فرارو- مستندهای تحقیقی خیلیوقتها اگر هیجان و گیراییشان از فیلمها و سریالهای جنایی و کارآگاهی بیشتر نباشد کمتر هم نیست. علاوه بر این، ما وقتی به تماشای مستندها مینشینیم، میدانیم که داریم یک ماجرای کاملا واقعی را دنبال میکنیم و این ویژگی است که مستند را به چیزی متفاوت تبدیل میکند. مستندهای تحقیقی فقط سرگرمی نیستند بلکه اطلاع و دانش هم هستند.
به گزارش فرارو؛ در اینجا فهرستی از بهترین سریالهای مستند تحقیقی را که از ابتدای سال ۲۰۲۲ تا امروز پخش شدهاند معرفی کردهایم. انواع و اقسام موضوعات را در این سریالها میشود دید؛ از بحرانهای هستهای گرفته تا ماجراهای جنایی و همچنین پشت پردههای فساد و سوءاستفاده در امپراطوریهای بزرگ تجارت و سرگرمی.
۱. راز ویکتوریا؛ فرشتگان و شیاطین (Victoria’s Secret: Angels and Demons)
این مستند سه قسمتی داستان ظهور لس وکسنر است؛ رئیس میلیاردر برند «راز ویکتوریا» که به خاطر تولید جورابهای زنانه معروف است. این سریال ما را به عمق تاریک اتفاقاتی میبرد که در ظهور این برند مشهور جریان داشتهاند؛ از سوء استفادههای جنسی گرفته تا همکاری با یک متجاوز بدنام به اسم جفری اپستین. این مستند نشان میدهد که کمپانیهای بزرگی مثل «راز ویکتوریا» چگونه در چارچوب نوعی سرمایهداری بیرحمانه و وحشیانه عمل میکنند و تا چه اندازه با آزار، فساد و سوءاستفاده درآمیخته هستند.
۲. گیاهخوار مجرم: شهرت، تقلب، فراریها (Bad Vegan: Fame. Fraud. Fugitives)
این مستند چهارقسمتی روایتی از یک کلاهبرداری عجیب و غریب است. قربانی این کلاهبرداری سارما ملانگایلیس بود؛ صاحب مشهور رستوران گیاهخواری «غذا و نوشیدنی پاک». سارما با مردی به اسم آنتونی استرانگیس آشنا شد و ازدواج کرد. استرانگیس یک متقلب و کلاهبردار حرفهای بود؛ او سارما را قانع کرده بود که با پول دادن به یک فرقۀ اسرارآمیز میتواند کاری کند که سگ محبوب سارما به نامیرایی دست پیدا کند! استرانگیس با این ترفند همۀ سود سارما از رستوران را میگرفت و این نهایتا به سقوط کسب و کار او منجر شد.
۳. اعماق (The Deep End)
مستند چهار قسمتی «اعماق» دربارۀ یکی از مشهورترین و جنجالیترین آموزگاران معنوی و سخنرانهای انگیزشی در آمریکا به اسم تیل سوآن است. سوآن زن جوانی است با هواداران بسیار زیاد که خیلیهایشان او را منجی زندگی خودشان میدانند. ویدئوهای او در یوتیوب میلیونها بازدید دارد و در جلسات سخنرانیاش تمام صندلیها از قبل رزرو میشوند. سازندگان مستند به مدت سه سال به دنبال سوآن رفتهاند و جزئیات زندگی و آموزشهای او را بررسی کردهاند. تصویری که آنها در نهایت از تیل ارائه میدهند، تصویر یک رئیس فرقه است که آموزههایش میتواند برای پیروان مشتاقش خطرناک و گمراهکننده باشد.
۴. شبکۀ جعلِ باور؛ مرگ، دروغها و اینترنت (Web of Make Believe: Death, Lies, and the Internet)
این مستند شش قسمت دارد و در هرکدام از آنها داستانی شنیدنی و البته تکاندهنده دربارۀ آدمهایی روایت میشود که در دام اطلاعات غلط و فریبکاریهای اینترنتی افتادند. در یکی از قسمتها داستان چند زن را میشنویم که با انواع روشهای تهدید و اخاذی اینترنتی، مجبور شده بودند تصاویر جنسی خودشان را برای یک غریبه ارسال کنند. انواع شایعات اینترنتی و دخالتهای دولتی در انتخابات سایر کشورها از جمله موضوعات دیگری هستند که در این مستند به آنها پرداخته شده.
