در بیمارستان رسول اکرم (ص) هم که همیشه جزو بیمارستان‌های شلوغ در مراجعات کرونایی بود، ۲ روز است هیچ بیماری با علائم کرونا مراجعه نکرده. صندلی‌های حیاط بیمارستان به جای انبوه مراجعه‌کنندگان کرونایی، محل استراحت کارورزان پزشکی و پرستاری شده است.
«تمام شد. این بخش دیگر هیچ بیمار کرونایی ندارد.» این را یکی از کارکنان نظافت و ضدعفونی بیمارستان شهدای یافت‌آباد می‌گوید و در شیشه‌ای بخش کووید - ۱۹ بیمارستان را می‌بندد. از یک ماه پیش، خبر تعطیلی بخش‌های کرونای بیمارستان‌ها به گوش می‌رسد؛ خبر‌هایی که از سوی پرستاران و پزشکان و گاهی روسای بیمارستان‌ها منتشر می‌شود و همراه با امیدواری از پایان پاندمی است.
به گزارش همشهری، حالا به جمع این مراکز درمانی برای نخستین‌بار، ۲ بیمارستان یافت آباد و رسول اکرم (ص) هم اضافه شدند. گزارش میدانی از این مراکز درمانی هم از پایان کار بخش‌های کرونا این دو بیمارستان و جایگزین کردن آن با بخش‌های دیگر حکایت دارد؛ بخش عمومی برای تمام بیماران.
این دو بیمارستان در ۲۷ ماه گذشته، شلوغ‌ترین روز‌های کرونایی را پشت سر گذاشتند، اما از دوشنبه‌ای که گذشت شمار بیماران کرونایی آنها، برای نخستین‌بار از شیوع کووید-۱۹ در کشور صفر شد و دیگر هیچ بیمار مبتلا به کرونا در این مراکز بستری نیستند.
در بیشتر مراکز درمانی کشور هم وضعیت همین است و تخت‌های بستری کووید-۱۹ یک به‌یک خالی می‌شود. در بیمارستان شهدای یافت‌آباد که جزو نخستین بیمارستان‌های پذیرش‌کننده بیماران کرونا بود، دیگر از انبوه بیماران خبری نیست.
در بیمارستان رسول اکرم (ص) هم که همیشه جزو بیمارستان‌های شلوغ در مراجعات کرونایی بود، ۲ روز است هیچ بیماری با علائم کرونا مراجعه نکرده. صندلی‌های حیاط بیمارستان به جای انبوه مراجعه‌کنندگان کرونایی، محل استراحت کارورزان پزشکی و پرستاری شده است.
از پاییز سال گذشته که واکسیناسیون عمومی برای تمام گروه‌های سنی آغاز شد، کرونا حتی در پیک اومیکرون هم نتوانست بحران ایجاد کند و حالا پس از بیش از ۷ ماه، در خود بیمارستان‌ها هم میزان استفاده از ماسک کم شده و پرستاران و سایر کارکنان بیمارستان‌ها همراه با بیمارانی که در نوبت پذیرش نشسته‌اند، بدون نگرانی ماسک‌ها را برداشته‌اند؛ اتفاقی که مورد تأیید متخصصان نیست، چرا که تجربه کشور‌های دیگر نشان داده هر جا پروتکل‌ها نادیده گرفته شده، بیماری افزایش پیدا کرده است.
حالا معضل مراکز درمانی دیگر بیماران مبتلا به کرونا نیست، بلکه مراجعه‌کنندگان به بخش‌های اورژانس و بستری است؛ مراجعه‌کنندگانی که در ۲ سال گذشته، کمتر به پزشک مراجعه کرده‌اند و جراحی‌های خود را به عقب انداخته بودند. همین مراجعه‌کنندگان حالا بار سنگینی به مراکز درمانی وارد کرده‌اند و همین اتفاق سبب شده تا ارائه برخی خدمات درمانی در تعدادی از بیمارستان‌ها، به کندی انجام شود. این گلایه بیماران است.
