فرارو- با پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا و اعلام تمایل وی مبنی بر بازگشت به برجام، مذاکره به محور منازعات جریان‌های سیاسی در ایران بدل شد. این‌که مذاکره در این شرایط باید صورت بگیرد یا نگیرد، این‌که چه کسی باید این مذاکره را انجام بدهد نشان از رقابت سیاسی بر سر مذاکره با آمریکا است. آن هم در شرایطی که فقط چند ماه به انتخابات ریاست‌جمهوری مانده است.
به گزارش فرارو، از یک طرف اصلاح‌طلبان و اعتدالیون به عنوان حامیان مذاکره با آمریکا به ضرروت مذاکره و منافع آن پرداختند. از طرف دیگر، گروهی از اصولگرایان، مذاکره در این شرایط را مطلوب ارزیابی نکردند و حامیان مذاکره را سازشکار خواندند و گروهی دیگر به صورت تلویحی اصل مذاکره را پذیرفتند، ولی بیان کردند این مذاکرات به عمر این دولت قد نمی‌دهد. چنانچه حسن سبحانی‌نیا فعال سیاسی اصولگرا و نماینده ادوار مجلس در این باره گفت: گفتگو‌های دیپلماتیک زمان‌بر است، دولت آقای بایدن با دولت در حال رفتن آقای روحانی مذاکره نمی‌کند بلکه با دولتی پشت میز مذاکره می‌نشیند که ضمن برخورداری از حمایت رهبری و مردم، زمان کافی را نیز برای به نتیجه رسیدن مباحث دارا باشد.
اما برخی اصولگرایان، نشانی دقیق‌تری از طرف ایرانی مذاکره با آمریکا دادند. مثلا حمیدرضا ترقی با بیان این‌که اصلاح‌طلبان مقصران اصلی ناکامی‌های مذاکره در طول تاریخ معاصر هستند به مذاکرات بهزاد نبوی در دولت شهید رجایی در دهه ۶۰ تا توافق سعدآباد، توافق ایران و آمریکا در زمان حمله به افغانستان در دهه ۸۰ و برجام در دهه ۹۰ اشاره کرده است و غرب‌گرا بودن و خوش‌بینی آن‌ها به غرب را باعث زود اعتماد کردن آن‌ها و بنابراین ناکامی در مذاکرات دانسته است. از سویی نیز مذاکرات با آمریکا را به شرطی که طرف مذاکره یک اصولگرا باشد، بلا مانع شمرده است.
علاوه بر او، فداحسین مالکی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجه در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگویی هر چند تصریح کرده است در بحث آمریکا نباید مسائل کلیدی را تا سطح جناح‌های سیاسی و احزاب تنزل بدهیم و این موضوع با منافع ملی کشور گره خورده است، اما گفته است دولت بایدن علاقمند به مذاکره با ایران است، این مساله (تمایل مذاکره با اصولگرایان) مطرح است و علائمی درباره این مساله وجود دارد.
به گفته وی نیز، اصولگرایان بیشتر از اصلاح‌طلبان در مذاکرات و سیاست خارجی، منافع ملی و حقوق مردم را در نظر گرفته و مراقب هستند که معیار‌های انقلاب و ارزش‌های نظام پایمال نشود.
این اظهارات اصولگرایان با مخالفت‌هایی از جریان رقیب مواجه شده است. مخالفان با اشاره به تجربه مذاکرات سعید جلیلی، می‌گویند از آن مذاکرات، تقریبا هیچ حاصلی نصیب کشور نشد که اثراتی نیز به دنبال داشت. محمد هاشمی با اشاره به این موضوع می‌گوید این‌که ترقی می‌گوید مذاکرات اصلاح‌طلبان خسارت‌زا بود، باید بگوید چه خساراتی بوده؟ اگر منظورشان برجام است باید گفت که برجام، بهترین سند بین المللی است که جمهوری اسلامی، پس از انقلاب داشته است.
از نظر اصلاح‌طلبان، اصولگرایان در راستای منافع جناحی خودشان نظر می‌دهند و احتمالا بر این باورند که اگر مذاکره‌ای، صورت بگیرد روی انتخابات ۱۴۰۰ تاثیرگذار است؛ بنابراین مذاکره را برای خود خوب می‌دانند، اما برای رقیب و جناح مقابل بد.
از این منظر هیچ شخص و جریانی در داخل، مخالف اصل مذاکره نیست، اما مسأله اصلی این است که چه کسی با دولت جدید آمریکا مذاکره کند. هدایت‌الله آقایی در این باره می‌گوید: اصولگرایان خواهان این هستند که امتیاز مذاکره را به نفع خود تمام کنند. در واقع دو طیف اصلاح‌طلب و اصولگرا برای مذاکره کردن در حال رقابت هستند.
علی بیگدلی کارشناس مسایل‌بین‌الملل در این باره با توجه به اظهارات مالکی گفت: وی اظهار نظر ناصحیحی کرده است. آمریکا با توجه به شرایطی که در منطقه پیش آمده است سطح انتظاراتش از ما خیلی بالاتر رفته است یعنی با دست پر پشت میز مذاکره با ما خواهد نشست. ما باید فاتحه برجام اول را بخوانیم. آن‌ها مجموعه ایران و عملکردش را در نظر می‌گیرند و اگر قرار به گفتگو باشد نسبت به اصولگرا‌ها خشم بیشتری دارند، چون این جریان را طرف‌دار بازو‌های قدرت ایران در منطقه می‌دانند. ما باید خودمان را برای تنظیم یک برجام جدید آماده کنیم آن هم با شرایط پیش‌آمده و باتوجه به این‌که ترکیه هم رفتار غیردوستانه‌ای با ما در پیش گرفته است. در حال حاضر، یک مثلث از ترکیه، عربستان و مصر صورت گرفته و اسرائیل در همسایگی ما قرار گرفته این عوامل در کنار وضعیت ما در شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس نشان می‌دهد باید خیلی مراقب رفتار و تصمیمات‌مان باشیم.
وی افزود: من به آقای مالکی و سایر دوستان می‌گویم آن دورانی که شما فکر می‌کنید تمام شده است و ما در دوران جدیدی قدم گذاشتیم که باید استراتژی‌های مان را تغییر بدهیم. دوران اوباما به پایان رسیده و آن برجام اول مرده و دیگر قابل احیا نیست.
بیگدلی بیان کرد: چه اصولگرا یا اصلاح‌طلب، تفاوتی برای آمریکا ندارد. تقاضا‌های آمریکا از ایران مشخص است.
این کارشناس همچنین با اشاره به رقابت میان جریان‌های سیاسی برای کسب امتیاز از رابطه با آمریکا، اظهار کرد: دسته‌گل رابطه با آمریکا را به گردن آقای روحانی نمی‌اندازند. دوران آقای روحانی تمام شده است.
