جمهوریخواهانِ آمریکایی، به کرات با تلاش‌های بایدن جهتِ آنچه بازگشت به برجام و احیای این توافق خوانده شده، مخالفت کرده اند. با این حال، آنها در برهه کنونی، از قدرت کمی جهت متوقف ساختنِ اقدامات دولتِ فعلی آمریکا در رابطه با توافق مذکور، برخوردار هستند.
فرارو- "پایگاه خبری میدل ایست آی" در گزارشی به مذاکرات وین، فرآیند احیای برجام، و نقش جمهوریخواهانِ آمریکایی در اثرگذاری بر اقدامات دولت بایدن در رابطه با ایران و توافق هسته‌ای این کشور پرداخته و به طور خاص به این مساله اشاره داشته که چالشِ سیاست حزبی در آمریکا، یکی از مهمترین مشکلات دولت بایدن در راستای تعامل با ایران است. با این حال، به زعم این پایگاه خبری، بایدن باید تا جایِ ممکن از ظرفیت‌های مختلف خود استفاده کرده و با خنثی سازیِ کارشکنی‌های جمهوریخواهان در روند احیای برجام، عملا توافق مذکور را که یک دستاورد مهم برای دیپلماسی بین المللی است، احیا کند.
میدل ایست آی در این رابطه می‌نویسد: «همزمان با برگزاری مذاکرات وین، جمهوریخواهان آمریکایی نیز به نحو قابل ملاحظه‌ای بر شدتِ مخالفت‌های خود علیه توافق برجام و رویکردِ دولت بایدن در این رابطه افزوده اند. امری که در نوع خود میتواند نمودی از تعمیق و گسترش تنش‌ها و مخالفت‌های حزبی در آمریکا، با نوعِ رویکرد دولت جدید آمریکا در قبال ایران و مسائل مرتبط با این کشور باشد.
همزمان با آغاز مذاکرات وین از تاریخ ۱۷ فروردین ماه و تعامل غیرمستقیم ایران و آمریکا جهت احیای توافق برجام، شماری از جمهوریخواهانِ برجسته، بیانیه‌های مختلفی را صادر و در جریان آن ها، اقدامات دولت بایدن جهت احیای توافق هسته‌ای ایران را محکوم کرده و حتی آنها را علیه منافع ملی این کشور ارزیابی کرده اند.
به گزارش فرارو، "دونالد ترامپ"، رئیس جمهور اسبق آمریکا که از حزب جمهوریخواه نیز بود، سال ۲۰۱۸ کشورش را از این توافق خارج کرده و عملا در تضاد با توافق مذکور، تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران وضع کرده است.
چهار سناتورِ برجسته جمهوری خواه که در کمیته‌های مهم سنای آمریکا، صاحب کرسی هستند، به تزازگی در نامه‌ای خطاب به بایدن گفته اند: "ایالات متحده آمریکا نباید اهرم‌های موثر خود علیه نظام جمهوری اسلامی ایران را از دست بدهد و صرفا بخواهد به توافق برجام بازگردد. توافقِ برجام همان توافقی است که به دلیل دیدگاه‌ها و چشم انداز‌های کوته‌فکرانه و بی ملاحظه خود، به شدت، امنیت و منافع ملی ما را به خطر انداخته است".
"جونی ارنست" سناتورِ جمهوریخواه در بیانیه جداگانه‌ای گفته است: "بازگشت به توافق برجام، برای امنیت و منافع ملت آمریکا، کاملا غیرعاقلانه است". سناتور "تام کاتن" از سناتور‌های افراطی جمهوریخواه نیز در مدت اخیر، بار‌ها و بار‌ها با توئیت زنی‌های خود، به شدت به توافق برجام حمله کرده و هرگونه اقدام دولت آمریکا در بازگشت به این توافق را اساسا محکوم به شکست، و حاملِ خطرات فراوان برای این کشور توصیف کرده است.
"لی زلدین" ازنمایندگان کنگره آمریکا که جزو حامیان دو آتشه ترامپ نیز است، بایدن و دولتش را به نشان دادنِ ضعف و میل فراوان به حصول توافق با ایران متهم کرده است. "نیکی هیلی" نماینده اسبق آمریکا در سازمان ملل متحد (در دوره ترامپ) نیز در موضع گیری تاکید کرده که بایدن به شدت به دنبال احیای توافق برجام است که کاملا به نفع ایران است و در عین حال، منافع چندانی را برای آمریکا به همراه ندارد.
