اصلاح بورس به پایان رسید؟

هر چند دستورالعمل جدید از روز شنبه قابلیت اجرا پیدا می‌کند اما سبزپوشی نماگر‌‌های بورسی نشان از اقبال فعالان به این موضوع دارد. با اینکه گفته می‌شود محدودیت دامنه نوسان نامتقارن به تاریخ پیوست اما بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران و تزریق مجدد نقدینگی به بخش مولد اقتصاد کشور به پارامتر‌های اثر‌گذار دیگری نیاز دارد. عدم دخالت و ایجاد مقررات خلق‌الساعه در جریان معاملاتی و حرکت به سمت افزایش دامنه نوسان و حذف آن در ابتدا می‌تواند تا حدودی زمینه بازگشت اعتماد را فراهم سازد.

به گزارش دنیای اقتصاد؛ در اینجا نباید فراموش کرد که حرکت دست به عصای سرمایه‌گذاران با توجه به ریسک‌های پیش‌رو از جمله انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه و آینده مذاکرات پیرامون برجام می‌تواند در جریان معاملاتی آینده بازار اثر‌گذار باشد.

پرهیز از اعمال سلیقه‌ای مقررات

مهدی افنانی: بازگشت دامنه نوسان به حالت قبل و افزایش آن با استقبال فعالان بورسی رو به رو شده و با توجه به ارزندگی قیمت سهام در صورت پیشروی بازار بدون اتفاقات غیرمترقبه احتمالا بازار از شرایط نامطلوب خارج می‌شود. سازمان بر اساس هیجان فروش دست به دامن سیاستی اشتباه شد و همان‌طور که از قبل نیز قابل پیش‌بینی بود نه تنها بازار متعادل نشد حتی شاهد کاهش شدید نقدشوندگی و قفل معاملاتی ماه‌های اخیر بودیم.

از بهمن ۹۹ و اجرای دامنه نوسان نامتقارن بازار روز‌های پرافت و خیزی را پشت سر گذاشته، این در حالی است که سیاستگذار با دخالت در بازار تحت‌عنوان حمایت از بورس و با وجود تمام مخالفت‌ها و انتقاد‌ها این مصوبه جنجالی را اجرا کرد، اما همان‌طور که بار‌ها در مصاحبه‌های گذشته نیز به آن اشاره کردم بازار تشنه برداشته شدن محدودیت‌های اعمال شده توسط دامنه نوسان است و این انتظار می‌رود تا هر چه سریع‌تر دامنه نوسان ازچرخه معاملات حذف شود تا تعادل به بازار برگردد. اما آیا با بازگشت دامنه نوسان به معاملات، بازار از قرمزپوشی رهایی می‌یابد؟

این شرایط در حالی اتفاق می‌افتد که متولیان بورسی برنامه‌ای منسجم برای حمایت ازبازار در دستور کار خود قرار دهند؛ به عنوان مثال اعلام کنند اگردر یک ماه متوالی معاملات روزانه به ۱۰ هزارمیلیارد تومان برسد دامنه یک درصد افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی فعالان بورسی با چشم‌انداز روشن‌تری وارد تالار‌های شیشه‌ای می‌شوند.

دامنه نوسان در ماه‌های آینده باید بازتر یا حتی حذف شود، اما در کوتاه‌مدت برای به تعادل رسیدن بازار روند اجرای دامنه نوسان باید برای سرمایه‌گذاران روشن، به دور از هرگونه ابهام و پرهیز از اعمال سلیقه‌ای مقررات در این بازار انجام شود.

راه طولانی تا بازگشت رونق

حمید میرمعینی: با وجود تصمیماتی که سازمان بورس برای بازگشت رشد به معاملات بازار اتخاذ کرده برخی تصور می‌کنند خروجی مثبت بازار در دو روز اخیر ادامه می‌یابد، این در حالی است که شواهد بسیاری وجود دارد که ثابت می‌کند این روند نمی‌تواند ادامه‌دار باشد. ریزش‌های شدیدی که بازار سهام در ۹ ماه اخیر از سر گذرانده نگرانی سرمایه‌گذاران خرد بازار را به دنبال داشته بر همین اساس و در چنین شرایطی هیچ دلیل موجهی برای بازگشت بازار به مدار صعودی وجود ندارد.

بازار بعد از خبر حذف دامنه نوسان نامتقارن از شنبه در دو روز سبزپوشی خود را حفظ کرد، اما این روند به معنای بازگشت شاخص و متعادل شدن بازار نیست. بازار برای متعادل شدن نیازمند محرک‌هایی است؛ محرک‌هایی که بتواند گره مشکلات را باز کند، اما هیچ محرکی برای رسیدن به این امر وجود ندارد.

