چرا رکورد جدید قیمت دلار، یک رکورد اسمی است؟

در‌حالی‌که بازار‌های دارایی، از جمله دلار و سکه، التهاب تازه‌ای را تجربه می‌کنند و رکورد‌های تازه‌ای از خود بر جای می‌گذارند، به نظر می‌رسد با نگاهی دقیق‌تر به این قیمت‌ها می‌توان دریافت که قیمت ارز همچنان با قله حقیقی خود فاصله دارد. بر همین اساس، «اکو ایران» در گزارشی اعلام کرد با نگاه به شاخص بهای مصرف‌کننده در ایران و شاخص بهای مصرف‌کننده در آمریکا، می‌توان دریافت که بالاترین نرخ حقیقی به‌ثبت‌رسیده برای دلار مربوط به شهریورماه سال ۹۹ است.

به گزارش دنیای اقتصاد؛ بر اساس تعدیل‌های انجام‌شده، قیمت ۳۰هزار و ۵۰۰تومانی دلار در این تاریخ معادل قیمت ۵۵هزار و ۵۰۰تومانی دلار در دی‌ماه سال جاری است. در واقع اگر چه خیز اخیر دلار در بازار آزاد بالاترین عدد ثبت‌شده برای این ارز است، اما با قله نرخ حقیقی آن همچنان فاصله دارد.

بازار‌های دارایی در هفته‌های اخیر موج تورمی تازه‌ای را تجربه می‌کنند. رکورد‌ها در بازار سکه و دلار در حال جابه‌جا شدن است و اثرات آن را می‌توان در دیگر بازارها، مانند بازار خودرو نیز مشاهده کرد. تحلیل‌های متعددی درباره وضعیت قیمت دلار به گوش می‌رسد که سقف جدید قیمتی دلار پرتکرار‌ترین آ‌ن‌هاست.

«اکوایران» در گزارشی با تعدیل قیمت دلار بر اساس شاخص بهای مصرف‌کننده در ایران و آمریکا، نشان می‌دهد نرخ حقیقی دلار همچنان با سقف تاریخی خود فاصله دارد و به نظر می‌رسد با وجود ثبت نرخ بیش از ۴۰هزارتومان برای دلار، این نرخ اسمی را نمی‌توان بالاترین رکورد قیمتی دلار تلقی کرد. «اکو ایران» در این گزارش با تقسیم سال‌های پس از انقلاب به دو دوره ۱۳۶۷ الی ۱۳۹۷ و ۱۳۹۷ تا امروز، نرخ دلار بر اساس ارزش امروز ریال را محاسبه کرده است.

بر این اساس میانگین قیمت دلار در بازه ۳۰ ساله از ۱۳۶۷ تا خروج ترامپ از برجام در سال ۱۳۹۷ با ارزش فعلی دلار معادل ۲۳هزار و ۴۰۰ تومان ثبت شده است.

یعنی اگر با ارزش فعلی ریال قصد خرید یک دلار در این بازه تاریخی سی‌ساله را داشته باشید، باید معادل این رقم ریال بپردازید. از سوی دیگر نوسانات قیمت دلار از سال ۹۷ و خروج یک‌طرفه آمریکا از برجام تا به امروز، از ثبت میانگین قیمت ۳۸هزار و ۵۰۰تومانی دلار بر اساس ارزش امروزی ریال حکایت دارد. عمده این افزایش قیمت دلار به کاهش عرضه دلار‌های نفتی و افزایش هزینه مبادله به دنبال تحریم‌های اقتصادی باز می‌گردد.

در این دوره کوتاه‌تر حدودا ۵ساله، دلار در بازه‌ای ۲۵هزارتومانی نوسان داشته است و در‌حالی‌که در بهار ۱۳۹۹ قیمت ۳۰هزار و ۱۰۰ تومان را، با ارزش ریال امروز، ثبت کرد، در شهریورماه همین سال قیمت نرخ حقیقی دلار به نقطه اوج خود رسید و در سطح ۵۵‌هزار و ۵۰۰ تومانی ایستاد. این در حالی است که در آن دوران قیمت اسمی هر دلار آمریکا معادل ۳۰هزار و ۵۰۰ تومان ثبت شده بود.

نرخ حقیقی دلار چه می‌گوید؟

به زبان ساده، نرخ حقیقی دلار بیان می‌کند اگر تورم را از ریال و دلار حذف کنید، قیمت دلار بر اساس ارزش امروز ریال چقدر خواهد بود. این ابزار کمک می‌کند تصویر دقیق‌تری از قیمت دلار به دست بیاید و بتوان مقایسه بامعنایی میان قیمت‌های دلار در بازه‌های زمانی مختلف داشت.

بررسی قیمت دلار با ریال تعدیل‌شده حکایت از آن دارد که با ارزش فعلی ریال، دلار تا قله تاریخی خود ۱۵هزار تومان فاصله دارد و همچنان موفق به شکستن رکورد پیشین خود در سال ۹۹ نشده است. این گزارش «اکوایران» قیمت دلار را در ابتدای دی‌ماه سال جاری معادل ۴۰هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته است؛ بنابراین می‌توان گفت با وجود رکوردشکنی نرخ اسمی دلار در بازار آزاد، نرخ حقیقی آن همچنان به رکورد‎های پیشین خود دست نیافته است.