دلایل زیادی را میتوان در مورد علت شکست و ناکامی آمریکا در افغانستان ذکر کرد. با این حال، شاید در توضیح دلایل ناکامی آمریکا در افغانستان، مفهومِ "استثناگرایی آمریکایی"، نقش محوری را داشته باشد. آمریکایی‌ها طبق معمول اعتقاد داشتند که می‌توانند در جایی پیروزی را کسب کنند که دیگر قدرت‌های بزرگ در آنجا، شکست سختی را متحمل شده بودند. این ایده از اساس، غلط و نادرست بود.
فرارو- "نشریه ویک" در گزارشی به فرمان اخیر "جو بایدن" رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر عقب نشینی کامل نظامیان آمریکایی از افغانستان تا تاریخ ۱۱ سپتامبر سال جاری میلادی پرداخته و در عین حال، دلایل شکست آمریکا در طولانی‌ترین جنگ خارجی
این کشور (جنگ افغانستان) را مورد واکاوی قرار داده است. این نشریه بریتانیایی در این رابطه می‌نویسد: «باور کنیم یا نه، تا همین چند سال پیش در آمریکا افرادی وجود داشتند که عمیقا اعتقاد داشتند: آمریکا در "جنگ افغانستان"، پیروز شده است. با این حال، شرایط در برهه کنونی فرق کرده و ناکامی و شکستِ آمریکا، در پی صدور فرمان عقب نشینی کاملِ نیروهای آمریکایی از افغانستان از سوی جو بایدن رئیس جمهور این کشور، کاملا هویدا شده است.
تنها چند هفته پس از "حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر" به نیویورک و واشنگتن، ارتش آمریکا به همراه متحدان این کشور، به حکومت طالبان در افغانستان که به زعم آنها به "اسامه بن لادن" رهبر شبکه تروریستی القاعده و مجری اصلی حملات ۱۱ سپتامبر پناه داده بود، حمله کرده و آن را از قدرت ساقط کردند.
به گزارش فرارو، افغانستان حتی قبل از حمله آمریکا به این کشور، با توجه به شکست شوروی در آن (۱۲ سال قبل از حمله آمریکا به این کشور) و آزاد شدن آن از چنگال امپراطوری بریتانیا در سال ۱۹۱۹، به "قبرستانِ امپراطوری ها" شهرت یافته بود. با این حال، پس از پیروزی سریع آمریکا در افغانستان، برخی روزنامه نگاران و مقام‌های ارشد آمریکایی، فرصت را غنیمت شمرده و نسبت به تکرار اشتباهاتِ دیگر قدرت‌های خارجی در افغانستان، هشدار دادند.
به محض حمله آمریکا به افغانستان، کارشناسانِ زبده به هیچ عنوان این پیش بینی را نداشتند که واشنگتن قرار است خیلی زود به پیروزی در این کشور برسد. این مساله را به طور خاص، کهنه سربازانِ شوروی که در افغانستان جنگیده بودند، به خوبی درک می‌کردند. با این حال، در همان دوره، برخی تحلیلگران و مقام‌های آمریکایی، سعی داشتند به حضور آمریکا در افغانستان، رنگ و لعاب اخلاقی بدهند و مسیرِ پیروزی نهایی را برای خود هموار سازند. در این راستا، "دونالد رامسفلد" وزیر دفاع وقت آمریکا در زمان حمله به افغانستان می‌گوید: "یکی از دلایل شکست شوروی در افغانستان، این مساله بودکه شوروی قدرتی توسعه طلب بود و فقط می‌خواست بر دیگر کشور‌ها کنترل یابد. با این حال، آمریکا یکچنین قصد و نیتی در مورد افغانستان ندارد". البته که صورتِ مساله به این سادگی‌ها که رامسفلد می‌گوید، نبوده و نیست.
جو بایدن رئیس جمهور آمریکا چهارشنبه گذشته اعلام کرد" ایالات متحده آمریکا به طور کامل، نیروهای نظامی خود را از افغانستان تا تاریخ ۱۱ سپتامبر سال جاری میلادی، خارج خواهد کرد". روزی که در واقع، بیستمین سالگرد حملات تروریستی یازده سپتامبر به آمریکا است. جو بایدن در این رابطه می‌گوید: "من در برهه کنونی، چهارمین رئیس جمهوری در آمریکا هستم که باید حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان را مدیریت کنم. من به هیچ عنوان قصد ندارم این مسوولیت را به پنجمین رئیس جمهور آمریکا، منتقل کنم".