۵. نگهدارندۀ خاکسترها؛ قتل دختران پیشاهنگ اوکلاهاما (Keeper of Ashes: The Oklahoma Girl Scout Murders)
در این مستند چهار قسمتی، کریستین چنووس (بازیگر و خوانندۀ آمریکایی) به شهر زادگاهش خودش برمیگردد تا روایتگر ماجرای قتل سه دختربچۀ هشت تا ده ساله باشد که در سال ۱۹۷۷ در یک کمپ پیشاهنگی به قتل رسیدند. این مستند علاوه بر نشان دادن ارتباط شخصی چنووس با این ماجرا، ابعاد مختلف این فاجعه از طریق مصاحبه با مسئولان قضایی و سایر افرادی که به این ماجرا مربوط میشدند بررسی کرده است. این تراژدی هنوز هم بعد از سه دهه به طور کامل پایان نیافته است؛ نه به لحاظ قضایی و نه در قلب مردم.
۶. خوب بمان؛ نیایش کن و مطیع باش (Keep Sweet: Pray and Obey)
این مستند چهار قسمتی یک بررسی کاوشگرانه دربارۀ ماهیت عمیق و واقعی یکی از فرقههای مسیحی به اسم «کلیسای بنیادگرای آخرالزمانی عیسی مسیح» و رهبر آن به اسم وارن جفز است. عنوان مستند اشاره به شعاری دارد که خطاب به زنان عضو این فرقه گفته میشود. در این مستند مصاحبههایی با زنان جدا شده از این فرقه (از جمله ربکا ماسر همسر سابق رئیس فرقه) انجام شده که حقایقی شوکآور را دربارۀ ساختار درونی فرقه و سوءاستفادهها و سلطهگریهایی که نسبت به زنان اعمال میشود آشکار میکنند.
۷. بحران اتمی؛ جزیرۀ تریمایل (Meltdown: Three Mile Island)
مستند چهار قسمتی «بحران اتمی» روایتی از رخدادهایی است که در سال ۱۹۷۹ در نیروگاه اتمی تریمایل پنسیلوانیا اتفاق افتادند. در این مستند مصاحبههایی با کارکنان این نیروگاه انجام شده که اطلاعات تازهای را دربارۀ اسرار حادثۀ آن سال فاش میکنند. این ماجرا یکی از مهمترین بحرانهای اتمی در تاریخ آمریکا است که بخش زیادی از واقعیات مربوط به آن تا امروز ناگفته باقی ماندهاند. بخش مهمی از تحقیقات این مستند مربوط به پنهانکاریهایی است که مسئولان وقت دربارۀ این حادثه انجام دادند.
۸. رازهای پلی بوی (Secrets of Playboy)
این مستند دوازده قسمتی از طریق مصاحبههایی که با مدلهای سابق مجلۀ پلیبوی و دوستان سابق هیو هفنر (پایهگذار این مجله) انجام میدهد، حقایقی پنهان را دربارۀ این امپراطوری عریانی آشکار میکند. «رازهای پلیبوی» تاریکی عمیق و متعفنی را نشان میدهد که سالهاست اطراف این امپراطوری را فراگرفته و اکنون اندک اندک در جریان جنبش #MeToo دارد پدیدار میشود. زنانی که در جوانی با هفنر ارتباط داشتهاند از سلطهگریهای جنسی او میگویند و سایر مدلهای پلی بوی هم از سوءاستفادههای گسترده و وحشتناک جنسی میگویند که توسط چهرههای مشهوری مثل بیل کازبی انجام میشد.
۹. عروسکگردان؛ شکار افراطیترین متقلب (The Puppet Master: Hunting The Ultimate Conman)
این مستند سه قسمتی دربارۀ یکی از دغلکارترین متقلبان و کلاهبرداران انگلستان است. این مرد از سال ۱۹۹۳ تا حدود بیست سال بعد با ترفندهای مختلف چندین نفر را فریب داد و نه تنها از آنها سوءاستفادههای مالی کرد بلکه میشود گفت زمان زیادی از زندگی آنها را هم با دروغهای خودش به باد داد. در یکی از این موارد او خودش را به عنوان یک مامور سازمان جاسوسی انگلستان معرفی کرد و سه دانشآموز دبیرستانی را وادار کرد که همراه با او از خانههایشان فرار کنند. اخیرا یک فیلم داستانی هم با عنوان «مامور سرکش» از روی این ماجرا ساخته شده است. مستند «عروسکگردان» به نوعی یک پایان باز دارد، زیرا رابرت فریگارد بعد از چند سال زندان آزاد شد و با زنی به اسم ساندرا ازدواج کرد. فرزندان ساندرا گفتند که او مادرشان را فریب داده، اما خود ساندرا به پلیس گفت که همه چیز را دربارۀ گذشتۀ همسرش میداند. بنابراین هنوز هم نمیشود گفت که فریبکاریهای این مرد به پایان رسیدهاند.