سیلِ پیام‌ها و بیانیه‌های قانونگذاران و مقام‌های سیاسی اسبق آمریکایی از حزب جمهوریخواه نشان می‌دهد که اساسا این حزب بنا دارد تا سیاستِ بایدن در قبال ایران را نزد افکار عمومی این کشور، توام با ضعف نشان دهد (اگر نخواهند آن را در تضاد با منافع ملی آمریکا توصیف کنند). با این حال، در این نقطه باید به طرح این سوال پرداخت که آیا اقدامات آنها می‌توانند تلاش‌ها جهت احیای برجام را با شکست رو به رو کنند؟
برخی در پاسخ به این پرسش می‌گویند: این یک مساله چالش برانگیز است با این حال، مسسر جو بایدن و دولت وی جهت احیای توافق برجام، بسته نشده است. رئیس جمهور آمریکا همچنان از اختیارات کافی جهت لغو تحریم‌های ایران برخوردار است. وزارت خزانه داری دولت بایدن میتواند در این رابطه کنشگری فعالی داشته باشد و عملا به عاملِ اجرایی موثر در لغو بسیاری از تحریم‌ها علیه ایران تبدیل شود. از این منظر باید گفت: بایدن و دولتش از اختیار و قدرت کافی جهت بازگشت به برجام برخوردار هستند.
"باراک اوباما" رئیس جمهور سابق آمریکا، توافق برجام را سال ۲۰۱۵ از طریق یک فرمان اجرایی، امضا کرد و مورد تصدیق قرار داد. توافق برجام از ایران می‌خواست که میزانی از محدودیت‌ها را بر برنامه هسته‌ای خود بپذیرد و در عوض، از امتیازات اقتصادی نظیر لغو تحریم‌های هسته‌ای علیه این کشور، برخوردار شود. در نقطه مقابل، ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق برجام که آن را بدترین توافق در کل تاریخ آمریکا توصیف می‌کرد خارج شد و کارزارِ فشار حداکثری را علیه ایران (به این امید که بتواند توافقی جدید با تهران که در آن اصولِ مطلوب دولت آمریکا لحاظ شده باشند، امضا کند)، به راه انداخت.
سال ۲۰۱۵، کنگره آمریکا، "قانون بازنگری توافق هسته‌ای ایران" را به امضا رساند که بر اساس آن، در باز‌های زمانیِ محدود و مشخص، التزام ایران به توافق برجام و مفاد آن، بایستی به تایید ایالات متحده آمریکا می‌رسید.
این قانون به کنگره آمریکا اجاره می‌داد تا قطعنامه عدم موافقت خود با توافق برجام را (در صورت لزوم) به تصویب برساند. با این حال، یکچنین قطعنامه‌ای برای تصویب شدن به رضایتِ دو سوم قانونگذاران آمریکایی در مجالس سنا و نمایندگان نیازمند است. در شرایط فعلی، دولت دموکراتِ آمریکا به ریاست جمهوری جو بایدن، در هر دو مجلس قانونگذاری آمریکا، با فاصله بسیار اندک، از اکثریت برخوردار است (دموکرات‌ها از اکثریت برخوردارند). این شرایطِ دولت بایدن، در مقایسه با وضعیتی که دولت اوباما در زمان انعقاد توافق برجام در سال ۲۰۱۵ داشت و جمهوریخواهان، کنترل کنگره آمریکا را در دست داشتند (اما نتوانستند جلوی امضای توافق را بگیرند)، به مراتب بهتر است.
در این چهارچوب، بسیاری از ناظران، تحلیلگران و سیاستمداران آمریکایی با این پرسش مواجهند که چرا حتی زمانیکه دولت ترامپ تایید می‌کرد که ایران به توافق برجام پایبند است، دولت وقت آمریکا (ترامپ) از آن خارج شد؟ چرا آمریکا برنامه نظارت‌های گسترده آژانس بین المللی انرژی اتمی در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران را از دست داده و اکنون تهران پیشروی‌های هسته‌ای قابل توجهی را انجام می‌دهد (در واکنش به بدعهدی‌های آمریکا و اروپا).