این موضع گیری بایدن، عملا آمریکا را نیز در لیست امپراطوری‌های شکست خورده در افغانستان قرار می‌دهد. در این راستا، دلایل زیادی را میتوان در مورد علت شکست و ناکامی آمریکا در افغانستان ذکر کرد. با این حال، شاید در توضیح دلایل ناکامی آمریکا در افغانستان، مفهومِ "استثناگرایی آمریکایی"، نقش محوری را داشته باشد. آمریکایی‌ها طبق معمول اعتقاد داشتند که می‌توانند در جایی پیروزی را کسب کنند که دیگر قدرت‌های بزرگ در آنجا، شکست سختی را متحمل شده بودند. این ایده از اساس، غلط و نادرست بود.
سال ۲۰۰۱، درس‌ها و تجربیاتِ شکست شوروی در افغانستان، هنوز تازه و نو بودند و می‌توانستند برای آمریکا کاملا هشدار دهنده باشند. افغانستان همواره در طول تاریخ، یک هدفِ ساده و آسان جهت تهاجم بوده است. با این حال، کسب پیروزی در جنگ با آن برای قدرت‌های خارجی، همواره سخت و مرگبار بوده است.
"تِد گالن کارپنتر" متخصص مسائل دفاعی و امنیتی می‌گوید: "شوروی نیز در ابتدا در تهاجمِ خود به افغانستان، کاملا موفق بود. آنها تنها ظرفِ چند روز توانستند افغانستان را اشغال کنند. در آن زمان، شوروی سعی داشت افغانستان را به یک جامعه سوسیالیستی تغییر دهد و حکومت دست نشانده‌ای را در آن مستقر سازد. با این حال، آنها (شوروی) در یک باتلاقِ حقیقی گرفتار شدند.
در این راستا، تاریخ یک بارِ دیگر و این مرتبه در مورد آمریکا، دچار تکرار شد. آمریکا جدای از اینکه در بحث اشغالِ نظامی افغانستان با چالش‌های زیادی رو به رو شد، با مساله فساد و بی کفایتی ساختار سیاسی ایجاد شده توسط خود در افغانستان نیز رو به رو بوده است.
ضعفِ نهاد‌های دولتی افغانستان، فساد گسترده در این کشور و سواستفاده از ثقدرت توسط برخی مقام‌های حکومتی در افغانستان، عملا و با گذرِ زمان، حمایت از حکومت افغانستان را به گزینه‌ای نه چندان مطلوب برای افغان‌ها تبدیل کرده است.
"ژنرال استنلی مک کریستال" فرمانده وقتِ نیروهای آمریکایی در افغانستان در سال ۲۰۰۹ می‌نویسد: "مشکل عدم اعتماد به حکومت افغانستان به همراه فراهم نبودنِ زیرساخت‌های مناسب آموزشی و اقتصادی در ااین کشور، عملا افغانستان را به میدانی مناسب جهت اوج گیری فعالیت‌های شورشیان تبدیل کرده است". دولت آمریکا به جای حل کردن این مشکل، عملا آن را با ارسال پول‌های کلان به افغانستان و بستنِ چشم خود بر فساد‌های متحدانش در این کشور، بحرانی‌تر کرده است. در این چهارچوب به هیچ عنوان عجیب نیست که شاهدیم آمریکا در افغانستان شکست خورده است.
مخالفانِ بایدن در هراسند که شاید با عقب نشینی آمریکا از افغانستان، جنگ و درگیری هایِ خونینی در این کشور روی دهد. با این حال، آنها باید بدانند که حتی با حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان، بیش از ۹۳ هزار غیرنظامی افغان ظرفِ ۱۱ سال (که در میان آنها زنان و کودکان نیز حضور دارند)، جان خود را از دست داده اند. امری که نمودی دیگر از شکست و ناکامی آمریکا در افغانستان است».
هیچ جنگی پیروز ندارد، بلکه شکست انسانیت، مدارا و دوستی است.
امریکا شکست خورد کما اینکه افغان ها هم پیروز نشدند همچنان بر طبل قومیت گرایی می کوبند.
ما ایرانی ها هم پیروز جنگ با عراق ۸سال متمادی، جنگ در سوریه، شرکت در جنگ مجدد در عراق، جنگ در یمن نبوده و نیستیم پایان جنگ اتسان های فرسوده، سرزمین سوخته و محیط زیست آلوده به مواد شیمیایی و زمین های پر از مین کاشته شده است.
هیچ جنگی پیروز ندارد.
ما الان در جنگ با اسراییل هستیم امیدوارم از گذشته درس بگیریم آن را پایان دهیم.