آنچه «عنکبوت مقدس» را تا امروز نسبت به دیگر آثار ضد ایرانی متمایز کرده، تلاش کارگردان گمنام این اثر برای توهین به پایتخت معنوی ایران، یعنی مشهد مقدس است.
روزنامه جوان با انتقاد از فیلم سینمایی عنکبوت مقدس که در جشنواره کن فرانسه به نمایش درآمده، این فیلم را در تضاد با دین و علیه امام هشتم معرفی کرد و به برخی آثار سینمایی ایرانی مرتبط با امام رضا اشاره کرد.
جوان نوشت: آنچه «عنکبوت مقدس» را تا امروز نسبت به دیگر آثار ضد ایرانی متمایز کرده، تلاش کارگردان گمنام این اثر برای توهین به پایتخت معنوی ایران، یعنی مشهد مقدس است. تصویری از این فیلم که حاوی نمای شب مشهد است و عنوان «عنکبوت مقدس» در حالی که انگار معابر را مانند تار‌های عنکبوت به تصویر می‌کشد، بخشی از نمادگرایی ضد مذهبی کارگردان است.
در ادامه با مروری بر بیش از نیم قرن سینمای ایران معرفی کوتاهی بر آثاری را که ارتباطی با بحث زیارت حرم امام رضا (ع) داشته است، فهرست کرده ایم.
در تاریخ فیلمفارسی، چند فیلم شاخص و جریان ساز وجود داد که یکی از آنها «قیصر» ساخته مسعود کیمیایی، محصول سال ۱۳۴۸ است. آرزوی پیرزنی برای زیارت حرم امام رضا (ع) و برآورده شدن آن از سوی قهرمان ناموس پرست فیلم، بخشی از نمایش تفکرات مذهبی در جامعه ایرانی در قالب این فیلم بود. فیلمی که با مضمون غیرت ساخته شده بود، اما تحت تأثیر برخی المان‌های مرسوم فیلمفارسی هم بود.
یک سال پس از موفقیت فیلم قیصر، فیلمی به نام مرید حق ساخته می‌شود. «مرید حق» به نویسندگی فریدون گله و کارگردانی نظام فاطمی، از جنس فیلم‌های لات جوانمرد کلاه مخملی، با رویکرد نمایش زندگی مذهبی لوطی‌های تهران است. در این فیلم زیارت و توسل به امام رضا (ع) به عنوان راه علاج مشکلات معرفی می‌شود. در فیلم مرید حق مانند «قیصر» تصاویری از حرم رضوی (ع) گنجانده شده است.
پرویز کیمیاوی، کارگردان موج نو سینمای ایران در سال ۱۳۴۸، فیلم مستندی را با عنوان «یاضامن آهو»، می‌سازد. این فیلم برای نخستین بار تصویری جامع از مناسک مذهبی در حرم رضوی و ارتباط قلبی زائران با امام رضا (ع) است. این فیلم، برنده جایزه اول منتقدان بین‌المللی جشنواره مونت کارلو، جایزه ویژه هیئت داوران همین جشنواره و جایزه اول اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های آسیا شد.
در سال ۱۳۶۳، محسن مخملباف، فیلمی به نام «دو چشم بی سو» را با بازی محمد کاسبی می‌سازد. این فیلم به ماجرای شفای چشمان نابینای یک نوجوان در حرم امام رضا (ع) می‌پردازد. دو چشم بی سو برای نخستین بار بحث شفا یافتن بیماران، توسل مردم نیازمند به حرم امام رضا (ع) و بست نشینی در کنار پنجره فولاد را به نمایش گذاشت.
احمدرضا درویش، از جمله فیلمسازانی است که بخش مهمی از کارنامه سینمایی اش را آثار مرتبط با دفاع مقدس تشکیل می‌دهد. فیلم کیمیا محصول سال ۱۳۷۳، نیز با همین نگاه ساخته شده است. رزمنده‌ای که پس از سال‌ها اسارت به ایران بازگشته است و به دنبال تنها فرزندش می‌گردد. بخش‌هایی از این فیلم در مشهد مقدس و حرم امام رضا (ع) فیلمبرداری شده و زیارت امام رضا (ع) در آن پررنگ شده است.
مجید مجیدی، دومین کارگردان شناخته شده سینما است که به طور مستقیم درباره حرم‌رضوی (ع) فیلم مستند ساخته است. «رضای رضوان» به بحث خادمان حرم پرداخته است. افرادی که به طور داوطلبانه و بر اساس عشق و علاقه‌ای که به حضرت رضا (ع) دارند، در حال خدمت به زوار حرم هستند. رضای رضوان در سال ۱۳۸۴ ساخته شده و موضوع کفشداری در حرم در آن محوریت دارد.
دومین ساخته سینمایی مازیار میری و محصول سال ۱۳۸۴ است. این فیلم با بازی محمدرضا فروتن، به پناه بودن مشهد مقدس و حرم امام رضا (ع) اشاره دارد.
رسول صدر عاملی، سه فیلم با موضوعیت زیارت امام رضا (ع) ساخته است. فیلم شب (۱۳۸۶) که به نویسندگی مرحوم کامبوزیا پرتوی و بر اساس طرحی از اصغر فرهادی ساخته شد. فیلم هر شب تنهایی (۱۳۸۶) و در انتظار معجزه (۱۳۸۸) دیگر آثار این فیلمساز است که در آنها موضوع توسل به امام برای حل مشکلات و ارادت مردم به امام رضا (ع) داستان را شکل می‌دهد.
چند تن از کارگردانان و چهره‌های فرهنگی صاحب نام نیز در قالب فیلم‌های تلویزیونی به موضوع مشهد مقدس و زیارت امام رضا (ع) پرداخته‌اند، از آن جمله می‌توان به «زائر غریب» به کارگردانی اکبر صادقی محصول سال ۱۳۷۴، «بیا از گذشته حرف نزنیم» (۱۳۸۷) به کارگردانی حمید نعمت‌الله، «زیارت» (۱۳۸۸) ساخته صادق کرمیار، «روز هشتم» مهدی کرمپور محصول سال ۱۳۸۸ اشاره کرد.
جدیدترین اثر سینمایی با موضوع زیارت حرم ثامن الحجج که هنوز اکران عمومی نشده، فیلم بدون قرار قبلی به کارگردانی بهروز شعیبی است؛ که از جمله آثار برتر جشنواره چهلم فیلم فجر بود و توانست سیمرغ زرین بهترین نگاه ملی را به خود اختصاص دهد. این فیلم به زودی اکران می‌شود. اثری که در آن زیبایی شناسی معنوی و تصویری درباره شهر مشهد و بارگاه امام هشتم شیعیان به وضوح به چشم می‌آید.
