شرط ایران برای توافق

فرارو- "خبرگزاری تی آر تی وورلد" در گزارشی، به تحولات اخیر در مورد پرونده اتمی ایران و سفر چند روز گذشته "رافائل گروسی" به ایران و متعقابا سفر "محمد اسلامی" رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان به وین جهت شرکت در نشست سالانه آژانس بین المللی انرژی اتمی و در عین حال سفر "حسین امیر عبداللهیان" وزیر خارجه ایران به نیویورک پرداخته و به طور خاص این سفر‌ها و نتایج حاصله از آن‌ها را در تعیین نتیجه نهایی معادله برجام و احیا یا نابودی آن مهم ارزیابی کرده است.

تی آر تی وورلد موضع دولت ابراهیم رئیسی در مورد توافق برجام را سخت گیرانه ارزیابی کرده و تنها در صورت اراده آمریکا جهت لغو تحریم‌های مهمِ نفتی، گازی و بانکی علیه ایران، از احتمال احیای توافق برجام خبر داده است.

تی آر تی وورلد در این رابطه می‌نویسد: «تلاش‌ها جهت آغاز مجدد گفتگو‌ها و مذاکرات هسته‌ای میان ایران و غرب و به طور خاص بازگشت مجدد تهران و واشنگتن به قیود و محدودیت‌های توافق برجام (که در سال ۲۰۱۵ به امضا رسید)، هفته گذشته و همزمان با تداوم یافتن فشار‌های آمریکا و متحدانش علیه ایران مبنی بر اینکه این کشور باید به پرسش‌ها و دغدغه‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی هر چه سریع‌تر پاسخ دهد و آن‌ها را رفع کند، و در نقطه مقابل، واکنش‌های سرسختانه ایران در برابر این ادعاها، با دیواری سخت برخورد کرد.

پنجشنبه گذشته، ایران، آژانس بین المللی اتمی را به کنش ورزی در چهارچوبی "غیرحرفه ای" و "ناعادلانه" متهم کرد و به طور خاص رافائل گروسی دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی را نیز به "سیاسی کاری" در چهارچوبِ مسائل فنی متهم ساخت. در این رابطه برخی رسانه‌های ایرانی نوشتند که: "از زمانی که رافائل گروسی دبیر کل آژانس شده، این نهاد بین المللی تلاش‌های زیادی را جهت سیاسی سازیِ مساله اتمی ایران انجام داده است. امری که هیچ ارتباطی با وظایف فنی آژانس بین المللی انرژی اتمی ندارد".

ایران در پیِ موضع گیری‌های اخیر رافائل گروسی مبنی بر اینکه "آژانس هیچ دیدگاه روشنی در مورد چهار سایت هسته‌ای ایران که به این نهاد بین المللی وجودِ آن‌ها اعلام نشده، ندارد"، به طرح انتقادات جدی از آن پرداخت. از سویی، آژانس به طور خاص ایران را به عدم ارائه پاسخ‌های مناسب در مورد فعالیت‌های هسته‌ای اش نیز متهم کرده است.

به گزارش فرارو، رافائل گروسی اخیرا به تهران سفر کرده و با همتای ایرانی خود "محمد اسلامی" رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ملاقات کرده است. در بیانیه مشترک دو طرف، آن‌ها بر تقویت "روح همکاری" و "اعتماد متقابل" تاکید کرده اند. محمد اسلامی نیز بر تداوم رایزنی‌های ایران و آژانس در جریان نشست سالانه این نهاد بین المللی تاکید کرده است.

در این راستا، "اِنریکه مورا" معاون دبیر کل اتحادیه اروپا در پیامی توئیتری گفته است که "بیانیه مشترک اخیر محمد اسلامی و رافائل گروسی، زمینه مناسبی را برای دیپلماسی ایجاد کرده است". "میخائیل اولیانوف" سفیر روسیه در آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز دیدار مذکور میان دو طرف را موجب کاستن از سطح تنش‌ها پیرامون مساله هسته‌ای ایران دانسته است.

البته که "شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی" نیز دوشنبه گذشته در جلسه خود، تصمیم گرفت که هیچ قطعنامه‌ای را علیه ایران صادر نکند. کشور‌هایی نظیرآمریکا، انگلستان، آلمان، فرانسه و روسیه که عضو شورای حکام و همچنین توافق برجام هستند، این اقدام و سیاست خود را در راستای تحریک نکردن ایران و عدم سوق دادن آن به سمت پیشرفت‌ها و پیشروی‌های بیشترِ هسته‌ای توصیف کرده اند.