آنها می‌گویند ازدحام بیماران باعث معطلی‌های چند ساعته‌شان شده است. در این میان برخی از دارو‌ها هم پیدا نمی‌شود و این اتفاقات، سرگردانشان کرده است.
در بیمارستان رسول‌اکرم (ص) هیچ‌کدام از مراجعه‌کنندگان علائم کرونا ندارند، اما ازدحام و مراجعه بیماران قلبی، عروقی، کلیوی و حتی فیزیوتراپی و بستری در بخش جراحی این بیمارستان بالاست.
به‌گفته پرستاران این مرکز، پذیرش تمام مراجعانی که از سایر مراکز درمانی آمده‌اند، باعث شده شلوغی‌های این بیمارستان ادامه داشته باشد. اینجا از همان روز اول بخش نفرولوژی (کلیه) تعطیل و به بیماران کرونایی اختصاص داده شد.
اما حالا به‌گفته لیلا نژادآشوری، پرستار همین بخش با صفر شدن آمار بیماران کرونایی، به حالت قبل از شیوع پاندمی برگشته و بیماران کلیوی دوباره در اینجا بستری شده‌اند: «از دوشنبه همین هفته آمار بیمارستان صفر شد و حالا نه پی‌سی‌آر مثبت و نه بیمار بستری داریم. حتی در بخش آی‌سی‌یو هم هیچ بیمار کرونایی در بیمارستان بستری نیست.»
او درباره اینکه اگر بیمارانی در روز‌های آینده نیازمند بستری باشند، وضعیت آنها به چه صورت خواهد بود؟ توضیح می‌دهد: «یک قسمت از بخش ما به‌صورت ایزوله درنظر گرفته شده و اگر نیاز به بستری بیمار باشد این قسمت وجود دارد که صرفا برای کرونا نیست و می‌تواند برای بستری مبتلایان به سل یا سرخجه هم باشد.»
به‌گفته او، از ۲ هفته پایانی سال ۱۴۰۰ روند مراجعات کاهش پیدا کرد و بیماران نیازمند بستری هم به زیر ۱۰ نفر رسیدند، در این مدت حتی یک مورد مرگ به‌دلیل ابتلا به کرونا، ثبت نشد. شنیده می‌شود که در مراکز درمانی دیگر هم همین وضعیت وجود دارد و بخش‌های کرونا تعطیل شده‌اند، حتی بخش آی‌سی‌یو کووید - ۱۹ هم برقرار نیست.
نژادآشوری به روز‌های سخت این بیمارستان در پیک‌های کرونا اشاره می‌کند: «تنها در همین بخش رویال، برخی روز‌ها ۶، ۷ فوتی داشتیم و این عدد از آمار آی‌سی‌یو جدا بود. بیش از ۹۰ درصد پرسنل بیمارستان همان ابتدا به کرونا مبتلا شدند که البته این روند در پیک‌های بعدی کمتر شد، اما تا قبل از واکسیناسیون آمار ابتلا در کادر درمان بسیار بالا بود. هم‌اکنون هم مواردی از ابتلا داریم، اما به‌شدت سویه‌های قبلی نیست و روند بیماری مانند یک سرماخوردگی ساده است.»
او که به‌گفته خودش ۱۶ سال سابقه فعالیت در این بخش را دارد، درباره وضعیت کنونی بیماران مراجعه‌کننده به بخش نفرولوژی هم می‌گوید: «ما با روند افزایشی مراجعات بیماران به‌دلیل به هم خوردن آنزیم‌های کلیوی مواجهیم که می‌تواند ناشی از ابتلا به کرونا یا حتی تزریق واکسن‌ها باشد. این افراد تحت درمان قرار می‌گیرند، اما احتمال آسیب به کلیه آنها وجود دارد چرا که عوارض کلیوی عمدتا زمانی بروز می‌کند که بخشی از این عضو از بین رفته باشد و آن زمان بیمار متوجه آسیب به کلیه‌هایش می‌شود.» در بخش‌های دیگر بیمارستان هم وضعیت همین است، انبوه بیماران برای جراحی، فیزیوتراپی، قلب و...
