«حبیبی گفتن» را یاد بگیر!

فرارو- "حسین هارون" نزدیک به دو سال است که به عنوان راهنمای تور در عراق مشغول به کار است. در ماه‌های ابتدایی کار اکثر مشتریان اش عراقی بودند و از بازگشت امنیت پس از شکست داعش برای کشف کشورشان و سفر به شهر‌های مختلف آن استفاده می‌کردند.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، با این وجود، سال گذشته او متوجه بروز تغییری شد. هارون اهل شهر باستانی بابل به "میدل ایست آی" می‌گوید: "تعداد زیادی از یوتیوبر‌ها و اینفلوئنسر‌ها از کشور‌های غربی سفر به عراق را آغاز کردند.

او ادامه داد: پیش از آن که شیوع کرونا باعث کاهش حجم سفر‌ها شود گردشگری نقطه روشنی برای بسیاری از اقتصاد‌های خاورمیانه بود که گرفتار مشکلات دیگر بودند. در مصر و امارات متحده عربی غنی از انرژی این صنعت تقریبا ۱۲ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است. در اردن این رقم ۲۰ درصد بود".

حتی "محمد بن سلمان" ولیعهد عربستان سعودی نیز گردشگری را در مرکز تلاش‌های خود برای تغییر شکل دادن تنها اقتصاد عضو گروه جی -۲۰ قرار داده است تا از وابستگی به دلار‌های نفتی دور شود. عراق یکی دیگر از کشور‌های وابسته به نفت است که در سال ۲۰۱۹ میلادی، گردشگری ۴۳ درصد از تولید ناخالص داخلی آن کشور را تشکیل می‌داد.

اگرچه این کشور مدت هاست که گردشگران مذهبی را از ایران به شهر‌های مقدس کربلا و نجف جذب کرده است، اما به عنوان مقصدی برای غرب ناشناخته باقی مانده بود.

عراق در سالیان اخیر شاهد حوادث گوناگونی بود. ابتدا حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳ رخ داد پس از آن یک شورش شدید و سپس مبارزه با داعش دنبال شد. سربازان و اسلحه‌ها به عراق سرازیر شدند، اما گردشگران غربی بی خبر بودند. هارون که خودش فقط ۲۱ سال سن دارد می‌گوید: "عراق کشوری است که برای دو دهه به روی جهان بسته شده بود".

با این وجود، در تابستان ۲۰۲۱ میلادی ولاگر‌های (تفاوت ولاگر‌ها با وبلاگ نویس آن است که ولاگر‌ها عمدتا از طریق انتشار ویدئو پیام خود را به مخاطبان می‌رسانند و بلاگر‌ها عموما به طور مکتوب این کار را انجام می‌دهند) غربی به ناگهان در خیابان‌های شهر‌هایی مانند بغداد، موصل و بصره دیده شدند. آنان تاکسی می‌گرفتند، با مردم محلی چای می‌نوشیدند و قلیان می‌کشیدند.

"عبدالله القزاز" یکی از فارغ التحصیلان دانشگاهی که شرکت Visit Mosul را راه اندازی کرده است می‌گوید:"این قطعا یک پدیده تازه است. مردم استقبال می‌کنند و به تدریج در حال عادت کردن به دیدن گردشگران غربی هستند".

بهبود وضعیت امنیتی عراق در چند سال گذشته یکی از دلایل این تغییر است. سپس در مارس ۲۰۲۱ میلادی پاپ فرانسیس از آن کشور بازدید کرد.

سفر پاپ به عراق و این واقعیت که عراق در زمانی که بقیه جهان به دلیل کووید در قرنطینه به سر می‌برد فضای نسبتا بازتری داشت دو دلیلی بودند که قزاز برای افزایش بازدید کنندگان از آن کشور بیان می‌کند.

دولت عراق نیز در مارس ۲۰۲۱ میلادی گام بزرگی برداشت و تصمیم گرفت به شهروندان کشور‌هایی مانند ایالات متحده، بریتانیا و کشور‌های عضو اتحادیه اروپا اجازه دهد در بدو ورود به فرودگاه‌ها یا مرز‌های زمینی و دریایی ویزا دریافت کنند.

پیش از این، فرآیند دست و پا گیر برای دریافت ویزای توریستی ممکن بود ماه‌ها به طول انجامد و هزاران دلار هزینه داشته باشد. حتی برای جذب گردشگر بیش تر، عراق این الزام را که گردشگران یک راهنمای مورد تایید دولت را همراه خود داشته باشند کنار گذاشت.