از ۲۳ فوریه سال جاری میلادی که ایران بازرسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را قدغن کرده، این نهاد بین المللی شدیدا نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده و سعی داشته به هر نحو ممکن تهران را راضی کند تا به مذاکرات مرتبط با احیای برجام بازگردد. توافق برجام در سال ۲۰۱۸ و با خروج یکجانبه دولت ترامپ از آن، تا حد زیادی تضعیف شد و ایران نیز پس از آن، عملا بر شدتِ پیشروی‌های هسته‌ای خود در پاسخ به بدعهدی‌های ایالات آمریکا و اروپا افزود.

اضافه بر این، شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به نوعی سعی داشته تا رویکرد ابراهیم رئیسی رئیس جمهور جدید ایران در مساله هسته‌ای این کشور را نیز محک بزند. رئیسی تاکید داشته که انجام اقدامات غیرسازنده علیه معادله هسته‌ای ایران می‌تواند مذاکرات آتی در مورد توافق برجام را با چالش‌هایی جدی و اساسی رو به رو کند.

سه شنبه گذشته، برخی رسانه‌های ایرانی و تحلیلگران این کشور، عملا رافائل گروسی را متهم کردند که سعی دارد برای آمریکا علیه ایران دست به اهرم سازی بزند و عملا به دنبال تضعیف موضع و جایگاه تهران است. از سویی، برخی رسانه‌های ایرانی نیز به رافائل گروسی، قانون اخیر مجلس شورای اسلامی ایران را یادآوری کردند که در قالب آن بر صیانت از توانمندی‌های هسته‌ای ایران در برابر کشور‌های غربی تاکید شده است.

جدای از این ها، انتخاب "علی باقری" به سمت معاونت وزارت خارجه دولت ابراهیم رئیسی و کنار رفتن "عباس عراقچی" از پُست مذکور، عملا سیگنال روشنی را به طرف‌های غربی مبنی بر این رسانده که ایران در هر گونه تعامل آتی در مورد توافق برجام، موضاع سخت گیرانه‌ای را اتخاذ خواهد کرد. باقری از جمله چهره‌های مهم و اصلیِ مخالفت با توافق برجام است که پیش از این حتی برخی از وی به عنوان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های تصدی کرسی وزارت خارجه ایران یاد می‌کردند. انتخابِ باقری کنی به عنوان معاون وزیر خارجه ایران، تاثیرات قابل توجهی را بر روند مذاکرات هسته‌ای با غرب خواهد داشت که البته ابعاد آن هنوز مشخص نیست.

هفته گذشته رابرت مالی نماینده ویژه دولت آمریکا در مساله ایران در پیامی توئیتری، با اشتیاق فراوان در مورد ملاقات‌های خود با مقام‌های اتحادیه اروپا و سه کشور اروپاییِ طرف برجام در پاریس، با محوریتِ آینده برجام و اهمیت بازگشت سریع به تبعیت همزمان همه طرف‌ها از برجام اشاره کرد. وی همچنین با "سرگی ریابکوف" معاون وزیر خارجه روسیه نیز دیدار داشته و در این ملاقات به بحث در مورد اهداف مشترک از بازگشت به مذاکرات برجام و ضرورت تبعیتِ سریع تمامی طرف‌ها از توافق مذکور، سخن گفته است.

با این همه، ملاقات‌های محمد اسلامی با رافائل گروسی در جریان شصت و پنجمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین در هفته جاری و همچنین جلسات حسین امیر‌عبداللهیان وزیر خارجه ایران در حاشیه جلسه سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، جهت احیای توافق برجام کاملا ضروری و حیاتی هستند.

بدون تردید دولت رئیسی در برهه زمانی کنونی سعی دارد تا موضع مقتدرانه‌ای را از خود چه در عرصه بین المللی و چه در عرصه داخلی در مورد موضوعات مختلف مخصوصا مساله هسته‌ای ایران نشان دهد. از این رو، انتظار می‌رود تا این کشور با سخت گیری قابل توجهی در روند مذاکرات هسته‌ای با غرب وارد شود و حصول توافق تنها زمانی میسر خواهد شد که آمریکا به معنای واقعی کلمه حاضر باشد تا تحریم‌ها علیه ایران مخصوصا در حوزه‌های نفت و گاز و بانکداری را لغو کند».