«توافق تا ماه اکتبر روی کاغذ به نتیجه می‌رسد»

استاد دانشگاه مک‌مستر کانادا با بیان اینکه بسیاری از نخبگان سیاسی در آمریکا، خواستار احیای برجام یا شکل‌گیری توافقی مانند آن هستند، گفت: یادآوری حماقت ترامپ به دولت بایدن از سوی طرف‌های دیگر به منظور ترغیب مذاکره‌کنندگان آمریکایی به انعطاف‌پذیری بیشتر در مذاکرات، کار درستی است و من فکر می‌کنم این توافق تا ماه اکتبر (مهر) می‌تواند روی کاغذ به نتیجه برسد و حداقل تأثیر خود بر نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا را داشته باشد.

به گزارش ایلنا، «جان کولاروسو»، استاد دانشگاه مک‌مستر کانادا، در رابطه با مذاکرات احیای برجام و در ارزیابی این روند که واشنگتن در جریان مذاکرات، ایران را به وقت‌کشی متهم می‌کرد، ولی پاسخ خود به پیشنهاد اتحادیه اروپا را بعد از حدود ۱۰ روز و پس از انتقاد بوررل ارائه کرد، بیان داشت: این نمونه‌ای از «سلطه اخلاقی» است، بدین معنی که به اقداماتی دست بزنید که اینگونه به نظر برسد طرف مقابل شما در مذاکرات جدی نیست و به نحوی کوشش می‌کند تا مذاکرات به درازا بکشد. این اقدام آمریکا، اقدام معمولی نیست، ولی در مذاکرات از این تاکتیک استفاده می‌شود.

وی در ارزیابی این گزاره که برخی بر این باور هستند که دولت بایدن از ابتدای دور تازه مذاکرات نسبت به اتخاذ تصمیمات ضروری و ارائه ابتکار عمل‌های مذاکراتی برای پیشبرد گفتگو‌ها با تزلزل روبرو بوده و اکنون و با نزدیک شدن به انتخابات کنگره در ماه نوامبر تحت فشار است، گفت: بله، دولت بایدن می‌خواهد پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای نشان دهد که مذاکرات با ایران نتایجی به همراه داشته است. اینگونه به نظر می‌رسد که این دور از مذاکرات با موانعی از یکسو و پیشنهاداتی از سوی دیگر همراه بوده است که گنگ و مبهم هستند و این احتمال وجود که بایدن شخصاً به منظور تسریع در روند مذاکرات نکاتی را مطرح کرده باشد تا برخی از موضوعات شفاف‌تر شوند.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که نامه ۱۵ نهاد آمریکایی در حمایت از برجام به بایدن، تا چه اندازه نشان‌دهنده تمایل نخبگان آمریکا برای بازگشت به برجام است و تا چه اندازه به دولت بایدن کمک می‌کند تا در برابر فشار‌های مخالفان برجام مقاومت کند، اظهار داشت: بسیاری از نخبگان سیاسی در آمریکا، خواستار احیای برجام یا شکل‌گیری توافقی مانند آن هستند. هدف این جریان‌ها، محدود کردن احتمال وقوع درگیری دیگری در خاورمیانه و جلوگیری از رقابت تسلیحاتی که به شدت می‌تواند بی‌ثبات‌کننده باشد، است. تلاش‌های این جناح‌های سیاسی برای حمایت از بایدن، می‌تواند به پیشبرد این هدف‌ها کمک کند.

کولاروسو در خصوص تأثیر رژیم صهیونیستی بر این مذاکرات و این نکته که این رژیم، با وجود اینکه عضوی از این توافق و مذاکره نیست بار‌ها اعلام کرده که از تمامی ابزار خود برای جلوگیری از پیشرفت برنامه صلح‌آمیزهسته‌ای ایران استفاده خواهد کرد، درباره چرایی عدم برخورد سازمان‌های بین‌المللی با رفتار مخرب این رژیم، اظهار داشت: اسرائیل در ادعایی خود را هدف تلاش‌های هسته‌ای ایران می‌داند. چنین «واکنش‌های تندی» برای کشوری که مدعی است با تهدیدات هسته‌ای مواجه است، امری طبیعی است! هیچ سازمان بین‌المللی با این مداخلات برخورد نکرده است؛ چراکه هنوز تأیید نشده است که اقدامات صورت گرفته در ایران، از سوی اسرائیل صورت گرفته‌اند یا خیر. فعالیت‌های مخفیانه و سری در حوزه نظارت و بررسی سازمان‌های بین‌المللی قرار نمی‌گیرند.

