ابهام در کالابرگ الکترونیکی؛ آیا یارانه نقدی ادامه پیدا می‌کند؟

فرارو- درحالی که هم اکنون مرحله دوم یارانه نقدی ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی قابل برداشت است، اختلاف دولت و مجلس بر سر نحوه جبران هزینه‌های حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد، فاز جدیدی شده است، دولت می‌گوید با توجه به اینکه هنوز زیر ساخت‌های کالابرگ الکترونیکی آماده نیست، کماکان تا شهریور ماه پرداخت یارانه نقدی ادامه پیدا می‌کند، اما مجلس با این موضوع مخالف است.

به گزارش فرارو، بهادری جهرمی سخنگوی دولت با اشاره به بحث عادلانه‌سازی یارانه‌ها، گفت: چندین سال بود که در توزیع یارانه‌ها بی‌مدیریتی و بی‌برنامگی وجود داشت، از سویی دولت سعی کرد این اصلاحات را انجام دهد تا توزیع یارانه‌ها به صورت عادلانه پرداخت شود. همچنین کالا برگ به صورت غیر رسمی در چند استان کشور درحال اجرایی شدن است و تا نهایی نشود یارانه‌ها به همین صورت پرداخت خواهد شد.

پرداخت یارانه نقدی بر کالابرگ ارجحیت دارد
علی دینی ترکمانی کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه اقتصاد ایران بعد از جنگ هنوز همان وضعیت را دارد، اظهار داشت: اینکه الان دولت می‌خواهد از طریق سیستم سهمیه‌بندی کالا، افزایش هزینه‌های ناشی از بالا رفتن تورم را برای مردم جبران کند، یا اینکه طی این بیش از یک دهه یارانه نقدی برای همین جبران هزینه‌ها پرداخت شده است، نشان می‌دهد، مشکلات اصلی اقتصاد ایران طی این سه دهه کماکان پابرجا بوده و حل نشده است.

وی افزود: اصل بحث نیز همینجاست که چرا باید وضع به گونه‌ای پیش برود، که بعد از این همه سال، امروز ما بخواهیم دوباره همان سیستمی را که در دهه ۶۰ و در شرایط جنگی اجرا کرده‌ایم، دوباره روی به آن بیاوریم، قدر مسلم، این وضعیت حاصل انباشت مشکلات طی تمام این سال‌ها بوده و اگر مدیریت درستی نیز در این زمینه اجرا شده بود، امروز وضعیت اقتصادی کشور به این آشفتگی و بی سامانی نبود.

دینی ترکمانی گفت: سیاست‌گذاری‌ها باید طوری باشد که مردم نیازی به یارانه نقدی یا سبد کالایی یارانه‌ای نداشته باشند، اما اینکه از بین کالابرگ و یارانه نقدی کدام الان برای اجرا ارجحیت دارد، باید گفت، یارانه نقدی حق انتخاب خانوار‌ها را برای خرید بالاتر می‌برد و کوپن نیز دسترسی مردم به کالا‌های ضروری و اساسی‌تر را تسهیل می‌کند و نظام کوپنی نیز تشکیلات و افراد جدیدی می‌خواهد که مقدمات اجرای این کار را فراهم کنند.

این اقتصاددان نهادگرا اضافه کرد: به اعتقاد بنده اگر منابع مالی یارانه نقدی در دسترس باشد، در حال حاضر و با توجه به وضعیت موجود عقل سلیم می‌گوید پرداخت یارانه نقدی ارجحیت دارد، زیرا که اگر هدف سیاست‌گذار جبران هزینه‌های ناشی از افزایش تورم باشد، این کار با یارانه نقدی محقق می‌شود، در حالی که سیستم کوپنی دو نکته دارد، اولا کالابرگ به همه تعلق نمی‌گیرد و تنها اقشار خاصی آن را دریافت می‌کنند، در وهله دوم نیز، هزینه ناشی برای تامین کالا‌های اساسی از طریق کوپن کمتر از منایع یارانه‌های نقدی است و این موضوع هزینه‌کرد دولت را کاهش نمی‌دهد.

وی ادامه داد: پرداخت یارانه نقدی نیز به این دلیل پرداخت می‌شود تا از شکل گیری اعتراضات اجتماعی نیز جلوگیری کند، زیرا در حال حاضر با توجه به وضعیت اقتصادی و افزایش قیمت‌هایی که رخ داده، طبقه متوسط نیز خود را در فشار و تنگنای اقتصادی می‌بیند و خود را مستحق دریافت کمک از سوی دولت می‌داند، بنابراین این مسئله نیز نکته مهمی است که در مورد اهداف پرداخت یارانه نقدی باید مد نظر قرار داد.