مهم‌ترین محرکی که بورس را از لاک دفاعی به سمت تقاضا پیش می‌برد کاهش تحریم‌ها و برداشته شدن محدودیت‌های بین‌المللی است. این موضوع در بلندمدت به قدری بر معاملات تاثیرگذار خواهد بود که می‌تواند تغییرات عمده‌ای در روند داد و ستد‌ها ایجاد کند. رویکرد دولت جدید نسبت به بازار سهام نیز بازار و سرمایه‌گذاران را از بلاتکلیفی خارج می‌کند، اما با توجه به اینکه این دو موضوع با ابهامات بسیاری همراه است، اجرای مصوبات اخیر و حمایت سران قوا نیز نمی‌تواند تغییر جدی در بازار ایجاد کند.

در حال حاضر قیمت حدود ۶۰ درصد سهم‌های بازار بالاتر از ارزش واقعی آن است و تنها ۴۰ درصد سهام از ارزندگی قیمت برخوردارند، از این رو نمی‌توان انتظار رشد قیمت درهمه سهم‌ها را داشت. با توجه به شرایط فعلی شاخص گنجایش رشد بیشتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد را ندارد و امیدی به رونق نیست.

چرایی مقطعی بودن رشد فعلی بورس

پیمان حدادی: برای رشد قیمت‌ها و رشد بورس ابتدا باید روند نزولی به پایان برسد، بازار به تعادل برسد و بعد روند صعودی شروع شود. در این مساله، چند مولفه وجود دارد که توجه به آن‌ها نشان می‌دهد همچنان روند نزولی بازار (نه شاخص کل)، به پایان نرسیده است؛ اولین موضوع وجود تعداد زیادی صف فروش است که حدود ۳۸۰ تا ۴۰۰ نماد هستند که بیش از دو ماه می‌شود که این اتفاق همچنان برای آن‌ها ادامه‌دار است.

دومین مساله در این رابطه است که یکی از عواملی که می‌توانیم تغییر روند را داشته باشیم این است که شاهد افزایش حجم معاملات باشیم. یعنی هرگاه روند می‌خواهد از صعودی به منفی یا برعکس از منفی به صعودی تبدیل شود، شاهد افزایش حجم قابل توجه معاملات هستیم. شاید در دو روز گذشته، نسبت به روز‌های قبل از آن افزایش حجم معاملات را داشته‌ایم، ولی اینکه ارزش معاملات روزی ۳هزار میلیارد تومان باشد، آن‌قدر قوی و موثر نیست که بگوییم یکی از عوامل تغییر روند است.

اما اگر به صورت متوالی این عدد طی یک هفته مثلا هر روز بالای شش تا هفت هزار میلیارد تومان ثبت شود، این موضوع نشان می‌دهد که پول در حال ورود به بازار است و احتمال تغییر روند وجود دارد. نکته دیگری که باید بیان شود اینکه همان‌طور که در روند‌های صعودی اصلاح داریم، در روند‌های نزولی هم اصلاح داریم. یعنی روز‌هایی که یکی، دو روز بازار مثبت می‌شود و مجددا منفی می‌شود، این روز‌های کم مثبت، همان اصلاح در روند منفی است.

تا زمانی هم که صف‌های فروش سهم‌های کوچک و متوسط بازار جمع نشوند، نمی‌توانیم بگوییم بازار شروع به رشد کرده است. البته به جز ۳۰ تا ۴۰ سهم که روند و معاملاتشان را از بقیه بازار چه از نظر نقدشوندگی و چه از نظر نوسان قیمت جدا کرده‌اند، کماکان برای بقیه بازار اتفاق خاصی رخ نداده است. در رابطه با اینکه به چه عواملی برای رشد بورس نیاز است باید بگویم که قاعدتا اولین و مهم‌ترین مورد اعتماد است. تا اعتماد نباشد پولی وارد بازار نمی‌شود. خیلی از افراد می‌گویند که مشکل بازار، پول و نقدشوندگی است. بله درست است.

اما علت اینکه پول و نقدشوندگی وارد بازار نمی‌شود، این نیست که پول نیست. علت این است که پول به بازار اعتماد ندارد و به سمت بازار‌های دیگر رفته است و تا وقتی هم که اعتماد بر نگردد و تکلیف یکی، دو موضوع مهم در این شرایط کشور، مثل روند مذاکرات و نتیجه انتخابات ریاست جمهوری مشخص نشود، تاحدودی برگشت اعتماد یا ریسک کردن برای خرید سهم سخت خواهد شد.

بازار در گیر و دار هیجانات

شایان کرمی: وضعیت بازار سرمایه تابع دو اتفاق مهم از جمله انتخابات و گشایش‌های سیاسی و اقتصادی است. گرچه دامنه نوسان نامتقارن در ماه‌های اخیرمسبب مشکلاتی از جمله کاهش نقدشوندگی شده، اما واقعیت این است که عوامل دیگری در سرنوشت بازار سهام دخیل هستند.

قیمت ارز، انتخابات، احیای برجام در کنار افزایش دامنه نوسان از یکسو و از سویی دیگر افت قیمت سهام و وضعیت مطلوب برخی صنایع غیر دلاری از جمله خودرو و بانک باعث شده بورس نسبت به بازار‌های دیگر در وضعیت متفاوت همراه با چشم‌اندازی روشن رو به رو باشد. بررسی وضعیت بازار‌هایی همچون مسکن، سکه و دلار نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران این بازار‌ها در بلاتکلیف‌ترین حالت ممکن به‌سر می‌برند.

نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری رکود حاکم بر این بازار‌ها را تعمیق می‌بخشد. این در شرایطی است که با توجه به حجم بزرگ سرمایه‌گذاران بورسی، این بازار در زمان انتخابات می‌تواند حرکتی متفاوت نسبت به سایر بازار‌ها داشته باشد. گرچه خبر افزایش دامنه نوسان در دو روز اخیر مورد اقبال سهامداران واقع شده، اما با توجه هیجانات حاکم بر داد‌وستد‌ها به نظر نمی‌رسد بازار در کوتاه‌مدت یا میان‌مدت همچنان سبز بماند.

در حال حاضر بازار سرمایه در گیر و دار هیجاناتی است که از تصمیمات بدون پشتوانه سیاستگذاران بورسی نشات گرفته و تا زمانی که اعتماد سهامداران بازنگردد این هیجانات فروکش نخواهد کرد.

رشد فعلی مقطعی است

حسین زمانی: بعید می‌دانم بازار در فاز رشد قرار داشته باشد و نمودار‌ها هم این را نشان نمی‌دهد که بازار آماده صعود شارپی است در حال حاضر هنوز مشخص نیست که سیاستگذاران می‌خواهند برای بازار سهام چه کنند. به عقیده من عدم رشد بازار به دلیل عدم هماهنگی تیم اقتصادی دولت است. تصمیماتی که گرفته شده هنوز به اجرا گذاشته نشده است مثل تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بازار که با وجود آنکه مصوب شده هنوز وارد بازار نشده است؛ بنابراین بعید به نظر می‌رسد بازار وارد فاز صعودی شده باشد و باید با احتیاط حرکت کرد. از سوی دیگر با توجه به جذابیت قیمت سهام و افزایش قیمت‌های جهانی شاخص جایی برای ریزش بیشتر ندارد.

به عقیده من باید صبر کرد و دید کسانی که کاندیدای ریاست جمهوری می‌شوند طرز فکر آنان نسبت به بازار سرمایه چیست. حداقل یک ماه آینده روز‌های سختی را در پیش داریم تا ثبت‌نام‌ها انجام شود و تکلیف رئیس دولت بعدی مشخص شود و ببینیم سیاست‌های او درباره بازار سرمایه چیست. بر همین اساس این رشد را رشد مقطعی می‌دانم و به عقیده من رشد بازار سهام تا زمانی که سیاست‌های کلی نظام بعد از انتخابات ریاست جمهوری مشخص شود تداوم نخواهد داشت.

ادامه رشد بازار در صورت اجرای بسته حمایتی

معتمدنیا: بازار دچار یک روند نزولی با شیب تند شده و فروش هیجانی در همه سهم‌ها وجود دارد، اما بعد از مصوبه سران قوا به پیشنهاد فعالان بازار و سازمان بورس، بازار با تحرک قابل‌توجهی مواجه شد. اگرتاثیر روانی این بسته محرک را که هنوز به مرحله اجرایی نرسیده همراه با اتفاقاتی که در حوزه بازار کامودیتی‌ها رخ داده و همچنین ثبات نسبتی نرخ ارز قرار دهیم می‌بینیم که بازار به این نتیجه رسیده که در این شرایط و حتی با دلار ارزان‌تر، قیمت سهام ارزندگی دارد و این ذهنیت نیز به وجود آمده که حاکمیت هم نسبت به رشد و برگشت بازار موافق است.

در حال حاضر بازاربه دو گروه تقسیم شده است. گروه اول سهامی هستند که اصلاح خود را انجام داده‌اند. این دسته برای خرید از جذابیت زیادی برخوردارند. دسته دوم به علت این که در صف فروش سهم قفل بودند، عرضه در آن‌ها زیاد است. اما راهکار‌هایی برای برون‌رفت از این شرایط وجود دارد. اول آنکه سهم‌ها مشمول شرایط گره معاملاتی شوند یا با شفاف‌سازی نوع الف مواجه شوند. البته برای حدود ۲۰ شرکت این اتفاق افتاده و اصلاح حدود ۵۰ درصدی را تجربه کردند.

باقی سهم‌ها نیز همین اتفاق برایشان می‌افتد، اما اینکه اصلاحشان چه میزان باشد بستگی به ارزندگی آن‌ها و میزان جذابیت آن‌ها برای خریداران دارد. همان‌طور که در وضعیت هیجان مثبت، بازار رشد دور از انتظاری داشت هم‌اکنون نیز ریزش‌ها در برخی حوزه‌ها کاملا احساسی بوده است و قیمت سهم‌ها می‌تواند به وضعیت مثبت بازگردد.

در همین راستا ذکر این نکته ضروری است که اگر بسته حمایتی صندوق توسعه بازار و اختصاص یک درصد از منابع صندوق ملی تا اواسط هفته آینده وضعیت اجرایی به خود گیرد بازار می‌تواند به روند مثبت خود ادامه دهد.