تحلیلگران معتقدند: جمهوریخواهان آمریکا در حال پرورش ایده‌های متوهمانه در مورد توافق برجام هستند. آنها مدام از نزدیک شدنِ ایران به دستیابی به تسلیحات اتمی خبر می‌دهند. این در حالی است که نظارت‌های گسترده برجام بر برنامه هسته‌ای ایران که مورد تایید نهاد‌های قانونی آمریکایی نیز بودند، عملا شرایطِ باثباتی را راجع به پرونده هسته‌ای این کشور ایجاد کرده بودند. اکنون به وضوح شاهدیم که توانمندی‌های هسته‌ای ایران در دوره ریاست جمهوری دونالد‌ترامپ، افزایش بیشتری پیدا کرده اند و این کشور اکنون قوی‌تر از گذشته است. در شرایط فعلی، ایران در پاسخ به کارزار فشار حداکثریِ ترامپ، میزان غنی سازیِ اورانیوم را در سطوحِ به مراتب بالاتری از آنچه در توافق برجام گنجانده شده بود، انجام می‌دهد.
در دوره فعلی نیز که مذاکرات وین با هدف اتخاذ تعامل و دیپلماسی جهت احیای توافق برجام در حال انجام گرفتن هستند، اگر دولت بایدن بخواهد اشتباهات گذشته را تکرار کند، بدون تردید با نتایجِ مشابه رو به رو خواهد شد و اساسا منافع و امنیت ملی آمریکا، آسیب‌های جدی تری را تجربه خواهند کرد.
کاخ سفید و مقام‌های ارشد دولت بایدن گفته اند که انتظار دارند گفتگو‌ها و مذاکرات برجام با ایران طولانی باشند. با این حال، صرفِ ایده و تلاش‌ها جهت احیای برجام از سوی دولت بایدن، خشم زیادی را در اردوگاه جمهوریخواهان برانگیخته است. به نظر می‌رسد جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، چالش‌های اساسی را در روند پیشبرد دستورکار خود در قبال برجام، تجربه کرده و می‌کند. مخصوصا با توجه به اینکه وی اقدام و طرح مشخصی جهت جلب رضایت ایران و جمهوریخواهان آمریکایی نیز ارائه نکرده است.
برای مثال، اوایل سال جاری میلادی، بایدن بسته محرک مالی خود در بحبوحه اپیدمی ویروس کرونا در آمریکا را بدون حتی یک رای موافق از سوی جمهوریخواهان، و با صرفِ حمایت دموکرات‌ها به تصویب رساند. این مساله به خوبی نشان می‌دهد که بایدن نتوانسته در عرصه سیاست حزبی آمریکا خوب عمل کند و جمهوریخواهان را نیز با خود در طرح هایش همراه سازد.
در این چهارچوب، با توجه به درپیش بودنِ انتخابات میان دوره‌ای آمریکا در سال ۲۰۲۲، به نظر می‌رسد جمهوریخواهان سعی دارد تا سیاست بایدن در قبال ایران را به مثابه نقطه ضعف دولت او و دموکرات‌ها معرفی کنند و از این طریق، آرا مردمی را به سمت خود جلب نمایند. با این حال، به تازگی و بر اساس داده‌های یک نظرسنجی که توسط "شورای شیکاگو در امور جهانی" انجام شده، حدودا ۵۷ درصد از پاسخ دهندگان آمریکایی، خواستار بازگشتِ سریع و بی‌قید و شرط آمریکا به توافق برجام شده اند.
اضافه بر این، آمریکا در برهه کنونی با بحران‌هایی نظیر شیوع گسترده ویروس کرونا رو به رو است که همین مساله عملا ایران را از لیست اولویت‌های انتخاباتی در این کشور خارج می‌سازد. حتی در جریان مناظرات انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا نیز، به سختی صحبت از مسائل سیاست خارجی می‌شد و عمده مسائل، مرتبط با دغدغه‌ها و بحران‌های داخلی این کشور بودند.
"باربارا سالوین" عضو ارشد اندیشکده "شورای آتلانتیک" می‌گوید: "بسیار بعید است که تلاش هایِ بایدن جهت بازگشت به برجام و احیای این توافق، با مخالفت‌ها جدی از سو جمهوریخواهان رو به رو شود. جمهوریخواهانِ افراطی و حامیان ترامپ سعی دارند تا از سیاست بایدن در قبال ایران، به عنوان نوعی "سازش" و نقطه ضعف دولت فعلی آمریکا یاد کنند. با این حال، بایدن در راستای منافع ملی آمریکا، باید به آنها بی اعتنایی کند و توافق برجام را که یک موفقیت قابل توجه در عرصه چندجانبه گرایی بین المللی است، هر چه سریع‌تر نجات دهد».