یکی از پرستاران بخش جراحی در این‌باره می‌گوید: «بیماری شدت قبل را ندارد و اکنون مراجعات بیماران برای اعمال جراحی بیشتر شده، اما هنوز به روال قبل از پاندمی بازنگشته است. البته وضعیت ما در دوران کرونا به‌شدت سایر بخش‌های دیگر نبود و جزو آخرین قسمت‌هایی بودیم که بستری کرونا پذیرش می‌کردیم. به همین دلیل بیماران نیازمند جراحی را بستری می‌کردیم، اما آمارشان کمتر بود. از زمستان سال گذشته و بعد از تعطیلات نوروز میزان مراجعات بیشتر شده است.»
در بیمارستان شهدای یافت‌آباد هم از دو روز پیش دیگر هیچ بیمار کرونایی بستری نیست. اورژانس بیمارستان و بخش کووید-۱۹ در ساختمان جدا از سایر بخش‌های بیمارستان قرار دارد، اما حالا نه از مراجعه بیمار کرونایی خبری است و نه از بستری آنها در طبقه دوم. بخش‌های دیگر بیمارستان هم طی ماه‌های اخیر و پیک اومیکرون چندان درگیر بیماری نشده‌اند.
علی مظفرپور، متخصص طب اورژانس بیمارستان شهدای یافت‌آباد در این‌باره می‌گوید: «از اوایل شیوع کووید-۱۹ در اسفند ۹۸، بیمارستان شهدای یافت‌آباد به‌عنوان مرکز پذیرش بیماران کرونایی فعال شد و آمار‌ها هر روز در حال افزایش بود. در ۲ سال گذشته و چندین پیک مرگبار، تمام بخش‌های اختصاص یافته به کرونا تکمیل ظرفیت می‌شد. البته همیشه روند مراجعات صعودی و نزولی بود، اما تا به امروز هیچ زمانی نبوده که آمار صفر ثبت شده باشد و برای نخستین بار این اتفاق افتاده است.»
به‌گفته او بیمارستان فعلا هیچ برنامه‌ای برای تعطیلی و حذف بخش آی‌سی‌یو کرونا ندارد و درصورت مراجعه بیماران، پذیرش و بستری آنها در همین بخش‌ها انجام می‌شود. به‌گفته او، ماه‌هاست که روند بیماری حتی برای کسانی که نیازمند بستری‌اند به‌شدت گذشته نیست.
جلال نژادجو، رئیس بیمارستان شهدای یافت‌آباد هم از وضعیت ابتدایی شیوع کرونا و بستری‌ها در این بیمارستان می‌گوید. به‌گفته او، این مرکز با شیوع پاندمی در کشور، سانتر کرونا شد و کل تخت‌های بیمارستان در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ به کووید اختصاص پیدا کرد: «در پیک‌های بعدی با توجه به حجم و تعداد مراجعه‌کننده بخش‌های بستری کووید-۱۹ کم و زیاد می‌شد. طی چند ماه گذشته در مجموع تنها یک بخش از بیمارستان با ۵۰ تخت عادی و ۱۳ تخت آی‌سی‌یو به‌صورت ۱۰۰ درصد بیمار کرونایی بستری می‌شد که اکنون همان بخش هم به‌صورت کامل خالی شده است.»
به‌گفته نژادجو، طی دو ماه اخیر تنها ۴ تا ۵ بیمار کرونایی در بخش کرونا بستری بوده‌اند و حالا با صفر شدن آمار این بخش‌ها به ظرفیت‌های قبل از دوران کرونا برمی‌گردند و به‌صورت بخش داخلی و آی‌سی‌یو عمومی فعال خواهند شد: «البته یک قسمت بخش داخلی برای پذیرش بیماران کرونایی خالی خواهد ماند. در مراکز درمانی دیگر هم این تدبیر اندیشیده شده و بخش‌هایی با ظرفیت کم برای بیماران احتمالی آینده و با هدف جلوگیری از هدر نرفتن منابع، آماده به خدمت هستند.»
