کلیات
تهمینه میلانی متولد ۱۵ شهریور ماه سال ۱۳۳۹ در شهر تبریز آذربایجان شرقی، کارگردان، فیلمنامه نویس، تهیه کننده فیلم، منتقد و معمار ایرانی است که در زمینه‌های منشی‌گری صحنه و طراحی صحنه و لباس نیز فعالیت کرده است. تهمینه میلانی فعالیت حرفه‌ای هنری خود را از سال ۱۳۶۰ و با منشی گری صحنه و سپس نویسندگی فیلمنامه آغاز کرد و در ادامه با نویسندگی و کارگردانی فیلم «بچه‌های طلاق»، اولین فیلم بلند خود را در سال ۱۳۶۸ ساخت. وی تاکنون برای ساخت فیلم‌هایی همچون «بچه‌های طلاق»، «دو زن»، «نیمه پنهان»، «واکنش پنجم»، «زن زیادی» و «سوپر استار»، موفق به دریافت جوایز متعدد داخلی و خارجی شده است.
زندگی و ورود به عرصه هنر
تهمینه میلانی در سال ۱۳۳۹ در بیمارستان آمریکایی شهر تبریز چشم به جهان گشود. وی تا ۸ سالگی در شهر تبریز اقامت داشت تا اینکه به شهر قزوین مهاجرت کردند و تا اوایل دوره دبیرستان نیز در همین شهر به تحصیل ادامه داد. تهمینه میلانی مجدداً در سن ۱۶ سالگی به همراه خانواده به شهر تهران نقل مکان کرد و در دبیرستان‌های شرف و مرجان به ادامه تحصیل پرداخت. در سال ۱۳۵۷ در آزمون سراسری شرکت کرد و موفق شد در رشته برق دانشگاه تبریز پذیرفته شود، اما با پیروزی انقلاب اسلامی و تعطیلی دانشگاه‌ها به تهران بازگشت و پس از مدتی به دانشگاه علم و صنعت رفت تا این بار در رشته معماری به تحصیلات خود ادامه دهد. در هنگامی که دانشگاه در اوایل انقلاب تعطیل شده بود، تهمینه میلانی در سال ۱۳۵۸، در کارگاه‌های آزاد فیلم و فیلمنامه نویسی شرکت کرد و بدین ترتیب اولین تلاش‌های جدی خود برای ورود به عرصه هنر را آغاز کرد. در سال ۱۳۶۰ و در سن ۲۱ سالگی بود که به عنوان منشی صحنه برای ساخت فیلم «خط قرمز» به کارگردانی مسعود کیمیایی انتخاب شد و پس از ان نیز به طور جدی فیلمنامه نویسی و حتی نوشتن نقد‌های سینمایی را آغاز کرد.
فعالیت‌های هنری و افتخارات
تهمینه میلانی پس از کسب تجربه در زمینه نویسندگی فیلمنامه و نگارش نقد‌های سینمایی، در سال ۱۳۶۸ اولین تلاش خود برای فیلم سازی را آغاز کرد. در این سال او فیلمنامه «بچه‌های طلاق» را که نوشته خودش بود، کارگردانی کرد و همین اولین تجربه او سبب شد تا سیمرغ بلورین بهترین فیلم از هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر را دریافت کند. این اولین تجربه کارگردانی تهمینه میلانی تأثیر بسزایی در موفقیت‌های بعدی وی ایفا کرد چرا که علاوه بر افزایش اعتماد به نفس، جایزه نقدی آن نیز مشوقی برای ساخت فیلم‌های بعدی شد. «افسانه آه» ساخته ۱۳۶۹ فیلم چندان موفقی نبود، اما فیلم «دیگه چه خبر؟!» که در سال ۱۳۷۰ اکران شد، عملکرد بسیاری موفقی در گیشه نشان داد. تا اواسطه دهه ۷۰ تهمینه میلانی عملاً کارگردان کم کاری بود و در این مدت تنها فیلم «کاکادو» را در سال ۱۳۷۳ ساخت. بالاخره از سال ۱۳۷۶ وی مجدداً با یک فیلم شاخص به نام «دو زن» (۱۳۷۷) به پرده سینما بازگشت و موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه از هفدهمین جشنواره فیلم فجر شد. تجربه موفق فیلم دو زن سبب شد تا تهمینه میلانی در سال ۱۳۷۹ بار دیگر از نیکی کریمی برای بازی در فیلم «نیمه پنهان» استفاده کرد، اما این فیلم دچار حواشی متعددی شد و حتی تهمینه میلانی مدتی را در بازداشت سپری کرد. پس از این حواشی وی مدتی را به فیلمنامه نویسی سپری کرد تا اینکه در سال ۱۳۸۱ فیلم «واکنش پنجم» را مجدداً به حضور نیکی کریمی، کارگردانی کرد. این فیلم جایزه بهترین فیلمنامه از بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره، جایزه بزرگ جشنواره بین‌المللی فیلم ژنو و نخل طلایی بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم آبادان را بدست آورد. میلانی پس از واکنش پنجم، فیلم «زن زیادی» را ساخت که این فیلم نیز برنده ۳ جایزه بهترین کارگردان، بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه از جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک شد. از دیگر آثار مطرح تهمینه میلانی می‌توان به فیلم‌های «آتش بس»، «تسویه حساب»، «سوپر استار»، «یکی از ما دو نفر» و «ملی و راه‌های نرفته‌اش» اشاره کرد که در این میان فیلم سوپر استار نامزد دریافت جوایز سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه از بیست و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر شد.
