در سراسر دنیا کمبود گاز طبیعی شروع به بغرنج‌کردن وضعیت انرژی کرده است. قیمت برق در آلمان و فرانسه در دو هفته گذشته حدود ۴۰درصد افزایش یافته است. در بسیاری از کشورها، از جمله بریتانیا و اسپانیا، دولت‌ها اقدامات اورژانسی را برای محافظت از مصرف‌کنندگان در دستور کار قرار داده‌اند.
هر روز که می‌گذرد، اقدامات کشورها برای دست و پنجه نرم کردن با کمبود و گرانی گاز که برای برق هم وضعیت مشابهی به‌وجود آورده، بیشتر می‌شود. اکونومیست در گزارشی در این مورد، چرایی به‌وجود آمدن این بحران را از دیدگاه خود توضیح داده است و در نهایت امید چندانی هم به‌بهبود وضعیت در زمستان متصور نیست.
دنیای‌اقتصاد در ادامه نوشت: بر اساس این گزارش، آب‌و‌هوای غیرعادی که شامل زمستان سردتر از معمول پارسال و تابستان گرم امسال می‌شود، موجب افزایش تقاضا و کمبود ذخیره‌سازی گاز شده است. در عین حال، لیست بلندبالایی از اختلالات عرضه کوچک در کشورهای مختلف به‌کمبود عرضه انجامیده است.
در همین حال، مواردی مانند خشکسالی و کمبود باد باعث کاهش تولید برق از طریق انرژی آبی و بادی شده که بار را بر دوش نیروگاه‌های گازی بیشتر کرده است. علاوه بر این، تغییر سوخت نیروگاه‌ها از گاز به‌سوخت‌های دیگر هم به‌دلیل گرانی آنها، کمبود سرمایه گذاری در انرژی‌های فسیلی که به‌کاهش تولید انجامیده و محدودیت‌های زیست‌محیطی، عملا کار را دشوار کرده است.
در سراسر دنیا کمبود گاز طبیعی شروع به بغرنج‌کردن وضعیت انرژی کرده است. قیمت برق در آلمان و فرانسه در دو هفته گذشته حدود ۴۰درصد افزایش یافته است. در بسیاری از کشورها، از جمله بریتانیا و اسپانیا، دولت‌ها اقدامات اورژانسی را برای محافظت از مصرف‌کنندگان در دستور کار قرار داده‌اند.
کارخانه‌ها از ذوب آلومینیوم در مکزیک گرفته تا تولیدکننده کود در بریتانیا، به‌طور موقت از مدار خارج شده‌اند. یکی از معامله‌گران در این مورد می‌گوید که اوضاع شبیه بحران مالی جهانی برای کامودیتی‌ها است. حتی در آمریکا که بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز طبیعی جهان است، گروه‌های لابی‌گر از دولت می‌خواهند صادرات گاز طبیعی مایع شده (LNG) را محدود کند.
بهای LNG به ۲۵ دلار در هر یک میلیون واحد حرارت بریتانیایی (mBTU) رسیده است که نشان‌دهنده رشد دو‌سومی در یک‌ماه گذشته است. به یک معنا، این بحران دلایل بسیار پیچیده‌ای دارد، عواملی که از مباحث ژئوپلیتیک گرفته تا ذخیره احتیاطی گاز در آسیا قیمت‌ها را بالاتر برده است. با این حال، از منظری متفاوت دلایل آن ساده است: یک بازار انرژی که فقط دارای ضامن ایمنی ضعیفی است، به‌شدت در برابر اختلالات عرضه حساس شده است. سرمایه گذاری کم هم در سوخت‌های فسیلی ممکن است به‌این معنا باشد که نوسانات بیشتر فعلا باقی خواهند ماند.
این کمبود تقریبا همه را با شگفتی رو‌به‌رو کرده است. در سال ۲۰۱۹، به‌دلیل وارد مدار شدن واحد‌های تولید LNG در آمریکا، گاز فراوانی در بازار بین‌المللی وجود داشت. وقتی پاندمی آغاز شد و قرنطینه موجب محدودیت تقاضا شد، بیشتر گاز اضافی وارد انبار‌های اروپایی شد. این ذخیره‌سازی در زمستان گذشته که مخصوصا در شمال آسیا و اروپا سرد بود، به‌کار آمد. یخبندان تقاضا را برای گرمایش بالا برد.
در آسیا قیمت گاز در سه‌ماه چهار برابر شد. خریداران، مانند شرکت‌های ملی گاز، برای تامین عرضه در پی LNG بودند. بسیاری از محموله‌ها با مقصد اروپا، به‌سمت آسیا تغییرمسیر دادند. اروپا، اما ذخیره گازی خود را کاهش داد. قیمت‌ها آنجا فقط کمی افزایش یافت.
امسال هوای عجیب و غریب مجددا به‌صحنه آمد. تابستان داغ به‌رونق تقاضای گاز در آسیا افزود. طبق گزارش یک شرکت مالی به‌نام آلیانس‌برنشتاین، این منطقه سهمی سه‌چهارمی در واردات ال‌ان‌جی دنیا دارد. چین با ریکاوری سریع اقتصادی خود در صدر آنها قرار گرفت. در نیمه اول ۲۰۲۱ تولید برق این کشور ۱۶درصد جهش را نسبت به‌همین دوره در سال گذشته تجربه کرد. سه‌پنجم برق چین از طریق زغال‌سنگ تولید می‌شود، در حالی که یک‌پنجم آن با انرژی برق‌آبی تولید می‌شود.