"مکس کندی" یک ولاگر مسافرتی آمریکایی می‌گوید:"دست کم چند سالی بود که عراق را به عنوان مقصدی برای سفر در نظر گرفته بودم. مدت کوتاهی پس از آن که عراق قوانین به روز شده را اعلام کرد از طریق گروهی در واتس آپ تغییر قوانین را متوجه شدم.

اوگفت: جامعه یوتیوبر به ویژه آنانی که در مناطق مشابه سفر می‌کنند بسیار شبیه یک محل کار مشترک هستند. همه ما یکدیگر را می‌شناسیم. بنابراین، وقتی کسی در مورد تغییر قوانین سفر چیزی می‌شنود همه ما متوجه می‌شویم".

یکی از اولین ولاگر‌هایی که به عراق سفر کرد "جی پالفری" یک تبعه بریتانیایی بود که بیش از ۱.۲ میلیون مشترک یوتیوب سفر‌های او به سراسر خاورمیانه را تماشا می‌کنند.

او می‌گوید:"این کشور عربی مورد علاقه من است. فکر نمی‌کنم بدون حمایت عراقی‌ها و استقبال آنان سفرم می‌توانستم یک صحنه را نیز فیلمبرداری کنم". یوتیو‌بر‌هایی که به مناطق جنگی سفر می‌کنند یا به کشور‌هایی که پس از درگیری بهبود یافته اند معمولا مورد انتقاد مخاطبان قرار می‌گیرند.

بسیاری از ولاگر‌ها در ابتدای ویدئو‌های خود این موضوع را بیان می‌کنند که قصد ندارند نظرات سیاسی شان را بیان کنند. این موضوع مانع از آن نشده که برخی به دلیل بازدید از کشور‌هایی مانند سوریه که در آن اختلاف نظر ریشه دار درباره جنگ داخلی وجود دارد مورد انتقاد قرار نگیرند.

عراق ممکن است توانسته باشد از این تله فرار کند. "داگ بارنارد" یوتیوبر آمریکایی که با "پالفری" دیدار کرده می‌گوید:"آنان شخصیت بحث برانگیز و خاصی ندارند که مردم را ناراحت کند و به خصوص در عراق، این حس وجود دارد که همه فقط می‌خواهند کشور موفق باشد و پیشرفت کند".

بسیاری از ولاگر‌هایی که به عراق سفر می‌کنند محتوای کار خود را به روشی خاص ارائه می‌کنند: فیلمبرداری و عکسبرداری از خود، ویرایش اندک و تعامل زیاد با مردم محلی.

آنان با آموختن مقدار کمی زبان عربی و دوری از مسائل سیاسی کارشان را انجام می‌دهند. یکی از محبوب‌ترین ویدئو‌های "بارنارد" یک شب بیرون رفتن او با یک دختر عراقی در بغداد را نشان می‌دهد.

در ویدئویی دیگر او و دوستان اش به طور تصادفی با یک تلنت شو یا مسابقه و نمایش استعداد یابی در فضای باز در پایتخت کشور مواجه شدند. کندی که ویدئو‌های ۲۵ دقیقه‌ای را به اشتراک می‌گذارد در یکی از ویدئو‌ها در آرایشگاه با وضعیتی آشفته در بغداد دیده شده است.

میانگین سنی جمعیت ۴۰ میلیونی عراق تنها ۲۱ سال است و یوتیوبر‌هایی که با "میدل ایست آی" صحبت کردند می‌گویند که ویدئو‌های آنان در عراق بسیار محبوب‌تر از غرب است. عراقی‌ها ۷۰ درصد از مخاطبان ویدئو‌های کندی را پس از سفر او تشکیل می‌دادند.

امریکایی‌ها با کمتر از ۵ درصد ویدئو‌های او را تماشا کرده اند. بارنارد می‌گوید که حدود ۷۰ درصد از بازدید‌های ویدئو‌های عراقی او نیز از مردم محلی بوده اند. برای "پالفری" این رقم حدود ۶۰ درصد بود.

"دیار طلال" یک جوان ۲۵ ساله از بغداد می‌گوید:"بیش‌تر عراقی‌ها زندگی خود را بدون دیدن یک غربی می‌گذرانند. آنان کنجکاو هستند که ببینند یوتیوبر‌های غربی چگونه کشور و فرهنگ ما را تجربه می‌کنند".

