فرارو- نرخ ارز در روز‌های آخر هفته پیش روندی نزولی در پیش گرفت و ۲۹ دی ماه به ۲۲ هزار تومان رسید. روندی که پس از اظهارات رییس‌جمهور مبنی بر بازگشت پول‌های بلوکه شده و هدف‌گذاری نرخ ارز ۱۵ هزار تومانی، آغاز شد و به افزایش فروشنده‌ها در بازار بورس منجر شد.
به گزارش فرارو، پیش از این اغلب فعالان بازار سرمایه از روند رو به رشد بورس در ماه‌های آخر سال خبر می‌دادند، اما شاخص بورس در ۲۹ دی ماه برای چهارمین روز باز هم ۳۰ هزار واحد ریخت و شاخص کل بورس ۲.۷۸ درصد کاهش پیدا کرد تا گزاره روند رو به رشد بازار بورس باطل شود.
این درحالی است که به گفته اغلب کارشناسان، بخش مهمی از صعود بازار سرمایه در نیمه اول امسال تحت تاثیر افزایش نرخ دلار رخ داد. حالا هم تحت تاثیر کاهش نرخ ارز، افت بازار سرمایه شروع شده و بیشترین تاثیر منفی متاثر از نماد‌های شرکت‌های صادراتی و ارز محور است. هنگامی که پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش نرخ دلار به رقم‌هایی بالای ۳۰ هزار تومان بود صنایع صادراتی حاضر در بورس با افزایش قیمت و منابع مواجه و سود بیشتری هم نصیب سهامداران آنها شد. صنایع غیرصادراتی نیز از این سود بی‌نصیب نماندند و از محل تورم افزایش درآمد داشتند.
اما حالا پس از اظهارات روحانی و صحبت از دلار ۱۵ هزار تومانی و آزادسازی منابع و افزایش احتمالات درباره تداوم کاهش نرخ ارز سرنوشت بازار بورس به پرسش مهم این روز‌های فعالان بازار سرمایه بدل شده است.
برخی از کارشناسان بازار سرمایه مانند محمد خبری‌زاده در این باره بر این نظر هستند شاید از روز سه شنبه ۳۰ دی ماه، بازار از حالت منفی دربیاید و به سمت متعادل شدن پیش برود، اما این که بخواهد کمر راست کند و به سمت مثبت شدن برود سخت است.
او که درباره چرایی مثبت شدن روند بازار سرمایه از ۳۰ دی ماه توضیحی نداده افزوده است:نباید فعلا صعودی را برای بازار سرمایه متصور شد. با این سیگنال‌هایی که از طرف دولت به بازار سرمایه داده می‌شود، سخت است بازار زیر این همه فشار کمر راست کند. اما از طرف دیگر هر چقدر شاخص پایین می‌آید سهم‌ها ارزنده می‌شود. اما چون بعضی نقاط ابهام هنوز وجود دارد، خوشبینانه بخواهیم تصور کنیم، تا آخر سال بازار در همین وضعیت باقی خواهد ماند.
ولی همایون دارابی دیگر کارشناس بازار سرمایه با توجه به روند نامشخص بازار ارز وضعیت مطلوبی برای بازار بورس متصور نیست. او در این باره به فرارو گفت: قیمت مبادله ریال با ارز‌های خارجی یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های اقتصادی است که همه بخش‌های اقتصاد را متأثر می‌کند. وقتی نرخ ارز به‌شدت جابجا می‌شود صرف‌نظر از بازار سرمایه، یک صادرکننده یا واردکننده نمی‌تواند تصمیم بگیرد که چه اتفاقی برای آینده خواهد افتاد؛ یعنی اگر شما بخواهید دست به واردات یا صادرات بزنید وقتی نرخ ارز مشخص نیست وضعیت را کاملاً مبهم می‌بینید. بازار سرمایه هم در این شرایط وضعیت نامشخصی پیدا می‌کند.
وی افزود: نامشخص بودن آینده، مهم‌ترین خطری است که وضعیت بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد درحال حاضر با توجه به این‌که نرخ دلار نامشخص است و آینده نامشخصی هم دارد سهامداران بلاتکلیف شدند که در قبال شرکت‌های صادراتی و وارداتی چه تصمیمی باید بگیرند و هر گونه بلاتکلیفی هم باعث به تاخیر افتادن سرمایه‌گذاری و افت بازار می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: افزایش یا کاهش شدید نرخ ارز خطرناک است. اگر نرخ ارز پایین بیاید واردات بالا می‌رود در نتیجه بازار داخلی کاهش پیدا می‌کند و فروش شرکت‌ها در بازار داخلی کم می‌شود. میزان صادرات ما کاهش پیدا می‌کند. درنهایت باعث بلاتکلیفی و زیان عمده می‌شود. به خاطر همین عموماً تغییرات نرخ ارز در بازار‌های جهانی همیشه بسیار محدود است. یعنی هیچ‌وقت نرخ ارز از ۲۵ هزار تومان تا ۱۸ هزار تومان نوسان نمی‌کند. همین وضع را پیچیده می‌کند.
دارابی بیان کرد: در این شرایط دولت برای کاستن از آسیب‌های نوسانات نرخ ارز باید سیاست اقتصادی خود را شفاف بکند، چون یکی از مهم‌ترین خطر‌ها در حال حاضر برای خود دولت همین است. وقتی شما نرخ ارز را پایین می‌آورید درآمد‌های خود دولت هم کاهش پیدا می‌کند. از طرفی باتوجه به فرار سرمایه و کاهش سرمایه‌گذاری‌ها، موجودی ارزی مملکت پایین می‌رود. این نقطه ضعفی برای دولت در مذاکرات آتی خواهد شد که تاثیر بر آینده برجام خواهد گذاشت.
وی اضافه کرد: دولت باید یک بازار آتی برای ارز راه‌اندازی کند تا بنگاه‌ها بتوانند آینده را هج بکنند و شرایط را در هج آینده نگه دارد تا عملاً معامله‌گر و شرکت‌ها بدانند که در آینده چه سیاسی را در برابر واردات و صادرات پیاده کنند. از طرفی هم در حال حاضر ما آمار‌هایی داریم که نشان می‌دهد وضعیت ذخیره ارزی ما خیلی خوب نیست. صندوق بین‌المللی پول ذخایر ارزی سال ۲۰۱۹ ما را ۸۵ میلیارد دلار و سال ۲۰۲۰ را ۶۹ میلیارد دلار گزارش کرده است. در این شرایط، کاهش نرخ ارز به معنای این است که ریال روی روی لبه پرتگاه برود. یعنی اگر فرار سرمایه در کشور تشدید بشود و میزان صادرات پایین بیاید با این میزان ذخیره ارزی ممکن است کل اقتصاد کشور به پرتگاه برود و ما شاهد کاهش شدید ارزش ریال باشیم. در این شرایط بازار سرمایه نیز دچار ریزش و افت شدید خواهد شد.