دینی ترکمانی در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند پرداخت یارانه نقدی تبعات تورمی به دنبال دارد، بیان داشت: بله، این موضوع می‌تواند در کوتاه مدت منجر به کسری بودجه و در بلند مدت موجب افزایش تورم شود، اما نکته اینجاست که مردم لحظه را می‌بینند و خواستار پرداخت یارانه نقدی هستند، حال اینکه این پول چه نتایجی می‌تواند به دنبال داشته باشد، خود نکته‌ای است که مردم در حال حاضر نسبت بدان توجه‌ای نخواهند داشت، اما باز هم باید به این مسئله بازگشت که چرا وضع اقتصادی اینطور است که ما نیاز داریم به مردم یارانه نقدی یا غیر نقدی بدهیم، که دلیل آن را باید در اشتباهات سیاست‌گذاری جستجو کرد.

زیر ساخت‌های کالابرگ الکترونیکی به این زودی‌ها فراهم نخواهد شد
مسعود دانشمند کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه تا چند ماه آینده نیز زیر ساخت‌های کالا برگ الکترونیکی فراهم نخواهد شد، گفت: با توجه به مشکلات زیر ساختی که وجود دارد، نمی‌توان بر روی این مسئله حساب کرد که سیستم کوپن الکترونیک به مرحله اجرا دربیاید، زیرا ما در حال حاضر با سامانه‌های دولتی مشکلات زیادی داریم وآن‌ها نیز نمی‌توانند به خوبی کار خود را انجام دهیم، بنابراین اینکه اعلام شود، تا شهریور ماه مشکلات در این زمینه از بین خواهد رفت، به نظر صحبت چندان دقیقی نیست.

وی افزود: با توجه به اینکه جامعه هدف اصلی کالابرگ الکترونیکی، اقشار ضعیف و فرودست هستند که برخی از این اقشار در مناطق محروم و دور افتاده بخصوص روستا‌ها زندگی می‌کنند، امکانات مربوط به ارتباطات و الکترونیک در این مناطق به هیچ عنوان مناسب نیست، بنابراین این مشکل ظرف سه ماه به هیچ عنوان قابل حل نیست، از سوی دیگر در فصل تابستان ما با قطعی برق روبرو هستیم، که این موضوع مشکل ایجاد خواهد کرد، در اجرای طرح کالا برگ الکترونیکی آن هم در فصل تابستان، زیر قطعی برق باعث مختل شدن سامانه‌ها و معطلی و سردرگمی مردم خواهد شد.

دانشمند گفت: بر این اساس و برای رفع مشکل باید، به سمت کالا برگ کاغذی همانند آنچه در دهه‌های پیشین اجرایی شد رفت، زیرا اولا تجربه اجرای آن وجود دارد و ثانیا شیوه عمل آن برای مردم مشخص است و دولت برای اجرای آن دردسری ندارد، دولت به عنوان مثال کوپن روغن را اعلام می‌کند و مردمی که کوپن به آن‌ها تعلق گرفته، کالای یارانه‌ای خود را دریافت می‌کنند بدون هیچ مشکلی، بنابراین با توجه به شرایط موجود به اعتقاد بنده زیر ساخت‌های کالابرگ الکترونیکی به این زودی فراهم نخواهد شد و دولت برای اینکه زمان را از دست ندهد، باید به سمت اجرای کالا برگ کاغذی پیش برود.

دبیرکل اسبق خانه اقتصاد ایران همچنین با اشاره به اینکه ادامه پرداخت یارانه نقدی ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی با دو مشکل عمده روبرو است، اضافه کرد: در وهله اول با توجه به حجم این منابع که قرار است هر ماه به مردم پرداخت شود، نقدینگی عظیمی را در جامعه پمپاژ می‌کند که همین موضوع عاملی در جهت افزایش تورم عمل خواهد کرد و عملا هدفی که یارانه برای آن پرداخت خواهد شد، یعنی جبران هزینه‌های ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از بین می‌رود و سفره مردم کوچکتر می‌شود.

وی ادامه داد: در وهله دوم نیز با توجه به اینکه ارز اختصاص یافته به کالا‌های اساسی از ۴۲۰۰ تومان به بالای ۲۵ هزار تومان یعنی ارز نیمایی افزایش پیدا کرده، طبیعتا برای جبران این افزایش درآمد مردم نیز باید ۶ برابر شود، تا سفر مردم کوچکتر نشود، که با پرداخت یارانه نقدی عملا چنین چیزی امکان ندارد، بنابراین بهتر است که از سیستم کوپنی استفاده شود، تا هم دیگر تورم جدیدی خلق نشود و هم مردم با دریافت کالا‌های اساسی به قیمت دولتی، هزینه‌های زندگی خود را قدر مدیریت کنند.