نژادجو درباره گلایه برخی بیماران از کمبود خدمات درمانی برای سایر بیماری‌ها با وجود افزایش مراجعات، توضیح می‌دهد: «با فروکش کردن بیماری و افزایش مراجعات، احتمال ایجاد مشکل در پاسخگویی به بیماران وجود دارد. هر چند تاکنون به این مرحله نرسیده‌ایم که حجم مراجعات و درخواست‌های مردم بیشتر از ظرفیت ارائه خدمات بیمارستانی باشد. در بیمارستان شهدای یافت‌آباد هم‌اکنون حدود ۶۰ درصد تخت‌ها اشغال است و این نشان می‌دهد که همچنان ظرفیت ارائه خدمت وجود دارد.» در بخش اورژانس نگهبان و چند نفر از پرسنل ماسک ندارند
. یکی از پرستاران درباره اینکه چرا استفاده از ماسک میان پرسنل بیمارستان بسیار کم شده می‌گوید: «بعد از ۴ دوز واکسن و اینکه تقریبا هیچ بیمار کرونایی مراجعه‌کننده به بیمارستان نداریم، باعث شده کمتر ماسک بزنیم. البته تأکید وزارت بهداشت استفاده از ماسک است، اما با توجه به اینکه بیماران مراجعه‌کننده علائم کووید-۱۹ ندارند، کمی اضطراب انتقال بیماری به کادر درمان کاهش پیدا کرده است.»
مراجعه‌های سرپایی با نشانه‌های کرونا نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است. قبلا روزانه ۶۰ هزار مراجعه سرپایی صورت می‌گرفت و حالا در روز ۸ هزار مراجعه سرپایی به مراکز درمانی کشور، گزارش می‌شود. این‌ها را سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت اعلام می‌کند. او درباره صفر شدن آمار بیماران کرونایی در بسیاری از مراکز درمانی و کندی ارائه خدمات برای سایر بیماری‌ها توضیحات بیشتری می‌دهد.
بخش‌های بستری کرونا در مراکز درمانی هم‌اکنون چه وضعیتی دارند و آیا در تمام استان‌ها این بخش‌ها در حال بسته شدن است؟
میزان مراجعات سرپایی و بستری نسبت به قبل کاهش پیدا کرده است؛ هر چند همین حالا هم روزانه حدود ۸ هزار مراجعه سرپایی به مراکز درمانی سراسر کشور داریم که البته این عدد در گذشته ۶۰ هزار نفر بود. این نشان می‌دهد که وضعیت کرونا در کشور تا حدودی کنترل شده، اما با چیزی که موردنظر ماست، فاصله زیادی دارد. هم‌اکنون میزان بستری‌ها با علائم مشکوک کرونا و تنفسی حدود ۸ هزار نفر است؛ به همین دلیل تأکید می‌کنم که کرونا تمام نشده، اما شرایط نسبت به گذشته بهتر شده است. نباید عادی‌انگاری و سهل‌انگاری صورت بگیرد؛ چراکه احتمال بازگشت کووید-۱۹ وجود دارد. رعایت پروتکل‌ها به‌ویژه استفاده از ماسک، تزریق دوز سوم واکسن برای گروه سنی بالای ۱۸ سال و تزریق دوز چهارم برای گروه‌های اعلام شده، ضروری است. اما اینکه بگوییم در شرایط مناسب کنونی بخش‌های کرونایی تعطیل شده یا در حال تعطیل شدن است، تعبیر درستی نیست. در گذشته با توجه به افزایش مراجعات و حجم بالای بیماران چند بخش به‌صورت همزمان به کووید-۱۹ اختصاص پیدا می‌کرد، اما اکنون تعداد بیماران کرونایی کم شده و تنها یک بخش و تخت‌های محدود به بیماران اختصاص دارد و سایر بخش‌ها به روال عادی بازگشته است. در برخی دانشگاه‌ها هم ممکن است تنها یک مرکز درمانی مختص کرونا را درنظر گرفته باشند و سایر بیمارستان‌ها فعالیت عادی خود را داشته باشند. اما همچنان تخت و بخش بستری برای ارائه خدمت به بیماران کووید-۱۹ را خواهیم داشت.
