رشته خود را با این مبحث‌ها دریابند. همین آشنایی شاید کمک کند تا عقربه‌های جهت نمای رشته‌های مختلف، قطب اصلی حیات را، که آدمی، شیوه زیست، و آینده اوست، گم نکند، و آن را هدف اصلی همه کوشش‌هایش قرار دهد.