اما تولید برق‌آبی به‌دلیل خشکسالی پایین بود. تقاضای زغال‌سنگ هم تا حدودی به‌خاطر سیاست‌های دوستدار محیط‌زیست، مانند جایگزین کردن بویلر‌های زغال سنگ‌سوز با بویلر‌های گازی، کاهش یافت. سرمایه گذاری در استخراج زغال‌سنگ هم پایین بوده است. این موضوع به‌معنای اتکای بیشتر به‌گاز طبیعی است. در نیمه اول سال، تولید برق از گاز سریع‌تر از زغال‌سنگ و انرژی برق‌آبی رشد کرد. واردات ال‌ان‌جی چین در سال گذشته ۲۶درصد بالا رفته بود.
دیگر کشورها هم شاهد تقاضای بالاتر بوده‌اند که بخشی از آن به‌علت تابستان گرم در آسیا بوده است. به‌علاوه، ژاپن، کره‌جنوبی و تایوان ذخیره‌سازی خود را بالا برده‌اند. در همین حال، خشکسالی در آمریکای‌لاتین که نیمی از برق خود را از انرژی آبی می‌گیرد، نیاز به‌گاز در آنجا را هم افزایش داده است. در سال گذشته، تقاضای ال‌ان‌جی این منطقه تقریبا دو برابر شد.
تقاضای بالا با عرضه پایین‌تر ال‌ان‌جی همزمان شد. لیست بلندبالایی از اختلال‌های عرضه کوچک باعث افت تولید جهانی شد. برخی از اختلالات به‌دلیل تعمیر و نگهداری با تاخیر ناشی از پاندمی کووید اتفاق افتاد. غیر از این، رخداد‌های برنامه‌ریزی نشده مانند وقوع آتش‌سوزی در یک واحد تولید ال‌ان‌جی نروژی هم باعث کمبود گاز شد. ارزیابی مایک فولوود از موسسه مطالعات انرژی آکسفورد نشان می‌دهد مجموع اختلالات در عرضه باعث کاهش ۵درصدی عرضه ال‌ان‌جی شده است.
اروپا هم به‌وسیله آب‌و‌هوای غیرعادی به‌شکلی دیگر آسیب دید. در سراسر شمال‌غرب اروپا هوا ساکن بود که تولید برق از طریق انرژی بادی را کاهش داد. در آلمان، برای مثال در طول دو هفته اول سپتامبر تولید برق بادی ۵۰درصد کمتر از متوسط پنج‌ساله بود. علاوه بر این، آب و برق اروپا معمولا با افزایش قیمت گاز به‌صورت استفاده بیشتر از زغال‌سنگ واکنش نشان می‌دهند، اما قیمت زغال‌سنگ هم به‌خاطر تقاضای برق و تنگنای تولید در نزدیکی اوج تاریخی خود قرار دارد.
هزینه مجوز‌ها کربن اروپا هم به‌رکورد تاریخی خود رسیده است. این مجوز‌ها به‌دارندگان آنها حق انتشار حجمی از گاز‌های گلخانه‌ای را می‌دهد. از آنجاکه سوزاندن زغال‌سنگ بیشتر از سوزاندن گاز طبیعی آلودگی ایجاد می‌کند، مجوز‌های گران کربن به‌قیمت زغال‌سنگ اضافه می‌کند.
بازار گاز آمریکا به‌تقاضای بین‌المللی واکنش نشان داده است. بر اساس داده‌های اداره اطلاعات انرژی این کشور، آمریکا در نیمه اول سال‌جاری حدود یک‌دهم گاز تولیدی خود را صادر کرده که رشدی ۴۲درصدی نسبت به‌سال گذشته را نشان می‌دهد. اما اگر آمریکا تولید داخلی بیشتری هم داشت، به‌متعادل کردن بازار بین‌المللی ال‌ان‌جی کمکی نمی‌کرد. واحد‌های ال‌ان‌جی در آمریکا تقریبا با تمام ظرفیت کار می‌کنند. واحد‌های مایع‌سازی گاز در دیگر تولیدکننده‌های بزرگ مانند استرالیا و قطر هم همینطور. توسعه واحد‌های ال‌ان‌جی امکان‌پذیر است (قطر می‌خواهد ظرفیت تولید خود را ۵۰درصد افزایش دهد)، اما سال‌ها طول خواهد کشید.
در کوتاه‌مدت چه چیزی بازار را سرد خواهد کرد؟ یک امکان، جایگزینی سوخت است. این امر در برخی مکان‌ها شروع شده است. اروپا زغال‌سنگ بیشتری نسبت به‌پارسال همین موقع می‌سوزاند. برخی نیروگاه‌ها در پاکستان و بنگلادش از ال‌ان‌جی به‌نفت تغییر سوخت داده‌اند. امکان دیگر افزایش عرضه روسیه است، اما مشخص نیست این کشور بتواند چقدر بیشتر تولید کند. امکان آخر اینکه آب‌و‌هوا در زمستان گرم‌تر از نرمال باشد. با این حال، هواشناسان پیش از این پیش‌بینی کرده‌اند امسال زمستان سرد خواهد بود و قیمت‌های گاز بعید است به‌زودی کاهش پیدا کنند.