با اینکه کرونا کاهش پیدا کرده، اما در گزارش‌های میدانی، برخی از بیماران از کندی ارائه خدمات درمانی انتقاد دارند. دلیل این اتفاق چیست؟
در ۲ سال شیوع کرونا، مردم برای روند درمانی سایر بیماری‌ها به بیمارستان‌ها مراجعه نکردند یا مراجعه کمتری داشتند. با توجه به بهتر شدن شرایط، اکنون ازدحام مراجعه رقم خورده است. این تأخیر یا کندی مختصر، می‌تواند به‌دلیل همین شلوغی و افزایش مراجعات باشد که البته در تمام مراکز درمانی دیده نمی‌شود و تنها در برخی از آنها که باید خدمات خاص ارائه شود، شاید چنین مواردی وجود داشته باشد. به‌طور کلی محدودیتی در ارائه خدمات نیست و تمام ظرفیت مراکز درمانی به شرایط قبل از پاندمی کرونا برگشته است.
در مراکز درمانی، شاهد کاهش استفاده از ماسک در میان کارکنان بیمارستان و بیماران هستیم، آیا دیگر ضرورتی به استفاده از ماسک نیست؟
استفاده از ماسک همچنان الزامی است، اما در برخی از اصناف شاهد کاهش رعایت پروتکل‌ها و استفاده از ماسک هستیم که در شرایط کنونی به هیچ عنوان مورد تأیید ما نیست. کنار گذاشتن ماسک توصیه نمی‌شود و در کشور‌هایی که شاهد این اتفاق بودیم، یکباره افزایش موارد بیماری رخ داده است. تصور و تأکید بر اینکه ویروس ضعیف شده، قابل اتکا و اطمینان نیست و ویروس می‌تواند رفتاری متفاوت و جهشی جدید داشته باشد. همین حالا در برخی کشور‌ها میزان ابتلا افزایش پیدا کرده و دوبرابر شده است.
به‌نظر شما وضعیت فعلی شیوع کرونا تا چه اندازه ثبات دارد؟
ثبات این شرایط وابسته به رخ ندادن جهش جدید ویروس کروناست. اگر شرایط موجود تداوم داشته باشد تا تابستان جهش جدیدی نخواهیم داشت، اما برای پاییز و زمستان پیش‌بینی قطعی نداریم و به‌دلیل احتمال جهش جدید یا کاهش ایمنی نگرانی‌هایی وجود دارد. احتمالا توصیه به تزریق دوز سالانه خواهد بود که البته هنوز در این‌باره تصمیم قطعی در ستاد ملی کرونا گرفته نشده است.
برنامه معاونت درمان برای کرونا در آینده چیست؟
جلسات کمیته علمی به‌صورت مرتب و هفتگی در حال برگزاری است و وضعیت بیماری در کشور رصد می‌شود. در این‌باره در معاونت بهداشت و ستاد ملی کرونا اقدامات همسو انجام می‌شود و با وجود روند کاهشی بیماری در کشور، هیچ‌یک از اقدامات وزارت بهداشت و ستاد برای مقابله با بیماری حذف نخواهد شد. از پاییز سال گذشته و با توجه به واکسیناسیون عمومی فوتی‌های روزانه حدود ۷۰۰ نفر به فوتی‌های تک‌رقمی رسیده است. هدف‌گذاری ما صفر شدن مرگ‌های کروناست.