طلال یکی از بنیانگذاران "کافه مسافران عراق" است یک پلتفرم آنلاین که برای ترویج "شهروندی جهانی" در میان عراقی‌ها راه اندازی شد، اما به سرعت به شبکه‌ای با ۳۸۰۰۰ عضو فیس بوک تبدیل شد که به گردشگران در سفر به عراق کمک می‌کند.

طلال می‌گوید:"عراقی‌ها می‌خواهند مردم را به کشورشان دعوت کنند. برخی از مردم فکر می‌کنند شاید به دلیل اینکه اهل ایالات متحده هستند و آن کشور سابقه حمله به عراق را دارد از آنان استقبال نمی‌شود، اما این دیدگاه درست نیست". گردشگران برای کمک گرفتن در مورد همه چیز از مشاوره در مورد مکان‌های بازدید تا نحوه کرایه ماشین به این گروه مراجعه می‌کنند.

"کافه مسافران عراق" میزبان مهمانی‌ها و تبادلات فرهنگی در محل تجمع خود در کافه "ببان" در بغداد است. طلال می‌گوید که اعضا حتی گردشگران را در فرودگاه سوار کرده اند و برای بک پکر‌ها (گردشگرانی که با یک کوله پشتی حاوی حداقل ملزومات یک سفر توریستی کم هزینه را آغاز می‌کنند) مکانی برای اقامت فراهم می‌کنند.

هم چنین، آنان شماره تلفن خود را با بازدیدکنندگان به اشتراک می‌گذارند و به آنان می‌گویند که اگر مشکلی داشتند تماس بگیرند. طلال و مسافران تازه به عراق رفته می‌گویند که یکی از بزرگترین موانعی که گردشگران برای عبور پیش روی خود دارند ایست‌های بازرسی نظامی است.

او با لبخند می‌گوید:"این طبیعی است و عراقی‌ها به آن عادت کرده اند، اما نسبت به خارجی‌ها حساسیت وجود دارد و این ظن می‌رود که ممکن است آنان جاسوس دستگاه‌های اطلاعاتی خارجی باشند. ما به آنان کمک می‌کنیم تا چند کلمه عربی را یاد بگیرند. اگر "حبیبی" گفتن را یاد بگیرند صحبت کردن راحت‌تر است".

با توجه به تمرکز عراق بر بازسازی اساسی پس از دهه‌ها درگیری و درگیر شدن دولت عراق با سیاست‌های پیچیده داخلی و منطقه‌ای تلاش کمی برای ترویج گردشگری به‌عنوان صنعتی برای بازدیدکنندگان غربی صورت گرفته است.

"اسامه موسی" که "کافه مسافران" را به همراه طلال تاسیس کرده از اینفلوئنسر‌ها و ولاگر‌ها از ایالات متحده و اروپا استقبال می‌کند. او می‌گوید:"آنان چهره‌ای را از عراق را نشان می‌دهند که رسانه‌های غربی هرگز گزارش نمی‌دهند".

او می‌گوید تأثیر مثبت ویدئو‌های ولاگر‌ها در حال حاضر احساس می‌شود. وقتی او با گردشگران ملاقات می‌کند و می‌پرسد که چرا تصمیم گرفتند به عراق سفر کنند بسیاری از آنان می‌گویند:"من یک یوتیوبر را دیدم و باورم نمی‌شد عراق این گونه باشد". آنان الهام بخش مردم برای سفر به عراق هستند".

القزاز از موصل نیز احساسی مشابه دارد. او می‌گوید:"ولاگر‌ها مستقل هستند. آنان می‌توانند داستان واقعی را در مورد آن چه در اینجا تجربه می‌کنند بیان نمایند".

جوانان عراقی که با "میدل ایست آی" صحبت کردند می‌گویند از چالش‌هایی که گردشگری در کشورشان با آن مواجه است آگاه هستند.

"هارون" راهنمای تور از بابل می‌گوید:" از سن این صنعت تنها یک سال می‌گذرد. ما باید کار‌های زیادی انجام دهیم".

با این وجود، او خوش بین است. او می‌گوید:"در حال حاضر گردشگران شگفت زده شده اند. آنان تازه متوجه شده اند که می‌توانند در خیابان‌های بغداد قدم بزنند و آنجا امن است".