در هفته گذشته پس از سقوط کابل و تصرف آن از سوی طالبان، بازار دچار استرس شد. افغانستان از دو جهت برای بازار ارز ایران مهم بود. نخست بازار دو و نیم میلیارد دلاری این کشور برای تجار ایران و دوم نقش هرات در تسویه اسکناس دلار.
در هر بازاری یک طرف خوش بین‌ها هستند و یک طرف بدبین ها. خوش بین‌ها در انتهای شب سیاه، سفیدی را می‌بینند و بدبین‌ها هر لکه‌ای را نشانه‌ای برای تغییر تعادل سمت منفی قلمداد می‌کنند. در هفته گذشته دست بدبین‌ها بالا بود، اما در هفته پیش روی چه خبر می‌شود؟ این گزارش از سمت دیگری به بازار نگاه کرده است.
به گزارش اقتصاد نیوز، قیمت دلار نامحسوس وارد کانال ۲۷ هزار تومان شده است. به نظر می‌رسد با پایان تعطیلات معامله گران با دو گزینه روبرو باشند خرید به قصد سود یا پیش روی به سوی سطوح بالاتر. معامله گران وقتی نگاه به سطوح قیمتی جدید دارند که انتظار داشته باشند روند آتی وضعیت بهتری نسبت به شرایط جاری ندارد. در این صورت میزان عرضه کم می‌شود و تقاضای دلار بالا می‌رود.
آنچه در روز‌های اخیر بر بازار ارز تاثیر گذاشته است ناشی از دو عامل است؛ تصرف افغانستان از سوی طالبان و روند مذاکرات هسته‌ای دو عامل انتظاری بر قیمت دلار و بازار ارز هستند. بازار به دلیل جمع بندی نه چندان مثبت در قبل از تعطیلات کرونایی نوسان زیادی داشت، اما این نوسان در بعد از تعطیلات چه سمت و سویی دارد؟
در هفته گذشته پس از سقوط کابل و تصرف آن از سوی طالبان، بازار دچار استرس شد. افغانستان از دو جهت برای بازار ارز ایران مهم بود. نخست بازار دو و نیم میلیارد دلاری این کشور برای تجار ایران و دوم نقش هرات در تسویه اسکناس دلار.
اما این یک روی سکه بازار ارز است؛ روی دیگر سکه به اخبار و اتفاقاتی باز می‌گردد که در تعطیلات شنیده شد.
طبق گفته برخی تجار ایرانی با کاهش التهاب در افغانستان فعلا خبری از سخت گیری‌های گذشته طالبان نیست. این فضا موجب شده نگرانی‌های موجود در خصوص افغانستان فعلا تعدیل شود. صرافی‌ها در هرات نیز بازگشایی شده اند گرچه هنوز بانک‌ها تعطیل هستند. برخی تحلیل گران اعتقاد دارند این وضعیت ممکن است به کاهش نوسان در بازار ارز منجر شود.
اما اگر وضعیت افغانستان تعدیل نشود چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ آمار‌های رسمی نشان می‌دهد در سال گذشته تراز تجاری بین دو کشور دو میلیارد دلار مثبت به نفع ایران بوده است. اما اگر حجم قاچاق به آن اضافه شود این وضعیت تغییر خواهد کرد.
بخش زیادی از تجارت ایران با افغانستان از مبادی رسمی انجام می‌شود، اما این روند برای افغانستان برقرار نیست. بخش زیادی از تجارت افغانستان با ایران به دلیل ماهیت آن از مبادی غیر رسمی وارد می‌شود. مواد مخدر عمده کالایی است که وارد می‌شود و در بورکرواسی تجارت خارجی ایران ضبط نمی‌شود. برآورد می‌شود حجم این تجارت حداقل نیم میلیارد دلار است با این حساب سخت شدن قاچاق از افغانستان به ایران تقاضا برای ارز را حداقل در کوتاه مدت کم می‌کند.
هرات نیز گرچه محلی برای تسویه اسکناس دلاری است، اما در صورتی که امکان تعامل میان این بازار با تهران نباشد نقش بازار متشکل ارزی گسترده‌تر و تعیین کننده‌تر می‌شود. از این رو این بازار نیز حداقل در یک بازه کوتاه مدت می‌تواند خاصیت ضد نوسانی داشته باشد. از این دید برخی تحلیل گران اعتقاد دارند از اثر تحریکی اتفاقات افغانستان برای نوسان در بازار ارز در روز‌های پیش رو به مرور کاسته خواهد شد. زیرا یا با تقارن اطلاعاتی التهابات کم می‌شود یا مسدود شدن مسیر قاچاق حجم تقاضا.
برخی مواضع چهره‌های جدید اجرایی، آینده مذاکرات احیای برجام را با تردید روبرو کرده است. اما تماس‌های اخیر رئیس دولت جدید با روسای جمهور چین و روسیه نشان می‌دهد دولت جدید حداقل در شروع کار قصد مذاکره دارد. سخنان رابرت مالی نماینده ویژه امریکا در امور ایران نیز نشان می‌دهد او و تیمش بر روی فرمول جدیدی در حال کار هستند که بر اساس آن توافق با ایران خارج از چارچوب توافق قبلی انجام شود. این علامت نیز می‌تواند نشان دهنده آن باشد که فعلا تمایل به توافق از سوی آمریکا از بین نرفته است.
شاهد آن نیز تفاهم ایران و چین برای سرعت دادن به واردات واکسن سینوفارم از چین است. طبیعتا این سرعت دادن به واردات با چراغ سبز آمریکا انجام شده است، زیرا در گذشته طرف چینی چندان تمایل به خبری کردن همکاری خود با ایران نداشت.
با این حساب گرچه یک روی بازار ارز با توجه به شواهد نسبت به روند آتی خوش بین نبود، اما اتفاقات آخر هفته سپری شده روی دیگری به بازار ارز نشان داد که می‌تواند عامل احتیاط در بازار ارز باشد. خصوصا که در اولین روز کاری ۱۴ میلیون دلار به صرافی‌های رسمی برای تامین نیاز‌های ۲۴ گانه وارد می‌شود. این رقم حجم معاملات انجام شده در دو روز کاری هفته قبل بوده است. با این حال باید صبر کرد و دید روی بدبینی سکه بازار رونق دارد یا روی خوش بینانه می‌تواند دست بالا پیدا کند.
