مخالفت ایران با فرمول آمریکا

فرارو- در دو روز گذشته موضع آمریکا درباره برجام شفاف تر شده است. مقامات دولت بایدن نسبت به رسیدن به توافق با ایران از مسیر دیپلماتیک خوشبین هستند، با این حال همچنان تاکید دارند که ایران باید ابتدا به تعهدات برجامی خود باز گردد. در نقطه مقابل ایران نیز اولین قدم را بازگشت آمریکا به برجام می‌داند. 

روز جمعه جو بایدن در نشست امنیتی مونیخ تاکید کرد که واشنگتن آماده اعمال دیپلماسی و مذاکره درباره برنامه هسته‌ای تهران است.

آمریکا همچنین اظهار آمادگی کرده که در اجلاس آتی اعضای برجام شرکت کند.

دولت بایدن پیشتر در نامه‌ای به شورای امنیت موضع دولت ترامپ درباره فعال شدن مکانیزم ماشه و احیا تمامی تحریم‌ها علیه ایران را پس گرفت. ایالات متحده همچنین، محدودیت تردد دیپلمات‌های ایرانی در نیویورک را لغو کرد. ایران از این اقدام استقبال کرده و می‌گوید تحریم‌ها نیز باید لغو شود.

با این حال آمریکا می‌گوید جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، در نشست خبری خود گفت آمریکا پیش از برگزاری مذاکرات بین ایران و کشورهای عضو توافق هسته‌ای، برای کاهش تحریم‌ها و درپیش گرفتن گام‌های دیگر از جمله صدور یک دستور اجرایی برای بازگشت به برجام اقدام نخواهد کرد.

سالیوان: دستیابی به راه حل دیپلماتیک با ایران امکانپذیر است

از طرف دیگر آمریکا به نظر می رسد نسبت به مسیر دیپلماتیک خوشبین است. جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید در مصاحبه با کریستین امانپور مجری شبکه سی ان ان با اشاره به این موضع که جو بایدن رئیس جمهور آمریکا از آنها خواسته تا با دعوت اتحادیه اروپا برای آغاز مباحث پیرامون ایران موافقت کنند گفت: «فکر می‌کنم دستیابی به یک راه حل دیپلماتیک امکانپذیر است؛ مساله این است که پشت یک میز بنشینیم، اما این فقط شروع یک مرحله است. باید با کشورهای عضو دائم شورای امنیت به اضافه آلمان بحث کنیم که چگونه می‌توانیم ایران را به تعهداتش ذیل برجام بازگردانیم.»

او در ادامه افزود: "در نهایت این به تصمیم ایران بستگی دارد که چگونه بخواهد به دنیا نشان دهد که برنامه هسته‌ای این کشور صلح آمیز است."

سالیوان با ابراز نگرانی از تصمیم ایران برای توقف اجرای پروتکل الحاقی و کاهش چشمگیر همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: «کار اولی که باید انجام شود این است که ایران تصمیم بگیرد به نقض بیشتر تعهدات خود در توافق هسته‌ای اقدام نکند.»

در همین حال آنتونی بلینکن، وزیر خارجه جدید آمریکا نیز روز جمعه اول اسفند گفت که آمریکا قصد دارد در نشست غیر رسمی گروه ۱+۵ با ایران شرکت کند و چنین نشستی نخستین گام‌ها برای باز کردن مسیر دیپلماسی برای حل مساله هسته‌ای ایران خواهد بود.

بلینکن: کاملا با اروپا همسو هستیم

آنتونی بلینکن در خصوص توافق حاصل شده در نشست مجازی روز گذشته خود با سه کشور اروپایی درباره ایران گفت، نتیجه این مذاکرات این بود که آمریکا و اروپا اکنون بار دیگر همسو هستند و به دنبال اهداف متفاوتی نیستند و این مهم است که ما اکنون اهداف مشترکی داریم.

