یک سکه نادر بیزانسی هزار ساله، علائمی بر روی خود دارد که به نظر می‌رسد تنها اشاره منابع اروپایی به انفجار ابرنواختر سال ۱۰۵۴ میلادی باشد.
فرارو- در سال ۱۰۵۴ پس از میلاد، انرژی یک ستاره تمام شد و در یک انفجار ابرنواختری خیره کننده نابود شد. اگرچه این انفجار در فاصله ۶۵۰۰ سال نوری از ما قرار داشت، اما به مدت ۲۳ روز و چند صد شب پس از آن به وضوح در آسمان زمین قابل مشاهده بود.
به گزارش فرارو به نقل از rahnamato، این انفجار که اکنون با نام SN ۱۰۵۴ شناخته می‌شود، چنان درخشان بود که اخترشناسان چینی وقت آن را «ستاره مهمان» نامیدند، و آسمان‌نگاران در ژاپن، عراق و احتمالاً قاره آمریکا، ظاهر ناگهانی انفجار را به صورت نوشتاری و سنگ نگاره‌ای ثبت کردند. اما در اروپا - که عمدتاً در آن زمان توسط امپراتور بیزانس کنستانتین نهم و کلیسای مسیحی اداره می‌شد – هرگز اشاره‌ای به این انفجار بزرگ و خیره کننده در آسمان نشد، حتی یک بار!
اما چرا؟ آیا کلیسا به دلایل ساده این انفجار را نادیده گرفته بود، یا آن را نشانه‌ای از یک توطئه شیطانی در کیهان می‌پنداشت؟ یک تحقیق جدید اکنون سرنخی برای پاسخ احتمالی در مکانی غیرمنتظره یافته؛ یک سکه طلای نادر از دوره کنستانتین نهم.
در مطالعه‌ای که در شماره آگوست ۲۰۲۲ مجله European Journal of Science and Theology منتشر شد، تیمی از محققان، مجموعه‌ای از چهار سکه طلای بیزانسی را که در زمان سلطنت کنستانتین نهم، از ۱۰۴۲ تا ۱۰۵۵ پس از میلاد ضرب شده بود، تجزیه و تحلیل کردند.
در میان این چهار سکه، یکی از آنها دو ستاره درخشان را در قاب تصویری از سر امپراتور نشان می‌دهد که ممکن است تصویری ظریف و احتمالاً بدعت آمیز از ابرنواختر ۱۰۵۴ باشد. نقش چنین ستاره‌هایی در سکه‌های کنستانتین نهم سابقه ندارد.
بر اساس تفسیر این تیم، سر امپراتور ممکن است نمایانگر خورشید باشد، ستاره شرقی نشان دهنده زهره است - یک جسم به طور منظم قابل مشاهده در طول روز که «ستاره صبح» نیز نامیده می‌شود - در حالی که ستاره غربی نشان دهنده SN ۱۰۵۴ است که برای نزدیک به یک ماه در جهان قابل مشاهده بود.
این تیم می‌افزاید که این دو ستاره همچنین ممکن است نماینده کلیسا‌های متخاصم ارتدکس شرقی و کاتولیک غربی باشند که در جریان رویدادی به نام شکاف بزرگ در ژوئیه ۱۰۵۴ از یکدیگر جدا شدند.
اگر این تفسیر درست باشد، و سکه انفجار ابرنواختری SN ۱۰۵۴ را نشان می‌دهد، پس احتمالاً دانشمندان بیزانسی ممکن است به دلیل محدودیت‌های مذهبی از مطالعه یا نوشتن درباره ابرنواختر منع شده باشند.
محققان در این مقاله نوشتند که در اصل، کلیسا ممکن است یک «تعصب فلسفی در برابر هرگونه تغییر مشاهده شده در آسمان شب» داشته باشد. در واقع پس از هرج و مرج ایجاد شده از شکاف مذهبی در آن زمان، مقامات کلیسا ممکن است رویداد ابرنواختر را شوم پنداشته باشند. با این همه، حداقل یک محقق باهوش ممکن است راهی برای دور زدن این سانسور پیدا کرده باشد.
نویسندگان این مطالعه نوشتند: «با توجه به موضع کلیسا در مورد نجوم/اخترشناسی، انگیزه قوی برای گزارش نکردن وقوع هر رویدادی - از جمله انفجار یک ابرنواختر- که وضعیت موجود الهیات/نجوم را تهدید می‌کند، وجود داشت. شاید یکی از راه‌هایی که یک ستاره‌شناس باهوش در دربار کنستانتین نهم بتواند با استفاده از آن این موانع را دور بزند، استفاده از نماد‌های رمزی بر روی سکه‌ها بود. در این مورد، یک سکه ویژه که پس از رویداد ۱۰۵۴ ضرب شده، می‌تواند شاهدی بر این مدعا باشد.»
محققان همچنین از مجموعه‌های موزه‌های مختلف بازدید کردند تا ۳۶ نسخه از این سکه دو ستاره را مطالعه کنند، که جزئیات عجیب دیگری را آشکار کرد. اندازه ستاره غربی نشان داده شده روی سکه‌ها یکنواخت نبود.
در واقع، به نظر می‌رسید این ستاره با گذشت زمان کوچک می‌شود که احتمالاً نشان دهنده کم نور شدن تدریجی SN ۱۰۵۴ در آسمان زمین است. امروزه، SN ۱۰۵۴ هنوز به‌عنوان سحابی خرچنگ قابل مشاهده است اگرچه برای مشاهده آن به یک تلسکوپ بسیار خوب نیاز دارید.