وی در رابطه با این نکته که آمریکا با وجود سکوت خود تلاش می‌کند تا از فشار‌های فزاینده بین‌المللی فرار کرده و ایران را مغلوب نشان دهد، اروپا چه وظیفه‌ای در قبال این رفتار آمریکا دارد، بیان داشت: برخی ممکن است اقدامات آمریکا را به عنوان تلاشی برای شکست دادن ایران توصیف کنند، ولی من فکر می‌کنم چنین تفسیری اشتباه است. به نظر من، دولت کنونی آمریکا می‌خواهد نشان دهد که می‌تواند ایران را ترغیب کند تا از تلاش‌هایش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای دست بردارد. این اقدام آمریکا، تلاشی برای جبران افتضاحی است که در رابطه با کره شمالی به وجود آمده است.

این استاد دانشگاه مک‌مستر در خصوص ضرورت اینکه طرف‌های توافق هسته‌ای باید این مسئله را بار‌ها و بار‌ها به آمریکا یادآوری کنند که طرف خارج شده از توافق واشنگتن است و تأکید کنند که وی باید از خواسته‌های غیرمنطقی خود عقب‌نشینی کند، گفت: یادآوری حماقت ترامپ به دولت بایدن از سوی طرف‌های دیگر به منظور ترغیب مذاکره‌کنندگان آمریکایی به انعطاف‌پذیری بیشتر در مذاکرات، کار درستی است. اغلب اوقات، در جریان مذاکرات، تغییرات جزئی در تقاضا‌ها مسیر را برای پذیرش برخی موارد باز می‌کند.

کولاروسو همچنین در پاسخ به این پرسش که ایران اعلام کرده که برای جلوگیری از عدم تکرار اتفاق سال ۲۰۱۸ (خروج یک‌طرفه آمریکا از برجام) آمریکا باید تضمینی برای عدم خروج طرف‌ها از این توافق بدهد. تا چه اندازه این مطالبه ایران را منطقی و به جا می‌دانید، اظهار داشت: این تقاضا، تقاضای معنی‌داری است؛ ولی نباید از قوه مجریه آمریکا مطرح شود. این نکته‌ای است که باید در قالب یک ماده قانونی توسط کنگره به تصویب برسد. ایران باید مخصوصاً این نکته را در جریان مذاکرات پیشنهاد کند.

وی درباره نتیجه تلاش‌ها برای احیای برجام و اینکه درصورت موفقیت طرف‌ها حداکثر تا چه زمانی شاهد احیای برجام خواهیم بود، بیان داشت: من فکر می‌کنم که این توافق تا ماه اکتبر (مهر) می‌تواند روی کاغذ به نتیجه برسد و حداقل تأثیر خود بر نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا را داشته باشد. حتی اگر نتیجه آن، نتیجه‌ای مقدماتی باشد و مستلزم پاره‌ای اصلاحات در آینده. این توافق جدید (احیای برجام یا توافقی مانند آن) احتمالاً در آغاز سال ۲۰۲۳ (دی ۱۴۰۱) به اجرا گذاشته می‌شود.

این استاد دانشگاه مک‌مستر در رابطه با عملکرد کارشکنانه و استاندارد دوگانه رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه در شرایطی که در آستانه احیای برجام قرار داریم به اسرائیل سفر کرده و علیه برنامه هسته‌ای ایران صحبت کرده در حالیکه که همه می‌دانند رژیم اسرائیل تاکنون هیچ چارچوبی را برای برنامه‌های هسته‌ای خود نپذیرفته و حاضر به دادن اجازه دسترسی به مسئولان آژانس نیست، در حالی که ایران بار‌ها اجازه این دسترسی را در چارچوب ان‌پی‌تی و مفاد برجام به کارشناسان آژانس داده است و بار‌ها صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای تهران به تأیید رسیده است، گفت: «سیاست»، همین است.