آنتونی بلینکن در این مصاحبه بار دیگر به اظهارات و موضع جو بایدن رئیس جمهوری جدید آمریکا در قبال برنامه هسته‌ای ایران اشاره کرد و گفت، بر اساس این رویکرد، اگر جمهوری اسلامی به اجرای کامل تعهدات خود در چارچوب توافق هسته‌ای بازگردد، آمریکا نیز همین کار را خواهد کرد.

او در ادامه تصریح کرد، پس از احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام، ما با همکاری شرکای خود به دنبال مستحکم‌تر و طولانی تر کردن این توافق خواهیم بود. سپس مقابله با اقدامات و مسائلی مانند فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران در منطقه و برنامه موشک‌های بالستیک این کشور را پیگیری خواهیم کرد.

وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه گفت، آنچه که من در گفت‌و گو با همتایان اروپایی متوجه شدم این است که ما الان کاملا با یکدیگر همسو هستیم.

با نگاهی به مواضع مقامات آمریکا روشن است که این کشور این فرمول را مد نظر دارد ابتدا ایران از کاهش تعهدات برجامی خود خودداری کند، سپس با آمریکا بر سر نحوه بازگشت دو طرف به برجام وارد مذاکره شود.

ایران: آمریکا ابتدا به برجام باز گردد

مواضع مقامات آمریکایی به وجود اینکه یک گام به جلو است اما به نظر نمی‌رسد برای ایران راضی کننده باشد. ایران توقع دارد که ایالات متحده هر چه سریعتر به برجام باز گردد. 

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به اعلام آمادگی آمریکا برای حضور در جلسات کمیسیون مشترک برجام در توئیتی نوشت: "به دلیل خروج آمریکا از برجام، ١+۵ وجود ندارد. اکنون تنها ایران و ١+۴است. به یاد بیاورید، ترامپ اتاق [برجام] را ترک و تلاش کرد آنرا منفجر کند."

خطیب زاده تاکید کرد: «حرکات نمادین خوب است. اما برای احیای ١+۵، آمریکا باید عمل کند: تحریم ها را بردارد. ما نیز پاسخ خواهیم داد. این ترتیب کلیدی است: تعهد_اقدام_جلسه». 

محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه هم پیش از ان در توئیتی نوشته بود: "ایالات متحده اذعان کرد که ادعاهای پامپئو در خصوص قطعنامه ۲۲۳۱ فاقد وجاهت قانونی بوده است. موافقیم. » 

ظریف تاکید کرد: "در انطباق با قطعنامه ۲۲۳۱: ایالات متحده باید بدون قید و شرط و به صورت موثر تمام تحریم‌های اعمال، بازاعمال یا تغییر برچسب ‌داده شده توسط ترامپ را لغو کند. سپس ما نیز تمام تدابیر جبرانی خود را بلافاصله به حالت قبل بازمی‌گردانیم. ساده است: «تعهد-اقدام-جلسه»." 

آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب در روز ۲۹ بهمن در سالروز قیام تاریخی مردم تبریز تاکید کردند: "من می خواهم امروز فقط همین یک کلمه را درباره برجام بگویم؛ ما حرف و وعده خوب، زیاد شنیده ایم که در عمل، نقض و ضد آن عمل شده است. حرف فایده ندارد، وعده فایده ندارد، این بار فقط عمل. اگر از طرف مقابل عمل ببینیم، ما هم عمل خواهیم کرد."

به این ترتیب ایران می‌گوید برای بازگشت آمریکا مذاکره‌ نخواهد کرد و آمریکا ابتدا باید به برجام باز گردد. 

باید دید این اختلاف نظر جدی حل خواهد شد؟

اگر تا پنجم اسفند ماه آمریکا به برجام برنگردد ایران اقدامات داوطلبانه از جمله پروتکل الحاقی را متوقف می‌کند که می‌تواند تاثیر منفی جدی بر روند دیپلماسی داشته باشد.